Аксари мусофирони Тоҷикистон, ки ба Русия сафар мекунанд, аз он шикоят доранд, ки дар фурӯдгоҳҳои ин кишвар мавриди тафтишу бозпурсии бесобиқа қарор мегиранд.

Як муҳоҷири тоҷик рӯзи душанбе ба Azda tv гуфт, ки рӯзи гузашта аз тариқи Тошканд ба шаҳри Самараи Русия сафар кард, расидан баробар тамоми шаҳрвандони кишварҳои Осиёи Марказиро ба дигар бинои ҷудогона гузаронида, хеле тафтиши сахт карданд.

“Маъмурони фурӯдгоҳ ҳатто телефонҳоро ҷустуҷӯ карда, тамоми паёмҳо ва ин ки аз кадом шабакаҳои иҷтимоӣ истифода мекунемро тафтиш карданд. Баъзан вақт як касро соатҳо тафтиш мекунанд”, – мегӯяд манбаъ.

Ин муҳоҷири тоҷик афзуд, вақте сабаби чунин тафтишу бозпурсии мақомоти амниятӣ ва гумруки фурӯдгоҳро пурсон шудам ва гуфтам, ки ман шаҳрвандии Русияро дорам, дар ҷавоб гуфтанд, ки “Барои мо фарқ намекунад, ки шумо шаҳрвандии Русияро доред ё на, ҳамин ки аслат тоҷикистонӣ асту ба ин кишвар рафтуомад дорӣ, бояд аз тафтиши махсус гузарӣ.”

Ба гуфтаи манбаъ, маъмурони фурӯдгоҳ таъкид кардаанд, ки “Мо вазифадор шудаем, ки муҳоҷирони Осиёи Марказӣ, бахусус шаҳрвандони Тоҷикистонро аз сӯзан гузаронем. Зеро нисбати шумо ҳушдори зиёд гирифтаем.”

Чандест муҳоҷирони тоҷик аз вуруд ба хоки Русия шикоят мекунанд. Наворҳое, ки дар шабкаҳои иҷтимоӣ нашр шуд, гуфта мешавад, ки марзбонони Русия ҳам дар марзҳои заминӣ ва ҳам дар фурӯдгоҳҳо шаҳрвандони Тоҷикистонро сахт тафтиш мекунанд ва ҳатто аксари онҳоро барои ворид шудан ба ин кишвар роҳ намедиҳанд ва ба Ватан бозпас мефиристанд.

Ёдовар мешавем, ки пас аз ҳодисаҳои хунин дар “Крокус Сити Ҳолл” ва гаравгонгирӣ дар зиндони Волгоград, ки гумонбарони асосии ин ду ҳодиса зодагони Тоҷикистон гуфта мешаванд, мақомоти Русия шароитро барои муҳоҷирон, бахусус тоҷикистониён душвортар кардаанд.

Таҳлилгарон мегӯянд, мақомоти Русия бо баҳонаи мубориза бо ифротгароӣ ҳазорҳо муҳоҷири бегуноҳ, ки кору зиндагии худро доштанд, боздошт ва ихроҷ шуднд. Вале то ҳол мақомоти Тоҷикистон барои сабук кардани мушкилоти онҳо талоши чашмрасе надоранд ва хомӯширо пеш гирифтаанд.

Дар Тоҷикистон тибқи маъмул 1-уми сентиябр дар тамоми муасисаҳои таълимӣ рӯзи аввали хониш шуруъ шуд.

Ба вуҷуди он ки 1-уми сентябр ба рӯзи якшанбе, рӯзи таътилӣ рост омад, Вазорати маориф ва илми кишвар ин рӯзро рӯзи дарси эълон кард.

Эмомалӣ Раҳмон, раисҷумҳури Тоҷикистон рӯзи якшанбе дар ноҳияи Синои пойтахт Муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии №19-ро баъд аз бозсозӣ мавриди истифода қарор дода ва дар онҷо суханронӣ кард. Ӯ зимни суханронияш хостори таҳияи қонуне дар марвди “боло бурдани мақоми омӯзгор” шуд. Ӯ инчунин аз тарки касб кардани омӯзгорон ва камбуди омӯзгорони босавод изҳори нигаронӣ карда, хостори ҷалби донишомӯзон ва донушҷӯён ба касби омузгорӣ шуд. 

Рӯзи 1-уми сентябр, айнан баъд аз суханронии Эмомалӣ Раҳмон дар бораи тарбияи наврасон Раёсати корҳоии дохилии шаҳри Душанбе хабар дод, ки 11 хонандаи мактабро дар ҳолати мастӣ боздошт карданд.

Гуфта мешавад, хонандагони синфҳои 9, 10 ва 11-и мактаби миёнаи № 56-и ноҳияи Синои пойтахт барои таҷлили “Рӯзи дониш ва сулҳ” дар тарабхонаи “Роҳат” зиёфат ташкил карда, нӯшокии спиртӣ масраф кардаанд ва дар ҳолати мастӣ аз сӯи пулис боздошт шуанд.

Вазорати корҳои дохилӣ мегӯяд, падару модорони донишомӯзоне, ки дар ҳолати мастӣ боздошт шуда буданд, ҳамроҳи фарзандонашон барои суҳбат даъват шудаанд.

Нуктаи дигаре, ки Эмомалӣ Раҳмон зимни суханронияш таъкид кард, масъалаи афзоиши маблағгузории давлатӣ дар соҳаи маориф аст. Ӯ таъкид кард, соли 2024 дар ин соҳа 8 миллиарду 231 миллион сомонӣ буҷет ҷудо шудааст, ки “5,7 фоизи маҷмуи маҳсулоти дохилӣ ва 18,9 фоизи хароҷоти умумии буҷети давлатиро ташкил медиҳад”.

