Тарвре расонаҳои қирғизӣ хабар медиҳанд, Бекболотов гуфта, ки то дар ҷараёни сулҳ як ҳайати доварон аз ниҳодҳои байналмилалии хориҷӣ, ба хусус Созмони Паймони Амнияти Дастаҷамъӣ (СПАД) дар ин кор довар нашаванд, байни ин ду кишвари ҳамсоя сулҳ намешавад ва мухолифатҳо идома хоҳанд дошт.
Ӯ иллати адами созиш байни тоҷикону қирғизҳоро дар он мебинад, ки ҳарду тараф ҳам барои худ далелҳо доранд ва то довари бетарафе дар байн набошад, наметавон далели тараферо рад кард.
“Чуноне ки медонед, ман чанде пеш бо дабири кулли СПАД Станислав Зас мулоқот доштам. Ман ба ӯ гуфтам, ки миёни қирғизу тоҷик сулҳ ба вуҷуд намеояд. Зеро қиргизҳо ҳам хакикати худро доранд ва тоҷикҳо низ далоили худро. То миёни мо довар наояд, сулҳ нахоҳад шуд.”, – мегӯя Бекболотов.
Вазири дифои Қирғизистон меафзояд, агар доварони СПАД тавонанд ду мушкилиро дар минтақаҳои баҳсбарангези мо як ҳал кунанд, пас мо метавонем сулҳро ба даст биёрем. Яке ин ки: оташбасро назорат кунанд ва дигар ин ки силоҳҳои вазнинро бо ҳадафи сулҳ аз минтақаҳои низоъ берун биоранд.
Ба гуфтаи ӯ, пас аз ҳалли ин ду мушкилӣ метавон ба масъалаҳои сиёсӣ ва таъйину аломатгузории марз низ даст ёфт. “Ин вазъ 30 сол не, балки 98 сол боз идома дорад”, – гуфт ӯ.
Яке аз мухолифони режими Тоҷикистон Додоҷон Атовуллоев дар канали ютубии худ таҳти унвони “Тоҷикистон ва Русия: ноз ё талоқ” оиди ин суханронӣ чунин андеша дорад, ки “шояд Эмомалӣ ин суханҳояшро бо мушовиронаш ва шахсони наздикаш маслиҳат карда, ҳатто машқ карда бошад”. Инчунин Атавуллоев ба нақл аз журналисти рус иброз дошт, ки “ин муомилаи Раҳмонов барои мо ғайричашмдошт буд. Агар ин суханонро Эмомалӣ Раҳмонов дар замони дигар ва дар макони дигар мегуфт, мушкил надошт. Аммо дар рӯзҳое, ки пои Русия, пои Москав дар мӯза тангӣ мекунад дар рӯзҳое, ки ними дунё ва бештари дунё бар зидди Маскав аст ва шахсан бар зидди Путин аст, ин амали Эмомали Раҳмонро мо ҳамчун як “шаппотӣ” қабул мекунем.”
Аммо ин мухолифи режим суханронии Эмомалиро ба “гилаи бародар ба бародар” шабоҳат медиҳад, ки ҳангоме бачаҳояшон зиёд шуд, зиндагӣ мушкил шуд ва бародари кӯчак ба бародари бузургаш шиква мекунад, ки 30 сол ин тараф мо бародар ҳастем, аммо ту барои мо коре накардӣ”.
Муҳиддин Кабирӣ роҳбари Паймони милли Тоҷикистон, ки дар шабакаи Ютуб таҳти унвони “Шикояти Э. Раҳмон ба Путин. Барои роҳбари як кишвари мустақил ин айб аст”, суҳбат кард. Ӯ ба ин назар аст, ки суханронии Раҳмонов дар сатҳи хеле паст аст ва на ба сатҳи як раисҷумҳури мустақил, балки ба сатҳи директори як колхоз баробар аст. Ӯ чунин иброз медорад: “Агар тасаввур кунем, ки Эмомалӣ раиси як колхоз аст ва Владимир Путин раиси вилояти Хатлон, баромади Эмомалӣ воқеан қаҳрамонона мебуд”.
