“Адвокати ҳукумат” ба дидани рӯзноманигорони зиндонӣ меравад
Ашраф Ғанӣ барои наҷангидан бо Толибон аз Қатар ришва гирифтааст
Имсол барои озмунҳо дар Тоҷикистон 11 миллион сомонӣ ҷудо мешавад
ТОШКЕНТ. БАРОИ РУШДИ АДАБИЁТИ ТОҶИК ШАРОИТ ФАРОҲАМ АСТ
Дар назди Иттиҳодияи нависандагони Ӯзбекистон Шурои адабиёти тоҷик таъсис ёфт.
– Аз номи раиси Иттиҳодияи нависандагони Ӯзбекистон Сироҷиддин Сайид бо таъсиси Шурои адабиёти тоҷик, ки метавон онро ҳодисаи муҳими фарҳангӣ арзёбӣ намуд, аҳли адабу фарҳанги тоҷики кишварамро табрику шодбош мегӯям. Ибрози умедворӣ мекунам, ки аъзои ин Шурои навтаъсис дар баробари таъмини рушди адабиёти тоҷик дар мамлакат, ҳамзамон, ҷиҳати мустаҳкам намудани робитаҳои адабиву фарҳангии миёни ду кишвари дӯсту бародар – Ӯзбекистон ва Тоҷикистон саҳми бузурги худро мегузоранд, – гуфт мудири шуъбаи робитаҳои байналмилалии адабӣ ва тарҷумаи бадеии Иттиҳодияи нависандагони Ӯзбекистон Рустам Мусурмон.
Вай афзуд, ки ба шарофати беҳбуди робитаҳои миёни ду кишвар, ки натиҷаи иродаи сиёсии Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон муҳтарам Шавкат Мирзиёев ва Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мебошад, дар соҳаи адабу фарҳанг низ ҳамкориҳо беш аз пеш тавсеа меёбанд. Ба гуфтаи ӯ чанд нафар адибони тоҷики муқими Ӯзбекистон ба узвияти Иттифоқи нависандагони ду кишвар пазируфта шудаанд ва чанде аз онҳо ба гирифтани мукофотҳои давлатӣ низ мушарраф шудаанд.
– Узви Иттиҳодияи нависандагони Ӯзбекистон, шоир ва тарҷумон Одил Икром сазовори Ҷоизаи давлатии Тоҷикистон ба номи Абуабдуллоҳ Рӯдакӣ гардид. Ин ҷоизаро ба вай Пешвои миллат Эмомалӣ Раҳмон супурд, ки дар таърихи се даҳсолаи охир беназир мебошад. Одил Икром «Маснавии маънавӣ»-и Ҷалолиддини Балхӣ, инчунин, антологияи «Шеъри муосири тоҷик» ва осори як идда намояндагони бузурги адабиёти форсу тоҷик, мисли Муҳаммад Иқбол ва Фурӯғи Фаррухзодро хеле равон ба ӯзбекӣ тарҷума кардааст, – зикр намуд Рустам Мусурмон.
– Дар солҳои охир чопу интишори як қатор маҷмуаҳои дастаҷамъиву китобҳои алоҳидаи насриву назмӣ, ки ба қалами адибони тоҷики муқими Ӯзбекистон тааллуқ доранд, боиси ифтихор мебошад. Гузашта аз ин, дар шаҳри Самарқанд шуъбаи вилоятии Иттиҳодияи нависандагони Ӯзбекистон таъсис ёфт ва як сол қабл маҷаллаи адабии “Дурдонаҳои Шарқ” арзи вуҷуд намуд, ки дар саҳифаҳои он ғайр аз осори адибони худамон, интишори осори як зумра адибони Тоҷикистон ва ҷаҳон низ ба роҳ монда шудааст, – гуфт раиси Шурои адабиёти тоҷики Иттиҳодияи нависандагони Ӯзбекистон Хусрави Саъдулло.
Вай афзуд, ки соли сипаришуда дар ҳаёти адабиву фарҳангии тоҷикони Ӯзбекистон соли бобарору хотирмон буд. Шоир Паймон се китоб ва Юнуси Имомназар ду китоби худро мунташир ва ба ҳаводорони назму насри форсии тоҷикӣ тақдим намуданд.
