Сарвазирро кӣ ва чаро парронд?

-

16/05/2024

Додгоҳе дар Русия муҳлати ҳабси чор зодаи Тоҷикистонро, ки дар дар ҳамлаи хунин ба “Крокус Сити Ҳолл” гумонбар мебошанд, барои 3 моҳи дигар дароз кард.

16-уми майи соли ҷорӣ дар Додгоҳи ноҳияи Басманнии шаҳри Маскав мурофиаи навбатии чор зодаи Тоҷикистон, Далерҷон Мирзоеви 32-сола, Саидакрам Раҷабализодаи 30-сола, Шамсидин Фаридуни 25-сола ва Муҳаммадсобир Файзови 19-сола баргузор гардид.

Мақомоти Русия ин афродро бо иттиҳоми ҳамлаи террористии гурӯҳӣ (“банди “б”, қисми 3-и моддаи 205-и Кодекси ҷиноии Русия) гумонбар медонанд. Тибқи ин модда ба гумонбарон аз 15 соли зиндон то ҳабси абад таҳдид мекунад.

Бо қарори додгоҳ ин афрод то 22-уми августи соли 2024 дар ҳабс хоҳанд монд, аммо сабаби барои 3 моҳи дигар дароз кардани ҳабси пешакии онҳо маълум нест.

Инчунин гуфта нашуда, ки гумонбарон пас аз судури ин қарор вокунише кардаанд ё не, аммо дар наворҳо дида мешавад, ки сари ҳамаашон хам асту хеле ошуфта ва хаста ба назар мерасанд ва чунин менамояд, мӯи сари онҳо бар асари шиканҷа бо даст чинда шудааст.

Ёдовар мешавем, ки шоми ҷумъаи 22-уми марти соли ҷорӣ пеш аз оғози консерти гурӯҳи “Пикник” чанд нафар вориди бинои “Крокус Сити Ҳолл”-и шаҳри Красногорски вилояти Маскав шуда, сӯи мардум аз автоматҳо тир кушоданд. Пас аз чанде ин бино оташ гирифт. Ба иттилои расмӣ, дар натиҷаи тирпарронӣ ва сар задани оташ 144 нафар, аз ҷумла се кӯдак ба ҳалокат расида, беш аз 180 нафари дигар ҷароҳат бардоштаанд.

Пас аз ин ҳодиса худи ҳамон рӯз гурӯҳи террористии ДИИШ бо нашри наворе масъулияти ин ҳамлаи хунинро бар дӯш гирифт. Хадамоти амнияти федералии Русия иддао дорад, ки хадамоти махсуси Украина низ дар ин ҳамла даст дорад, аммо мақомоти Украина онро рад карданд.

Дар пайи ин ҳодиса чандин зодаи Тоҷикистон, аз ҷумла Далерҷон Мирзоеви 32-сола, Саидакрам Раҷабализодаи 30-сола, Шамсидин Фаридуни 25-сола ва Муҳаммадсобир Файзови 19-сола, боздошт шуданд.

Мақомоти рус ин чор зодаи Тоҷикистонро гумонбарони асосӣ дар қатли ваҳшиёнаи даҳҳо нафар дар “Крокус Сити Ҳолл”-и шаҳри Красногорск медонанд ва иддао доранд, ки онҳо айбномаро пазируфтанд.

Аммо маълум нест онҳо дар чӣ шароите гуноҳро бар дӯш гирифтаанд, чун дар шабакаҳои иҷтимоӣ наворҳое аз рафти шиканҷаи ин афрод нашр шуданд ва дар мурофиаи додгоҳӣ онҳоро бо осори ҷароҳат дар сару рӯяшон намоиш дода буданд.

Муҳоҷирони тоҷик аз шаҳру ноҳияҳои гуногуни Русия мегӯянд, ки пас аз ин ҳодиса санҷишу боздошт ва ихроҷи иҷбории тоҷикон афзуда, муносибати мардуму корфармоён бо онҳо тағйир ёфтааст. Аз ҷониби пулис ва ҳатто мардуми оддӣ мавриди ҳамлаҳои лафзӣ ва ҷисмӣ қарор гирифта истодаанд.