Ӯ зимни баромади худ суол мегузорад, ки Эмомалӣ Раҳмон дар ин нишаст ба ҳайси кӣ ҳузур дошт? Дар ҷавоби ин суол худи ӯ ҷавоб медиҳад, ки “Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон нишаста буд. Президенти як давлати мустақил, як миллати мустақил, ки 30 сол ин тараф ӯ роҳбари ин давлат аст ва ин кишвар, ин миллат мустақил аст ва дар Созмони Милал курсӣ дорад, раъй дорад, парчам дорад ва парчамаш болотар аз парчами Русия аст, аммо Русия пешво надорад, дар Русия болотарин мансаб Президенти Федератсия Русия аст, вале Тоҷикистон пешво дорад, болотар аз Президент боз пешво дорад.”
Ӯ иброз дошт, ки дар ин суханронӣ сӯҳбати ду бародар, дӯст, ба қавли баъзеҳо ғулом дар назди хоҷа, як шахси рашкин ва ҳар чизи дигар вуҷуд вуҷуд дошт, вале сӯҳбати президенти як кишвари мустақил ва раҳбари як миллати мустақил дар баробари ҳамтои худаш дида намешуд.
Дар шабакаи Ютуб дар телеканали ICTV-украинӣ таҳти унвони “Раисҷумҳури Тоҷикистон Путинро ба ҷои худ шинонд-вай хомӯшона сар ҷунбонд”, баъзе аз корбарон ин суханрониро ба боди масхара кашида чунин иброз доштаанд: “Мо кишвари бой, вале китобҳои дарсӣ намерасад”. “Путин асабӣ мешавад, ин аз лабҳои вай маълум аст”. “Ӯ мехоҳад ба вай пул диҳанд, то наберагонаш дар Дубай хона харанд ва ҳатто агар ба ӯ пули тамоми дунё дода шавад, ӯ ҳамаро медуздад ва боз мепурсад”. “Дар оила фарзондон набояд ба дӯстдошта ва дӯстнадошта ҷудо шаванд, бояд ҳамаи онҳо баробарҳуқуқ бошанд”. “Барои ин ки туро эҳтиром кунанд, бояд боқувваттар, боақлтар, некӯкортар, озодтар бошӣ ва косалесӣ накунӣ”.
Аз ин суханронӣ, ки ба назари баъзеҳо қаҳрамонӣ ҳисобида шуда ва ба назари баъзеҳо хеле дар сатҳи паст қарор дорад, чунин эҳтимолҳоро низ пеши назар овардан мумкин аст:
Эмомалӣ Раҳмон дар суханрониаш боз аз “ҷанги шаҳрвандӣ” ёдовар шуда, онро таҳмилӣ номид.
Аммо ӯ дар тавсифи ҳукуматаш гуфт: “Тоҷикистон дар хатти аввали мубориза бо хатари ифротгароиву терроризм қарор дошта, на танҳо минтақа, балки қаламравҳои фаротар аз онро аз оқибатҳои фалокатбори ин зуҳурот ҳимоя мекунад”.
Ба назар мерасад, ки Раҳмон инҷо ба қатлу зиндонӣ кардани даҳҳо зодаи Бадахшон, терростиву экстремистӣ эълон кардани ПМТ, ҲНИТ ва Ҳаракати сиёсии “Гурӯҳи 24”, боздошту зиндонӣ ва дар пайгард қарор додани ҳазорҳо бегуноҳи дигар ишора кардааст, ки ин ҳама бо баҳонаи мубориза бо терроризму ифротгароӣ сурат мегиранд. Худи Ҳукумат инро дастоварди бузург медонад ва барои ба номи мубориза бо терроризму ифротгароӣ аз созмонҳо ва кишварҳо маблағҳои ҳангуфте низ талаб ва дарёфт мекунад.
Раҳмон низ аз ҳифзи сарҳад, пешгирии “таҳарруки террористҳо”, интиқоли онҳо аз як минтақа ба минтақаи дигар гуфт ва пешниҳод кард, ки кишварҳо назоратро мувофиқи уҳдадориҳо ва дар доираи ҳуқуқи байналмиллалӣ амалӣ намоянд ва мавқеи ягона нисбат ба мафҳумҳои ифротгароӣ ва терроризм дошта бошанд.