Ба гуфтаи узви Шурои адабиёти тоҷик Муҳаммадҷони Шодӣ минбаъд ба он бояд ноил шуд, ки китобҳои бадеӣ бидуни тавсияи ин Шуро интишор наёбанд. Зеро дар ду даҳсолаи охир китобҳои зиёд дар нашриётҳои гуногун ба табъ расидаанд, ки аз нигоҳи мазмун ва мундариҷа хеле заиф мебошанд. Барои ҳамин таъсиси Шурои адабиёти тоҷикро фоли нек арзёбӣ мекунам ва он ҳатман барои ба тартиб даровардани ин ҷанбаи кор низ хеле мусоидат хоҳад кард, – илова намуд Муҳаммадҷони Шодӣ.
Дар ин ҷаласа боз гуфта шуд, ки бояд марказҳои миллӣ-фарҳангии тоҷикон ва шаҳру вилоятҳои он бо Шурои адабиёти тоҷики Иттиҳодияи нависандагони Ӯзбекистон ҷиҳати ба роҳ мондани мулоқотҳои адибон дар минтақаҳои гуногун, роҳандозии мушоираҳо ва кашфи адибони ҷавон аз наздик ҳамкорӣ намоянд.
Мирасрор АҲРОРОВ, “Ҷумҳурият”, шаҳри Тошкент
Санаи нашр: 2023-02-01 №: 27
БОЗНАШР АЗ САҲИФАИ ФЕЙСБУКИИ МУАЛЛИФ
Роҳи Душанбе-Чаноқ ба сабаби барфи зиёд боз баста шуд
Ширкати нигаҳдории шоҳроҳи Душанбе-Чаноқ “Innovative Road Solutions” (IRS) иттилоъ дод, ки ба сабаби боридани барфи зиёд ва фаромадани тарма ин роҳ бастааст ва ҳоло корҳои бартарафсозӣ идома дорад.
Ин ширкат дар саҳифаи фейсбукияш соате пеш навишт, ки дар роҳи Душанбе – Чаноқ бартарафсозии пайомади бориши пуршиддати барф ва тармафароӣ идома дорад.
Ширкати (IRS) мегӯяд, ҳоло ҳам хавфи тармафароӣ дар ин роҳ зиёд буда, боздоштани муваққатии ҳаракати автомобилҳоро муҳим медонад. Аз ин рӯ, аз шаҳрвандон хоҳиш шуда, ки то кушода шудани роҳ аз сафар худдорӣ кунанд.
Ёдовар мешавем, ки ҳамасола дар роҳи мазкур бо сабаби боридани барфу борони зиёд тарме мефарояд ва бисёре аз нуқтаҳои ин роҳи пулакӣ хароб шуда, бетармим мемонанд. Ва ин сабаб мешавад, ки садамаҳои ҳалокатбори зиёде низ рух медиҳад.
Шоҳроҳи мазкур аз соли 2010 ширкати (IRS), мутааллиқ ба домоди Эмомалӣ Раҳмон, Ҷамолиддин Нуралиев идора мешавад.
Имсол барои озмунҳо дар Тоҷикистон 11 миллион сомонӣ ҷудо мешавад
Дар соли 2023 барои гузарондани 3 озмун дар Тоҷикистон аз ҷониби Ҳукумати кишвар миллионҳо сомонӣ ҷудо мешавад.
Бино ба иттилои сомонаи расмии Президент, имрӯз, 2-уми феврали соли 2023 Эмомалӣ Раҳмон ба чанд сохтори давлатӣ амр додааст, ки барои дар сатҳи баланд баргузор кардани озмунҳои “Тоҷикистон-Ватани азизи ман”, “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” ва “ Илм-фурӯғи маърифат” дар соли 2023 чораҳои зарурӣ андешанд.
Инчунин ба Вазорати молияи кишвар супориш дода шуда аст, ки барои баргузории озмуни “Тоҷикистон-Ватани азизи ман” 3 миллиону 750 ҳазор сомонӣ, барои озмуни “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” 3 миллиону 895 ҳазор сомонӣ ва озмуни “ Илм-фурӯғи маърифат” 4 миллиону 85 ҳазор сомонӣ ҷудо намояд.