Ҳатто Владимири Путин, раисҷумҳури Русия дар мулоқот бо мақомдоронаш гуфт, ки сиёсати муҳоҷират дар кишвараш бояд “аз реша дигар шавад” ва ба онҳо супориш дод, ки сари ин масъала кор кунанд ва ВКД-и Русия низ тарҳи нави қонунеро пешниҳод, кардааст, ки вазъи муҳоҷирон дар ин кишварро сахттар хоҳад кард.

“Идгардак”-у пешвози ҳоҷиён ва “либосҳои ба фарҳанги миллӣ бегона” манъ шуд

Аз ҷониби

-

15/05/2024

Дар Тоҷикистон “идгардак”-и кӯдаконро дар рӯзҳои Иди Рамазон ва Қурбонро манъ карданд.

Бино ба иттилои нашрияи Садои Мардум, рӯзи 8-уми майи соли ҷорӣ раиси Кумитаи дини Тоҷикистон Сулаймон Давлатзода дар ҳузури вакилони парлумони кишвар дар бораи таҳриру такмил ва тағйирот ба қонун “Дар бораи танзими ҷашну маросим” гуфтааст.

Тибқи тарҳи нави ин қонун ва ба гуфтаи Сулаймон Давлатзода, “дар рӯзҳои Иди Рамазон ва Иди Қурбон исрофкорӣ, зиёдаравӣ, тақдими ширинӣ ва туҳфаҳои дигар (идгардак) манъ карда шуд”.

Раиси Кумитаи дини кишвар сабаби чунин тасмимро “тарбияи дурусти кӯдакон ва таъмини бехатарии онҳо дар рӯзҳои Иди Рамазон ва Иди Қурбон” номида, иддао кардааст, ки дар кишварҳои дигар низ идгардак дар шакли мавҷуда ба мушоҳида намерасад”.

Бояд гуфт, баҳси “идгардак”-и кӯдакон чанд сол боз дар Тоҷикистон доғ боқӣ мемонад ва бори охир ин масъала дар аввали моҳи апрели имсол баъди расонаӣ шудани як номаи Вазорати маориф ба мактабҳои кишвар бештар доғ шуд.

Ин ниҳод бо ирсоли дархосте ба боғчаву мактаб ва ҳатто донишгоҳҳо аз омӯзгорон ва падару модарон талаб кардааст, ки рӯзи Иди Рамазон пеши роҳи “идгардак”-и фарзандон ва донишомӯзонро бигиранд, дар акси ҳол то 600 сомонӣ ҷарима хоҳанд шуд.

Ҳамчунин тарҳи нави қонун “Дар бораи танзими ҷашну маросим” “воридот, фурӯш, тарғиби либосҳои ба фарҳанги миллӣ бегона, инчунин, дар ҷойҳои ҷамъиятӣ пӯшидани чунин либосҳо”-ро манъ кардааст.

Сулаймон Давлатзода шарҳ надод, ки дар қонуни мазкур дар бораи кадом навъи либосҳо гап меравад, аммо чанде пеш сокинони шаҳру ноҳияҳои кишвар хабар дода буданд, ки кормандони мақомот дар кӯчаву мағозаҳо ва ҳатто дохили нақлиёти ҷамъиятӣ даромада, занони сатрпӯш ва мардони ришдорро бидуни фаҳмондан ва пешниҳоди қарору дастуре маҷбур кардаанд, ки сатрро аз сарашон бигиранд ва ришашонро битарошанд.

Бояд гуфт, аввалин шуда мисли манъи “идгардак”-и кӯдакону донишомӯзон, Вазорати маорифи кишвар бо қароре пӯшидани сатр ва гузоштани ришро манъ карда буд ва пас аз он инак чанд сол мешавад мақомдорони тоҷик дар шаҳру ноҳияҳои кишвар “рейд” мегузаронанд.

Инчунин дар тарҳи нави қонун “Дар бораи танзими ҷашну маросим” маҳдудиятҳо дар гузаронидани тӯйи домодию арӯсӣ ва хатнаи кӯдакон ҷорӣ шуда, дар доираи оила гузарондани маъракаҳои гуселу пешвози ҳам ҳоҷиён ва ҳам умракунандагон пешбинӣ гардида, тақсими тӯҳфаҳо, идона оро додани ҳавлӣ, кӯчаву маҳалла ва мошинҳо ба хотири ҳаҷ ва ё умра манъ карда шудааст.

