Пас аз оташбас вазъ дар марз хушҳолкунанда нест, тарафҳо нерӯ ҷамъ мекунанд

Вазорати корҳои хориҷии Қирғизистон хабар дод, ки тасмим гирифта шудааст шуруъ аз рӯзи 29 апрел соати 20:00 ба вақти маҳаллӣ (17:00 ба вақти Маскав) оташбасӣ қатъӣ эълон шавад ва нерӯҳои мусаллаҳро ба ҷойҳои истиқомати қаблии худ бозгардонанд.

Аммо боз ҳам тибқи наворҳои фиристодаи шоҳидон ва иттилои баъзе аз хабаругзориҳо Тоҷикистону Қирғизистон дар наздикии марз нерӯ ҷамъ мекунанд. Даргириҳои дурӯза даҳо куштаву захмӣ дар пай дошта, аммо мақомот аз Тоҷикистон дар ин бора ҳеҷ иттилои расмӣ барои ҷомеа пешниҳод намекунад.

Дар ҳоле мақомоти Қирғизситон соат ба соат аз вазъ дар марз иттило медиҳад Тибқи иттилои охир, дар муноқишаи марзӣ 134 нафар аз Қирғизистон захмӣ шуда, 13 нафар ҷон бохтаанд. Аз ҷониби Тоҷкистон бошад Радиои Озодӣ то ин лаҳза номи ҳашт қурбонии муноқишаи дирӯзро маълум кард.

Хабаргузории “Азия-Плюс” аз қавли манобеаш дар ҳукумати шаҳри Исфара теъдоди фавтидагонро аз ҷониби Тоҷикистон 10 нафар гуфтааст. Теъдоди захмиён аз ҷониби Тоҷикистон бошад  бештар аз 90 нафар будааст.

Наворҳое, ки аз сӯи сокинони назди марзӣ ба “Аздо тв” мерасад, аз вазъи вахим дар сарҳад нақл мекунанд. Ахиран як навори ваҳшатворе ба мо расид, ки мо аз нашри он худдорӣ меварзем. Дар он навор чанд ҷасади мардони ҷавон тоҷик дида мешавад, ки танҳояшон пора шуда аст.

Хабаргузори ҳукуматии “Ховар” ба ҷуз як изҳороти расмии Раҷаббой Аҳмадзода дигар ҳеҷ матлабе дар бораи вазъ дар марз нашр накардааст. Дар ҳамин ҳол дар бораи кушта шудани 7 нафар дар Хинҷони Афғонистон аз ҷониби гурӯҳи “Толибон” хабар дода аст. Абдуллоҳ Ғурбатӣ, рӯзноманигори ҷавон дар вокуниш ба ин хабари “Ховар” бо номи “Садқаи нони миллат” навишта, ки:

“Агентии миллии иттилоотии “Ховар”, ки аз будҷаи кишвар, яъне аз кисаи мардуми тоҷик маблағгузорӣ мешавад, имрӯз дар бораи кушта шудани чанд нафар дар афғонистон аз ҷониби гурӯҳи “Толибон” хабар медиҳад.”

Дар шабу рӯзе, ки беш аз ҳашт шаҳрванди Тоҷикстон дар даргириҳои марзӣ бо Қирғизистон ҷон бохтанду таги 100 нафар захмӣ шуданд.

Офарин ба виҷдони ҳамкасбони мо аз “Ховар”!

Коршинос Абдуманнон Шералиев менависад, “Дар ҷанги иттилоотӣ ҷониби Қирғизистон комилан пирӯз аст ва тамоми расонаҳои ҷаҳон ҳодисаро аз нигоҳи қирғизҳо шарҳ медиҳанд. Маълумоте, ки бештараш комилан дурӯғ аст.

Агар ҳукумат қодир нест вориди ин корзор шавад, ба назари банда салоҳи кор ин аст, ки рӯзноманигорон, чи муқими кишвар ва чи хориҷ бояд оҷилан ситоде таъсис диҳанд ва вориди корзор шаванд”.

Тибқи хабарҳои расида ҷониби Тоҷкистон дар ин задухӯрд пешравӣ доштааст ва чанд минтақаро зери дасти худ дароварда аст. Аммо Тошиев раиси Кумитаи давлатии амнияти миллии Қирғизистон мегӯяд, бо ҷониби Тоҷикистон тавофуқ ҳосил шудааст, ки артиши Тоҷикистон аз мавзеъҳои ишғолкардааш хориҷ мешавад ва роҳро ба Ок-Тош боз мекунад. Аммо боз шудани роҳ ба Ворух дар ҷаласаи дигар баррасӣ хоҳад шуд.