Барои баргузории ин озмунҳо дар соли ҷорӣ аз фонди захиравии Президент дар маҷмуъ беш аз 11,3 миллион сомонӣ ҷудо карда мешавад.
Гуфта мешавад, тибқи қонун “Дар бораи молияи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон”, фонди захиравии Президент ба андозаи 2 дарсади даромади буҷаи давлат муқаррар карда шудааст ва тартиби истифодабарии маблағҳои Фондро худи Эмомалӣ Раҳмон муайян мекунад.
Ҳаҷми Фонди захиравии Президенти Тоҷикистон дар буҷаи давлатии ҷумҳурӣ танҳо дар соли 2021 404 миллион сомонӣ муқаррар карда шуда буд.
Ҷони Абдуллоҳи Шамсиддин дар хатар аст!
Пайвандони Абдуллоҳи Шамсиддин, писари фаъоли сиёсии тоҷик Шамсиддини Сайид мегӯянд, ки бо гузашти наздик ба ду ҳафта ҳанӯз мақомоти кишвар расман дар бораи саломат будани ӯ иттилоъ надоданд.
Имрӯз, 2-уми феврали соли 2023, Шамсиддини Сайид, падари паноҳҷӯи ихроҷшудаи тоҷик аз Олмон дар суҳбат ба Azda tv гуфт, бо гузашти ду ҳафта то ҳанӯз ҳеч як аз мақомоти кишвар ба гардан нагирифтаанд, ки писараш Абдуллоҳи Шамсиддин дар дасти онҳост.
Шамсиддини Сайид, яке аз раҳбарони Ҳизби наҳзати исломии Тоҷикистон мегӯяд, вақте як нафарро ба ин осонӣ аз ҷамъи ҳамсару фарзандон ва дигар аъзои хонавода кашида мебаранд ва бо гузашти ду ҳафта ҳеч яке аз мақомоти таҳвилгиранда дар Тоҷикистон эътироф намекунад, ки Абдуллоҳи Шамсиддин зери назорати онҳост, мо дар бораи саломатии ӯ эҳсоси хатар мекунем.
Аз сӯи дигар, бархе манобеи Azda tv низ дар суҳбатҳои ғайрирасмӣ гуфтанд, ки пас аз ихроҷ аз Олмон дар Фурӯдгоҳи байналмилалии Душанбе мақомоти корҳои дохилӣ ва амният Абдуллоҳи Шамсиддинро аз дохили ҳавопаймо гирифта бо худ бурданд.
Ба гуфтаи онҳо, кормандони мақомот шиканҷаи равонӣ ва физикии Абдуллоҳро аз лаҳзаҳои аввали таҳвил гирифтан оғоз карданд ва акнун эҳтимол меравад, ҷони ӯ дар хатар бошад ва ба ҳамин хотир мақомот аз ироаи ҳамагуна иттилоот дар бораи ӯ феълан худдорӣ мекунанд.
Шамсиддини Саид, фаъоли сиёсии Тоҷикистон ва яке аз раҳбарони Ҳизби наҳзати исломии Тоҷикистон низ дар суҳбат ба мо гуфт: “Мо ин режимро хуб мешиносем ва таҷрибаи муносибат кардани он бо мухолифинашро ҳам медонем. Барои мисоли, боздошт ва пас аз чанд соате ҳангоми бозпурсӣ ба қатл расонидани бархе ҷавонони тоҷикистонӣ дар шаҳрҳои Исфара, Ваҳдат, Хоруғ ва ахиран дар шаҳри Кӯлоб ва дигар шаҳру ноҳияҳои кишвар, ки тавассути мақомот анҷом шуд, чеҳраи воқеии ин режимро хуб ба намоиш гузоштааст ва бо таваҷҷуҳ ба ин ҳодисаҳо мо ҳам ҳар лаҳза дар бораи саломатии Абдуллоҳ эҳсоси хатар мекунем.”
Гуфта мешавад, пас аз 9 шабонарӯз аз ихроҷи Абдуллоҳи Шамсиддин мақомоти Олмон расман иттилоъ дода буданд, ки ӯро рӯзи 18-уми январи соли 2023 ба Тоҷикистон ихроҷ карданд. Аммо то ҳол ҷониби Тоҷикистон дар ин бора ҳеч иттилое надодааст. Пас аз ин Кумитаи шаҳрвандии наҷоти гаравгонҳо ва зиндониёни сиёсии Тоҷикистон ҳам бо роҳандозии як иқдом озодии Абдуллоҳи Шамсиддинро талаб кард.