Сулаймон Давлатзода мегӯяд бар ивази гузаронидани тую маърака барои ҳочиён беҳтараш мардум ба корҳои хайриявию эҳсонкорӣ, аз ҷумла таъмири роҳ, кашидани хатти об, сохтмон ва ё таъмири иншооти иҷтимоӣ ва пулҳо машғул шаванд.

Аммо корбарони шабакаҳои иҷтимоӣ мепурсанд, ки агар мардум роҳҳоро таъмир кунанду иншооти иҷтимоӣ созанд, ҳукумат чӣ кор мекунад?

Тоҷикистон ба низоми ягонаи энергетикаи минтақа мепайвандад

Аз ҷониби

-

15/05/2024

Тоҷикистон қасд дорад дар моҳи майи соли ҷорӣ ба низоми ягонаи энергетикаи минтақа бипайвандад. Дар ин бора расонаҳои узбекистонӣ хабар медиҳанд.

Вазири энергетикаи Узбекистон Ҷӯрабек Мирзомаҳмудов зимни нишасти “Ҳафтаи энергетикӣ”, ки имрӯзҳо дар Тошкант ҷараён дорад, гуфт: “Дар ин моҳ мо нақша дорем, ки Тоҷикистонро ба шабакаи умумии худ – ба низоми ягонаи энергетикии Осиёи Марказӣ пайваст кунем.“

Ба иттилои Мирзомаҳмудов, кишварҳои Осиёи Марказӣ пайвастани Тоҷикистонро ба ин низоми ягона мунтазир буданд ва онро хӯш пазируфтанд.

Бояд гуфт, ки “шабакаи ягонаи энергетикӣ дар замони Иттиҳоди Шӯравӣ дар соли 1960, вақте ки тамоми кишварҳои минтақа зери давлати Шӯравӣ буданд, ба вуҷуд омада буд. Ин низоми ягона имкон медод, ки тағйирёбии мавсимии талабот ба қувваи барқ ва талабот ба об дар давраи обёрӣ мувозинат карда шавад. Маркази аслии он дар Тошкант буд ва аз онҷо назорат карда мешуд. Дар соли 2009 бо сабабҳои гуногун, ин низоми ягонаи энергетикӣ аз кор боз монд, вале интиқоли барқ дар асоси шартномаҳои дуҷониба идома ёфт. Ва инак пас аз 10 сол кишрваҳои Осиёи Марказӣ тасмим гирифтанд, ки онро дубора эҷод кунанд.”

Қаблан Далер Ҷумъа, вазири энергетика ва захоири обии Тоҷикистон гуфта буд, ки ин кишвар моҳи апрели соли 2024 ба низоми ягонаи энержии Осиёи Марказӣ мепайвандад.

Гуфта мешавад, Узбакистон, Озарбойҷон ва Қазоқистон қасд доранд, ки низоми энергетикии кишварҳояшонро муттаҳид созанд, то ба Аврупо нерӯи барқи “сабз” содир кунанд.

Манбаъ: Podrobno.uz

Ихроҷи 10 муҳоҷири тоҷик аз Русия

Аз ҷониби

-

14/05/2024

Мақомоти Русия аз Славянск-на-Кубании вилояти Краснодар 10 муҳоҷири тоҷикро ихроҷ мекунанд.

Бино ба иттилои расонаҳои русӣ, дар пайи тафтиши як хона муайян шудааст, ки ин муҳоҷирон дар Русия ғайриқонунӣ зиндагӣ мекунанд.

Дар баробари ихроҷ аз Русия нисбати муҳоҷирони тоҷик протоколҳои маъмурӣ тартиб дода шуда, ҳар кадоме бояд 2000 рублӣ ҷарима супоранд.

Гуфта мешавад, чанд моҳи охир “рейд”-и муҳоҷирон дар Русия бештар шуда, дар аксар ҳолат муҳоҷирони тоҷик тафтиш ва аз ин кишвар ихроҷ мешаванд.

Афзоиши мавҷи нави муҳоҷират ба Олмон

Аз ҷониби

-

14/05/2024

Ба иттилои мақомоти Олмон, рӯзона то 700 паноҳҷӯи ҷадид ба ин кишвар ворид мешавад.