Камчибек Тошиев, раҳбари КДАМ-и Қирғизистон ба рӯзноманигорони кишвараш гуфта, ки аз музокирот бо ҷониби Тоҷикистон баргаштааст, ки дар он аз ҷониби қирғиз худи ӯ, намояндаи ҳукумати Қирғизистон дар вилояти Баткен  Омурбек Суваналиев ва раҳбари Нерӯҳои марзбонии ин кишвар Уларбек Шаршеев ширкат кардаанд.

“Дар қаламрави нейтралӣ, дар посгоҳи назоратии “Кизил-Бел” вохӯрӣ гузарондем. Аз ҷониби Тоҷикистон раҳбари КДАМ, ҳокими вилояти Суғд ва Хадамоти марзбонӣ ширкат карданд. Қарор шуд имрӯз нерӯҳо аз хати марз берун крада шаванж — мо ба Ботканд, онҳо дуртар.

Дар наздиктарин рӯзҳо мо ҳатман хатгузории марзро анҷом медиҳем ва дарҳол симхор мекашем. Тоҷикистон хоҳиш кард ба Ворух долон боз шавад ва интиқоли барқ барқарор гардад. Аммо мо тасмим гирифтем ин масъаларо бори дигар баррасӣ кунем.

Ҳоло ман ҳама чизро гуфта наметавонам. Пресс-релиз омода мекунем. Ғайри ин дар наздиктарин соатҳо сарҳадбонони Тоҷикистон роҳро ба Кук-Тош (ноҳияи Баткен) боз мекунанд. Ҳамчунин онҳо қаламрави Қирғизистонро тарк мекунанд. Ваъда медиҳам, ки ҳамаи хонаҳо сӯзонидашуда бо кӯмаки давлат ё аз ҳисоби ҷониби Тоҷикистон барқарор карда мешаванд.

Ман ба шумо ваъда медиҳам, ки як метри замини стратегиро намедиҳам. Вале дар назар дошта бошед, ки бидуни ивазкунии заминҳо, хатгузории сарҳад номумкин аст”.

Коршинос Абдуманнон Шералиев аз дирӯз дар саҳифаи фейсбукиаш навишт, ки Ҳукумати Тоҷикистон набояд дар гуфтушунидҳо ба ҳеҷ ваҷҳ розӣ шавад пирӯзии дирӯзаи артиш ва мардуми диловари Хоҷаи Аъло, Чоркӯҳ ва Ворух ҳатто “зери назорат гирифтани заминҳои баҳсӣ” номида шавад. Бояд ин амалиёт “баргардонидани заминҳои ғасбшуда” номида шуда, талаб шавад, ки идомаи гуфтушунид танҳо дар асоси харитаи замони Шӯравӣ метавонад идома кунад.

Пирӯзӣ дар ҷанг замоне қатъӣ мешавад, ки дар сатҳи дипломатӣ тасбит шавад. Агар ин кор сурат нагирад, пирӯзӣ, бахусус зери назорат гирифтани заминҳои баҳсӣ (ки дар асл баргардонидани заминҳои худӣ аст) баръакс метавонад дардисарҳои зиёде ба бор орад ва дар дарозмуддат ба шикасти сангине табдил ёбад.

Дар сурати камтарин ақибнишинӣ, масалан розӣ шудан ба заминҳои баҳсӣ будани қаламрави дирӯз озодшуда, чӣ расад ба баргардонидани онҳо, на танҳо тамоми ин муваффақиятро ба сифр баробар мекунад, балки обрӯи дирӯз каме болорафтаи ҳукуматро дубора ба хок менишонад.

Камтарин ақибнишинӣ, дар ҳоле, ки Тоҷикистон дар мавқеъи пирӯз аст ва забони дарози ҳамсояҳо аз дирӯз бурида шудааст, метавонад даъвои тарафи дигарро на танҳо ба сатҳи пештара баргардонад, балки аз он ҳам болотар барад. Масалан онҳо метавонанд ҷуброн талаб кунанд ва ба таъқиби байналмиллалии ҳамаи онҳое, ки дар амалиёти дирӯза ширкат карданд, шурӯъ намоянд.

Ҳодисаи дирӯза нишон дод, ки мардуми тоҷик чӣ қадар ғазабро дар синааш ҳабс кардааст. Ин ғазаби ҳабсшуда дирӯз каме ба сари қирғизҳо рехта шуд ва натиҷаашро дидем. Дар сурати ақабнишинии ҳукумат дар гуфтушунидҳои баъдӣ, оташи ин ғазаб бар сараш рехта хоҳад шуд, ки дар он сурат санге болои санге боқӣ нахоҳад монд.