“Адвокати ҳукумат” ба дидани рӯзноманигорони зиндонӣ меравад
Ваколатдори ҳуқуқи инсон дар Тоҷикистон қасд дорад бо рӯзноманигорони зиндонӣ дар маҳбас мулоқот кунад.
Ҳусниддин Нидоев корманди Ваколатдори ҳуқуқи инсон дар Тоҷикистон имрӯз, 2- юми феврал зимни нишасти матбуотӣ эътироф кард, ки бо вуҷуди сару садоҳо Омбудсмен то ин дам бо хабарнигорону блогерони зиндонӣ дар боздоштгоҳу маҳбас мулоқот надоштааст.
Аммо ба гуфтаи Нидоев аллакай бо масъулони идораи зиндонҳо машварат шудааст ва қарор аст дар моҳи феврали соли ҷорӣ бояд рӯзноманигорони зиндониро аз наздик бубинанд.
Дар ҳамин ҳол, Муқим Ашӯров, сардори Шуъбаи ҳифзи давлатии ҳуқуқҳои шаҳрвандӣ ва сиёсии дастгоҳи Ваколатдори ҳуқуқи инсон дар Тоҷикистон гуфтааст, ки дар бораи шиканҷа шудани рӯзноманигор Абдусаттор Пирмуҳаммадзода аз расонаҳо огоҳ шудааст, аммо касе аз наздикони рӯзноманигор ба онҳо муроҷиат накардаанд.
Рӯзноманигори зиндонӣ Абдусаттор Пирмуҳаммадзода моҳи октябри соли гузашта бо ирсоли як нома аз зиндон навишт, ки аз рӯзи аввали боздошт зери фишори равонӣ ва шиканҷа буд, то иттиҳоми бофтаву сохтаи мақомоти милисаро ба дӯш бигирад.
Ваколатдори ҳуқуқи инсон дар Тоҷикистон тақрибан дар кишвар ҳеҷ таъсире надошта, дар аксар ҳолат аз манофеъи ҳукумат ҳимоят мекунад. Ва бо рафтан ба дидори рӯзноманигорони зиндонӣ вазъи онҳо беҳтар нахоҳад шуд. Дар гузашта бо вуҷуди хабари шиканҷа ва шароити бади зиндониёни сиёсӣ дар маҳбас, Омбудсмен баъд аз вохӯрӣ бо баъзе аз зиндониён гуфта буд, ки зиндониёни сиёсӣ ҳеҷ мушкилие надоранд.
Ёдовар мешавем, ки мақомоти Тоҷикистон дар як соли охир Далери Имомалӣ, Абдулло Ғурбатӣ, Завқибеки Саидаминӣ, Улфатхоним Мамадшоева, Муҳаммади Султон, Хушрӯз Ҷумъаев ва Абдусаттор Пирмуҳаммадзодаро бо иттиҳомоти сохта, аз ҷумла ба расондани иттилои дурӯғ ва ҳамкорӣ бо созмонҳои мамнуъ гунаҳкор намуда, онҳоро барои аз 7 то 20 сол ба зиндон маҳкум карданд.
Созмонҳои байналмилалии ҳомии ҳуқуқ ин рӯзноманигоронро бегуноҳ медонанд ва озодии онҳоро аз мақомоти Тоҷикистон талаб доранд, аммо мақомоти кишвар ҳамеша ин талаби созмонҳоро нодида мегирад.
Вокуниши Муттақӣ ба таркиши Покистон
Вазири корҳои хориҷии Толибон мегӯяд, Покистон набояд Афғонистонро ба даст доштан дар таркиши Пешовар муттаҳам кунад, зеро омилони ин таркиши дар дохили худи ҳамон кишвар мебошанд.
Бино ба иттилои расонаҳои Афғонистон, Амирхон Муттақӣ, ки дар ҷамъи хабарнигорон дар Кобул суҳбат мекард, гуфт, Исломобод Афғонистонро муттаҳам мекунад, ки ин кишвар паноҳгоҳи террористҳост, ин иддао дуруст нест. Афғонистон ором аст, дигар ҳамсояҳояш, аз он ҷумла Тоҷикистону Узбекистон, Чину Туркманистон ва Эрон низ ҳама ором мебошанд.