Тибқи иттилио расмии Идораи муҳоҷирати Олмон, аз аввали соли ҷорӣ беш 100 ҳазор паноҳҷӯи ҷадид вориди хоки ин кишвар шудаанд. Ба гуфтаи мақомоти ин кишвар, ҳамасола бо фарорасии фасли тобистон ин рақам афзоиш меёбад.

Идораи Федероли муҳоҷират ва паноҳандагон (BAMF) омори ҷадидеро ироа кардааст, ки бар асоси он, дар ҳоли ҳозир рӯзона 700 паноҳҷӯи ҷадид ба Олмон меоянд. Дар омор гуфта мешавад, ки аз аввали моҳи январ то поёни моҳи апрели соли ҷорӣ ин идора 84 ҳазору 984 дархости аввалияи паноҳандагӣ дарёфт кардааст.

Масъулини Идораи муҳоҷирати ин кишвар мегӯянд, то охири моҳи майи соли ҷорӣ эҳтимол шумори паноҳҷӯён аз марзи 100 ҳазор хоҳад гузашт.

Дар омор гуфта мешавад, аз ин шумора 26 ҳазору 193 нафар аз Сурия, 13 ҳазору 11 нафар аз Афғонистон, 11 ҳазору 789 нафар аз Туркия 3 ҳазору 685 нафар аз Ироқ будаанд.

Тибқи ин омор, аз шумораи умумии паноҳандагони ҷадид беш аз 11 ҳазораш кӯдакони поёни 4-сола ҳастанд ва ҳудуди 71,6% онҳо камтар аз 30 сол умр доранд.

Мақомоти кишварҳои аврупоӣ солҳои ахир қавонини худро нисбати қабули муҳоҷирон тағйир дода, раванди таҳқиқи парвандаҳоро аз 6 моҳ ба 3 моҳ ва ҳатто камтар аз он поён овардаанд. Ва инчунин дар ин авохир шумори ихроҷи муҳоҷирон аз кишварҳои аврупоӣ нисбат ба солҳои қаблӣ афзоиш ёфтааст.

Писари Маҳмадсаид Убайдуллоев барканор шуд

Аз ҷониби

-

14/05/2024

Имрӯз, 14-уми май раисҷумҳури Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон бо як амре Убайдуллоҳ Амирҷон Маҳмадсаидро аз мақомаш барканор кард.

Амирҷон Маҳмадсаид, писари Маҳмадсаид Убайдуллоев, собиқ шаҳрдори Душанбе ва раиси парлумони кишвар, аз моҳи январи соли 2019 то ин дам дар мақоми мушовири калони бахши Ёрдамчии Президенти Тоҷикистон дар умури иқтисодӣ кор мекард.

Писари Маҳмадсаид Убайдуллоев аз соли 2014 ҳамчун муовини сардори раёсати молияи Дастгоҳи иҷроияи Президент кор кардааст ва қабл аз он намояндаи Тоҷикистон дар Бонки Ҷаҳонӣ ва Сандуқи байналмилалии пул буд.

Дар амри Президент сабаби барканории Амриҷон “гузаштан ба кори дигар” гуфта шудааст. Аммо то ҳанӯз маълум нест ӯ ба кадом мақоми давлатӣ таъйин шудааст. Ва ҳамчунин маълум нест кӣ ба вазифаи ӯ таъйин шудааст.

Ҳабси пешакии ронандаи автобус

Аз ҷониби

-

13/05/2024

Додгоҳи Санкт-Петербург ронандаи автобусеро, ки рӯзи 10-уми май ба дарёи “Мойка” сарозер шуд, барои ду моҳ ба ҳабси пешакӣ гирифт.

Бино ба иттилои расонаҳои русӣ, нисбати Раҳматшоҳ Қурбонов бо иттиҳоми “вайрон кардани қоидаҳои ҳаракати роҳ, ки боиси марги ду ва зиёда нафар шудааст”, парванда боз шуда, ба ӯ то ҳафт соли зиндон таҳдид мекунад.

Худи Раҳматшоҳ Қурбонов дар додгоҳ аз қурбониён ва наздиконашон узр хоста, гуфтааст, ки аз кор баромадани тормоз боиси ин садама гашт.

