Палатаи ҳисоби Тоҷикистон ошкор кард, ки шуморе аз вазорату идораҳои ҳукумаматӣ дар соли 2024 ба давлат зиёни молиявӣ бузург ворид карданд.
Ҷамшед Каримзода, раиси ин ниҳод рӯзи 12-уми феврал зимни нишасти хабарии ниҳодаш ба расонаҳо гуфт, ки соли гузашта зиёни молиявии идораву сохторҳои давлатӣ дар умум ба 506,7 миллион сомонӣ расид, ки ин нисбат ба 2023 беш аз 101 миллион сомонӣ мебошад.
Каримзода ҳамчунин баён дошта, ки Палатаи ҳисоби Тоҷикистон соли 2024 дар сохтор ва идораҳои давлатӣ 192 санҷиши молиявӣ гузаронида ва зиёнҳои молиявии мазкур ба давлатро ошкор кардааст ва сабаби асосии ин зиёнҳоро “қонуншиканӣ” ва “фасод” унвон мекунад.
Бо ин ҳол, таҳлилгарон ин ошкорсозиро ба нуги пиряхи фасод дар кишвар монанд мекунанд ва ин ба маънои он аст, ки бахши бузурги фасодҳои анҷомдодаи роҳбарони кишвар ва хонаводаҳои онҳо ҳеҷ гоҳ тавассути ниҳодҳои давлатӣ ошкор нахоҳад шуд.
Масъули Палатаи ҳисоби кишвар дар ин нишаст гуфта, ки дар натиҷаи санҷишҳои аудиторӣ маълум гашт, ки Бонки давлатии “Амонатбонк” – 53,1 млн, Вазорати маориф ва сохторҳои он – 11,7 млн, Оҷонсии захираҳои моддӣ – 9,2 млн, Донишгоҳи миллии Тоҷикистон – 7,5 млн, Вазорати энергетика ва захираҳои об – 5,8 млн, Дирексияи сохтмонии иншооти ҳукуматӣ – 5,7 млн, Кумитаи телевизион ва радио – 1,7 млн ва дигар идораҳову сохторҳо дар маҷмуъ 506 миллион сомонӣ зиёни молиявӣ ба давлат овардаанд, ки дар байни онҳо кумитаи дин бо -600 ҳазор ва Агентии омори назди Президенти Тоҷикистон бо -728,5 ҳазор зиёни молиявӣ низ қайд шудаанд.
Дар пайи ошкор шудани қонуншиканиҳо дар ниҳодҳои ҳукуматӣ, ба тавсияи Палатаи ҳисоби Тоҷикистон 382 нафар ба ҷавобгарии маъмурӣ ва моддӣ кашида шуда, 38 кас аз вазифа барканор шудаанд.
Ба гуфтаи Каримзода, 21 нафаре, ки аз вазифа барканор гардидаанд, кормандони “Амонатбонк”, ки бештарашон сармуҳосиб буданд. Инчунин 3 корманди Вазорати маориф ва сохторҳои он, 9 корманди ҳукуматҳои шаҳру ноҳияҳо, 2 корманди Ожонсии назорат дар соҳаи маориф, 2 корманди КВД “Роҳи оҳани Тоҷикистон” ва сохторҳои он, 1 корманди Ожонсии зиддинашъаи кишвар буданд.
Коршиносон бар ин назаранд, ки фасод ва ришва дар тамоми соҳаҳои кишвар чунон афзоиш ёфтааст, ки пеши ин ҷиноятҳоро гирифтан маҳол аст. Зеро, ба гуфтаи онҳо, ин тарзи муомиларо худи ҳамон мансабдор вақти гирифтани мансабаш дидааст, яъне мансабро бо ришва харида ва ӯ низ ин корро идома хоҳад дод. Пас ба ҳамин тариқ решаи ин кор рафта рафта ба нафарони асосии кишвар мерасад, ки маҳви он аз ҷониби зердастон аз имкон дур аст.
Ҳукумати Тоҷикистон ҳам ҳамасола эълон мукунад, ки бар зидди коррупсия ва решакан кардани он мубориза мебарад, аммо созмонҳои байналмилалӣ аз рушди сол ба соли фасод дар Тоҷикистон хабар дода, ибрози нигаронӣ мекунанд ва Тоҷикистонро дар ҷумлаи фасодзадатарин кишварҳои дунё қайд кардаанд.
Созмони Шаффофияти байналмилал (Transparency International) барои соли 2024 Тоҷикистонро дар байни 180 кишвар дар радаи 19-уми фасодтарин кишварҳои дунё қарор додааст, ки 4-рада аз соли 2023 поёнтар омадааст.