Вазири хориҷии Толибон, ки дар гузашта яке аз усулҳои муборизаҳои онҳо таркондану кафондан буд, таъкид кард, мо аз ин корҳо хуб огаҳем. Ҳеч имкон надорад, ки як воскат ё камарбанди интиҳорӣ ба ин андоза талафотеро дар масҷид ба ҷо гузорад, ки ҳам сақф ва ҳам деворҳои он ҳама болои намозгузорон фурӯ резанд.
Вай афзуд, ҳамсояи Афғонистон шуруъ аз Тоҷикистону Узбекистон, Чину Туркманистон ва Эрон ҳама кишварҳои мусалмоннишин мебошанд. Ба ин хотир ба мақомоти Покистон маслиҳат дода мешавад, ки “мушкилоти даруни хонаи худро худашон ҳаллу фасл кунанд ва барфи болои боми худро ба боми дигарон наандозанд.”
Пеш аз ин бархе мақомоти покистонӣ ва коршиносони он кишвар иддао карда буданд, ки дар таркиши масҷиде дар яке аз марказҳои полиси Пешовар ҳудуди 10-12 кг маводи тарканда истифода шудааст. Тибқи охирин оморҳо дар натиҷаи ин таркиш дасти кам 100 нафар куша ва ҳудуди 200 каси дигар захмӣ шудааст.
Гуфта мешавад, ин нармиши Вазири корҳои хориҷии Толибон дар баробари Тоҷикистон, ки аз як сӯ Эмомалӣ Раҳмон аз тариқи минбарҳои дохилӣ ва хориҷӣ пайваста алайҳи онҳо мавзеъгирӣ мекунад ва аз сӯи дигар қарордодҳои иқтисодӣ ва тиҷоратии азимеро бо онҳо мебандад, чандин суолеро халқ мекунад.
Тибқи Қарори Додгоҳи олии Тоҷикистон Ҳаракати Толибони Афғонистон як созмони террористӣ эълон шудааст ва ҳар навъ ҳамкорӣ ва ҳамсӯӣ бо онҳо ҷурм шинохта шуда, пайгарди қонунӣ дорад.
Акнун ба назар мерасад, ки иҷроиши ин қарор хосси мардуми оддӣ будааст ва ҳар навъ ҳамкорӣ ва ҳамсӯе, ки мақомот бихоҳанд, расман бо ин созмони террористӣ анҷом медиҳанд.
Барои мисол, Ҳукумат метавонад бар хилофи тамоми қарордоҳои сокинон бо ширкати “Барқи тоҷик” нерӯи барқи истеҳсолшудаи Тоҷикистонро ба мардум надиҳад, вале бе ягон мушкил дар ин рӯзҳои сарду торик барқро ба Толибон бифурӯшад.
Ашраф Ғанӣ барои наҷангидан бо Толибон аз Қатар ришва гирифтааст
Тибқи як гузориши тоза, Ашраф Ғанӣ, собиқ президенти Афғонистон барои муқовимат накардан дар баробари Толибон аз ҷониби Қатар беш аз 110 миллион доллар ришва гирифтааст.
Шабакаи “TG 1“-и Италия дар як гузоришаш санадеро нашр карда, ки гуфта мешавад, аз як муомилоти пулӣ байни намояндаи Қатар Мутлақ Моҷид Ал-Қаҳтонӣ ва намояндаи вежаи Ашраф Ғанӣ ва ҳамчунин раиси онвақтаи Бонки марказии Афғонистон Аҷмал Аҳмадӣ парда бардоштааст.
Тибқи ин санади фошшуда, намояндаи давлати Қатар дар Афғонистон дар торихи 7-уми июли соли 2021 ба намояндаи Ашраф Ғанӣ 110 миллону 478 ҳазор доллари амрикоӣ таҳвил додааст. Гуфта мешавад, Ал-Қаҳтонӣ он замон дар Афғонистон ҳузур дошт ва дар Арки раёсатҷумҳур бо худи Ашраф Ғанӣ мулоқот кардааст.