Ин ҳам дар ҳолест, ки тибқи гуфтаҳои худи ӯ, соли 2022 аз ҳисоби буҷети давлатӣ ба соҳаи маориф 6 миллиарду 304 миллион сомонӣ, соли 2023 7,2 миллиард сомонӣ ҷудо гардида буд. Ба иддаои Эмомалӣ, ҳамасола беш аз даҳ дарсад буҷети соҳаи маориф афзоиш меёбад.

Иддаои Эмомалӣ Раҳмон дар мавриди афзоиши маблағгузорӣ дар соҳаи маориф дар ҳале аст, ки мунтақидон мегӯянд, аз ҳама пасттарин маошро омӯзгорон мегиранд ва баракси гуфтаҳои раисҷумҳур, соҳаи мавориф фасодзадатарин соҳа дар кишвар аст ва сол то сол мушкилоти ин соҳа бештар мешавад. Таҳлилгарон сабаби мушкилотро дар набудани стратегия хуби таълимӣ, вуҷуди фасоду ришвахорӣ дар ин соҳа ва кам будани маоши омӯзгорон медонанд. 

Арманистон эълон кард, ки узвияти худро дар ҳамаи сохторҳои Созмони Паймони Амнияти Дастаҷамъӣ (СПАД) боз доштааст.

Никол Пашинян такид кардааст, ки дар ояндаи наздик низ ба иқдомоти ҳамсон даст хоҳад зад, аммо ӯ равшан нагуфт, ки оё кишвараш аз ҳайати СПАД берун мешавад ё на.

Ӯ танҳо гуфт, барои ба таври комил хориҷ шудан аз СПАД дар вақти лозима мақомдорони Арманистон тасмим хоҳанд гирифт.

Ҳангоми сар задани муноқишаҳо байни Арманистон ва Озарбойҷон, Эреван аз нерӯҳои СПАД барои муқобила бо Озорбойҷон дархости кумак кард, аммо ин созмон ҳеч эътиное ба дархости ин кишвар накард, дар ҳоле, ки нерӯҳои низомии ин созмон соли 2022 барои муқобила бо тазоҳуротгароне, ки дар натиҷаи гарон шудани қимати сӯзишворӣ дар Қазоқистон ба хиёбонҳо баромада буданд, вориди ин кишвар шуда буданд.

Ёдовар мешавем, ки СПАД соли 2002 бо ташаббуси ҷониби Русия ташкил шуда, ҳоло шаш кишвар – Тоҷикистон, Белорус, Арманистон, Қазоқистон, Қиғизистон ва Русия узви ин созмони амниятӣ мебошанд
ва ҳадафи аслӣ таъмини амнияти кушварҳои узви он гуфта мешавад.

Мақомоти Русия мехоҳанд шуруъ аз ибтидои соли 2025 барои ихроҷи муҳоҷирони корӣ ва шахсони таҳти назорат феҳристеро омода созанд.

Тибқи иттилои Вазорати корҳои дохилии Русия, дар ҳоли ҳозир дар ин кишвар ҳудуди 630 ҳазор муҳоҷири ғайриқонунӣ вуҷуд дорад. Бо мақсади тезонидани ихроҷи онҳо аз Русия ҳукумати ин кишвар тасмим дорад, ки аз соли 2025 феҳристи шахсони таҳти назоратро роҳандозӣ кунад. Ва то ҳол ҳеч санади муайянкунандаи меъёрҳои ин руйхат ба ҷомеаи ин кишвар рӯнамоӣ нашудааст.

Тибқи иттилои Вазороати умури дохилии Русия, шумораи муҳоҷирони корие, ки дар соли 2023 қонунӣ дар Федератсияи Русия ба сар мебурданд, ба 3,5 миллион нафар рисада, ки аксари онҳо зодагони Узбекистон, Тоҷикистон ва Қирғизистон мебошанд.

Охири моҳи июни соли ҷорӣ, Думаи давлатӣ лоиҳаи қонунеро қабул кард, ки он шароити будубоши муҳоҷирон дар Федератсияи Русияро сахттар мекунад ва руйхати ягонаи “муҳоҷирони қонуншикан” низ дар ин қонун дохил аст. Ин санадро 8-уми август раисиҷумҳур имзо кард ва қарор аст он аз 5-уми феврали соли оянда эътибори қонунӣ пайдо кунад.

Таъсиси феҳристи вежаи афроди таҳти назорат ба ин маъност, ки рӯйхат ва маълумоти ашхосе, ки муҳлати асноди будубош ва ё иҷозати кории онҳо ба охир расида, ё лағв шудааст ва ё ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ содир кардаанд, ҷамъоварӣ ва захира мешавад, то аз қаламрави ин кишвар ихроҷ карда шаванд.

Дар ҳамин ҳол муовини аввали вазири корҳои дохилӣ Александр Горовой мегӯяд: “Ҷамъоварӣ ва захираи маълумоти ҳамаи муҳоҷирони ғайриқонунӣ дар як вақт кори мушкил аст. Ба ҳамин хотир беҳтар мебуд барои афроде, ки ҷиноятҳои нисбатан сабук содир кардаанд, авфи умум содир мешуд.”

Дар ҳамин ҳол Владислав Менщиков, сардори Хадамоти якуми Хадамоти амниятӣ Федеролӣ (ФСБ) мегӯяд: “Ин пешниҳодро мумкин аст ФСБ низ дастгирӣ кунад.”