Чаҳор сол қабл, аниқтараш 2 июн соли 2016 ҳукми 14 тан аз аъзоёни Раёсати олии ҲНИТ аз тарафи Додгоҳи олии кишвар содир шуда буд. Мақомоти кишвар ин 14 узви аршади ҳизбро бо иттиҳоми ҳамдастӣ бо қиёми Абдуҳалим Назарзода, ки Ҳукумат онро “кудато” нимида буд, баъзеро барои солҳои тулонӣ ва баъзеи дигарро ба ҳукми абад равонаи зиндон кард.
Вобаста ба ин мавзӯъ саҳифаи фейсбукии “Хонаводаҳои зиндониёни сиёсӣ” дар матлабе навиштаанд, ки эълони ҳукм аз тарафи Додгоҳи олии Тоҷикистон пушти дарҳои баста сурат гирифт ва ҳеч як аз созмонҳои ҳуқуқи башарӣ ва хабарнигорон дар ҷараёни суд ҳаққи ширкатро надоштанд. Ин амалкарди Додгоҳи олии Тоҷикистон боис гашт, ки ҳукмаш нисбати аъзоёни ҲНИТ-ро аксари созмонҳои ҳуқуқи башарӣ хилофи меъёрҳои ҳуқуқӣ номиданд.
“Аз тарафи дигар ҷараёни тафтиши парванда ба таври махфӣ сурат гирифта, вакилони мудофеи онҳо вақти кофӣ барои дифоъро надоштанд. Инчунин Бузургмеҳр Ёров вакили мудофеи машҳур баъд аз инки эълон кард, ки кумитаеро барои дифоъ аз ҳуқуқи боздоштшудаҳои ҲНИТ таъсис додааст, худ низ як ҳафта пас боздошт шуда, моҳи октябри соли 2016 ба 23 сол зиндон маҳкум шуд”.
Сарфи назар аз ҳукми Додгоҳи олии кишвар ҳеч созмоне сароҳатан ҲНИТ ва аъзоёнашро ҳамчун террорист напазируфтанд, баракс даҳҳо созмонҳои байналмилалӣ ин боздоштҳоро худсарона ва ғайриқонунӣ номида, аз мақомот талаб кардаанд, ки онҳоро озод кунанд.
Муаллифони ин матлаб менависанд: “Гурӯҳи кории Созмони Милали Муттаҳид оид ба боздоштҳои худсарона дар се гузориши ҷудогона ба хулосае расид, ки ҳукумати Тоҷикистон бо боздошти аъзои ҲНИТ ва вакили мудофеи онҳо уҳдадориҳои худро дар масъалаи ҳуқуқи инсон поймол кардааст. Ва озодии бидуни қайду шарти онҳоро тақозо намудааст. То ба имрӯз ҳукумати Тоҷикистон ҳеч як аз талаботи Гуруҳи кории СММро оиди озод намудани зиндониёни сиёсӣ иҷро накардааст. Ба қавли таҳлилгарон ин ва ҳуқуқшиносон метавонад паёмадҳои сангине барои мақомот дошта бошад.
Дар ҳамин ҳол ҳамсари зиндонии сиёсӣ Маҳамадалӣ Ҳаит хонум Савринисо Ҷурабекова ба мо гуфт, ки 18 руз боз интизори ҷавоби номаи сардори Сарраёсати зиндонҳои Тоҷикситон, Мансурҷон Умаров аст. Аммо то ҳол раде нагирифтааст. Қаблан рӯзи 16 май, ҳамсари Ҳаит ба Раёсати иҷрои ҷазо нома навишта, хостори мулоқот бо ҳамсараш шуда буд. Хонум Савринисо он замон гуфта буд, «Дар ҳолате, ки ягон маълумот дар бораи вазъи саломатии каси наздикат надорӣ, имконияти одитарин суҳбат ҳам нест, албатта, шахси ошно бо вазъи зиндонҳои Тоҷикистонро ба таҳлукаву воҳима меафтонад». Ин ҳам пас аз он, ки Мансурҷон Умаров, сардори муассисаҳои ислоҳӣ дар суҳбат ба расонаҳо гуфта буд, ки зиндониён ҳақ доранд бо телефон бо наздиконашон сӯҳбат кунанд. Аммо чунин ҳақро бо далели дар Сизо будани Маҳмадалӣ Ҳаит ба ҳамсари ӯ надоданд.