Рӯзномаи “Repabblica”-и Итолиё дар матлабе овардааст, ки Қатар малбағи ҳангуфтеро ба давлати собиқи Афғонистон ба далели муқовимат накардан дар баробари Толибон, ки 15-уми августи соли 2021 дар Кобул қудратро ба даст гирифтанд, пардохт кардааст.
Ин рӯзнома менависад, ки санади мазкур тавассути рӯзноманигори итолиёӣ Филиппо Росси ба даст омад ва ба таври инҳисорӣ дар шабакаҳои иҷтимоӣ пахшу нашр шуд. Ин ва дигар асноде, ки ба даст омадааст, нишон медиҳанд, ки Қатар ба Ашраф Ғанӣ 110 миллион доллар ва маблағҳои дигаре низ ба шахсиятҳои муҳими давлатӣ ва низомӣ, аз ҷумла генерал Абдурашид Дӯстум дода шудааст.
Ба гуфтаи коршиносон ин муомилоти пулӣ ҳамагӣ 1 моҳ пеш аз суқути Афғонистон сурат гирифтааст. Ашраф Ғанӣ пас аз як моҳи дарёфти ин маблағ ва пешниҳоди Қатар, ки бидуни ҷанг қудратро ба Толибон бисупорад, 15-уми август аз Афғонистон фирор кард ва Толибон ба ҷуз Панҷшер амалан тамоми Афғонистонро тасхир кард.
Мойк Пампео, собиқ вазири корҳои хориҷии Амрико ахиран дар ёдоштҳояш Ашраф Ғаниро “мутақаллибтарин раҳбар” хондааст. Ғанӣ пеш аз ин ҳам ба он муттаҳам шуда буд, ки ҳангоми фирораш аз Кобул наздики 300 миллион доллари захираҳои Бонки марказии ин кишварро дуздида ва бо худ ба берун бурдааст.
Аммо то ҳол, на худи Ашраф Ғанӣ ва на ҷониби давлати Қатар ба ҳақиқат доштани ин санад вокунише накардаанд.
Барномаи хaбарии ИМРӮЗ – 01.02.2023 | AZDА TV
Сӯзишворӣ арзон шуд, роҳкиро чаро арзон намешавад?
Фиреби “Барқи тоҷик” ва фурӯши барқ ба Толибон
Афзоиши фасод дар Тоҷикистону коҳиши он дар Афғонистон
Афзоиши фасод дар Тоҷикистону коҳиши он дар Афғонистон
Бо сабаби рушд кардани фасоди иқтисодӣ ва идорӣ дар кишвар Тоҷикистон пас аз Туркманистон фасодзадатарин кишвар дар Осиёи Марказӣ ва минтақа шинохта шудааст.
Созмони Шаффофияти байналмилал бо нашри гузориши солонаи худ барои соли 2022 гуфтааст, ки вуҷуди фасоди идорӣ, пулӣ ва дигар шаклҳои он дар Тоҷикистон афзоиш ёфтааст.
Ба қавли манбаъ, Тоҷикистон дар соли гузашта дар раддабандии Шаффофияти байнланмилал бо аз даст додани 24 имтиёз дар байни 180 кишвар дунё нисбат ба соли 2021 1 зина пойин рафта, дар баробари Афғонистону Африқои Марказӣ, Ниҷерия ва чанд кишвари дигар мақоми 150-умро ишғол кардааст.
Аммо тибқи ҳамин радабандӣ Афғонистони толибонӣ соле пеш бо касби 24 имтиёз ва ба даст овардани 24 имтиёз, 8 зина боло рафта, дар байни 180 кишвари дунё мисли Тоҷикистону Лубнон дар мақоми 150-уми қарор гирифтааст.
Гуфта мешавад, бар асоси ҳамин гузориш, кишварҳои Қирғизистону Туркманистон мисли соли 2021 яке дар мақоми 140 ва дуввумӣ дар мақоми 167 ҷой гирифтаанд. Аммо Узбекистон бо касби 31 имтиёз 3 зина боло рафта, мақоми 126-умиро ишғол кардааст. Қазоқистон бошад, бо аз даст додани 36 имтиёз 1 зина пойин рафта, ҳамроҳ бо Албания ва Эквадор дар мақоми 101-уми қарор гирифтаанд.