Раҳмонов бе овардани номи ашхосе ё гурӯҳе мегӯяд, ки “имрӯзҳо мо мушоҳида мекунем, ки террористону ифротгароён аз институти “гуреза” ва “паноҳҷӯянда” хуб истифода карда, аз боварии кишварҳои бештар тараққикарда сӯйистифода менамоянд”.
Раҳмон аз кишварҳо талаб кардааст, ки масъалаи ҳуқуқи башар ва ифротгароиву терроризм ҷудо аз якдигар баррасӣ шавад ва ба шахсоне, ки ба “содир кардани амалу кирдорҳои террористӣ” айбдор мешавад паноҳгоҳ дода нашавад ва чунин ашхос сари вақт боздошт ва ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида шаванд.
Эмомалӣ Раҳмон агар номи гурӯҳ ё шахсеро инҷо наоварда бошад ҳам ба гуфтаи таҳлилгарон ӯ мухолифони ҳукуматашу озодандешони тоҷикро, ки бештарашон ба кишварҳои аврупоӣ паноҳ бурдаанд, дар назар дорад. Солҳои охир низ мақомоти Тоҷикистон аз паноҳгоҳ додани кишварҳои аврупоӣ ба намояндагони созмонҳои мухолифе ба монанди ҲНИТ ва “Гуруҳи 24” интиқод мекунанд ва талош доранд пеши ин равандро бигирад.
Дар ҳоле Раҳмон аз мубориза бо терроризму ифротгароӣ ва додани минбару паноҳандагӣ ба террористон мегӯяд, ки кишварҳои ғарбӣ, созмонҳои баёналмилалӣ ва ҳуқуқӣ башарӣ режими ӯро ба хотири саркӯби мухолифону озодандешон бо баҳонаи мубориза бо терроризму ифротгароӣ, шадидан мавриди интиқод қарор медиҳанд.
Конфронси байналмилалии Душанбе зери унвони унвони “Ҳамкории байналмилалӣ ва минтақавӣ оид ба амният ва мудирияти сарҳад ҷиҳати муқовимат ба терроризм ва пешгирӣ аз ҳаракати террористҳо” ба кори худ оғоз кард.
18-уми октябри соли 2022, бо ташаббуси Ҳукумати Тоҷикистон ва Созмони Миллали Муттаҳид дар шаҳри Душанбе Конфронси байналмилалие таҳти унвони “Ҳамкории байналмилалӣ ва минтақавӣ оид ба амният ва мудирияти сарҳад ҷиҳати муқовимат ба терроризм ва пешгирӣ аз ҳаракати террористҳо” ба кори худ оғоз кард.
Дар ин нишасти байналмилалӣ ҷамъомадагон “роҳҳои таҳкими ҳамкории байналмилалӣ ва минтақавӣ оид ба амният ва мудирияти сарҳад барои муқовимат ба терроризм ва пешгирӣ аз ҳаракати террористҳоро муҳокима намуданд.”
Ҳамзамон дар ин конфаронс Эмомалӣ Рамҳон, Президенти Тоҷикистон ва баъд аз он Дабири кулли Созмони Милали Муттаҳид Антонио Гутерриш ва Дабири кулли Созмони Амният ва ҳамкорӣ дар Аврупо хонум Ҳелга Шмид низ аз тариқи маҷозӣ ва ба сурати “он лайн” суханронӣ карданд.
Кори Конфронси байналмилалии “Ҳамкории байналмилалӣ ва минтақавӣ оид ба амният ва мудирияти сарҳад ҷиҳати муқовимат ба терроризм ва пешгирӣ аз таҳарруки террористон” дар бахшҳои алоҳида идома ёфта, интизор меравад, ки аз рӯи натиҷаи он “Эъломияи Душанбе оид ба амният ва мудирияти сарҳад ҷиҳати муқовимат ба терроризм ва пешгирӣ аз ҳаракати террористҳо” қабул гардад.