Дар наворҳое ҳам, ки дар шабакаҳои иҷтимоӣ нашр шудаанд, дида мешавад, ки Раҳматшоҳ талош дорад автобусро боз дорад, автобус ба ду мошин бархӯрда, ба дасти рост мегардад ва деворро шикаста ба дарё сарозер мешавад.

Дар ҳамин ҳол ширкати “Такси”, ки Қурбонов дар он ба ҳайси ронандаи автобус кор мекард, иддао дорад, ки автобус пеш аз баромадан ба роҳ дар ҳолати хуб қарор дошт ва ронанда низ пас аз истироҳат ба кор баромадааст.

Аммо ҳамсари Қурбонов ба шабакаи телевизионии «78» гуфт, ки як рӯз пеш аз ин ҳодиса шавҳараш қариб як рӯз кор карда, баъд аз он ӯ ҳамагӣ панҷ соат пеш хоб карда, боз ба кор баромадааст.

Гуфта мешавад, нисбати ҶДММ “Такси” низ аз рӯи моддаи пешниҳоди хизматрасоние, ки ба талаботи бехатарӣ ҷавобгӯ нест, парвандаи ҷиноӣ боз шудааст.

Ёдовар мешавем, ки 10-уми майи соли ҷорӣ дар шаҳри Санкт Петербурги Русия як автобуси ҳомили 20 мусофир ба дарёи “Мойка” сарозер шуд, ки дар натиҷа 7 нафар ба ҳалокат расида, ду нафари дигар дар ҳолати вазнин дар бемористон қарор доранд.

Ронандаи ин автобус Раҳматшоҳ Қурбонови 44-сола зодаи Тоҷикистон буда, шаҳрвандии Русияро дорад ва ҳамроҳи зану се фарзандаш дар ин кишвар зиндагӣ мекунад.

Пас аз боздошти Қурбонов, Кумитаи тафтишоти Русия нисбати ӯ як парвандаи дигари ҷиноӣ бо иттиҳоми сабти номи қалбакии шаҳрвандони хориҷӣ, боз кардааст. Назари худи Қурбонов дар ин бора дастраси расонаҳо нашудааст.

USCIRF: Бар зидди Тоҷикистон таҳрим ҷорӣ карда шавад!

Аз ҷониби

-

13/05/2024

Комиссия байналмилалии Амрико дар умури озодиҳои динӣ аз мақомоти кишварарш хоста, ки алайҳи бархе мақомодорон ва ниҳодҳои Тоҷикистон таҳрим ҷорӣ кунанд.

Ин созмони байналмилалӣ дар гузориши ахири худ вазъи диндорӣ ва озодиҳои динӣ дар ҷаҳонро давоми соли 2023 арзёбӣ карда, хулосаи онро аввали моҳи майи соли ҷорӣ нашр кардааст. Ин созмон Тоҷикистонро дар гурӯҳи “кишварҳои нигаронкунандаи хос” ва поймолкунандагони ҳуқуқу озодиҳои динии шаҳрвандон шомил кардааст.

Дар гузориши ин созмон таъкид шуда, ки кишварҳои Бирма, Чин, Куба, Эритрея, Эрон, Никарагуа, Кореяи Шимолӣ, Покистон, Русия, Арабистони Саудӣ, Тоҷикистон ва Туркманистон ҳуқуқи озодии динӣ ва эътиқодии шаҳрвандонашонро ба атври ҷиддӣ нақз мекунанд.

“Соли 2023 шароити озодии дин дар Тоҷикистон вазнин боқӣ мемонад, зеро ҳукумат маҳдуд сохтани ҳуқуқҳои динӣ ва ҷазо додани фаъолонро, аз ҷумла онҳое, ки дар хориҷа зиндагӣ мекунанд идома медод.“, омадааст дар гузориш.

Муаллифон таъкид мекунанд, ки ҳукумати Тоҷикистон таълими динӣ, воридот ва паҳнкунии адабиёти диниро маҳдуд карда, шаҳрвандонро ба хотири иҷрои ин амалҳо зиндонӣ мекунад. Ва инчунин гуфта мешавад, дар мавриди бақайдгирии масҷидҳо ва таъйини рӯҳониёни мусалмон маҳал ва шинос будан нақши асосиро мебозад.

Комиссия байналмилалии Амрико дар умури озодиҳои динӣ мегӯяд, “мисли солҳои пеш, ҳукумати Тоҷикистон афроде, ки қонуни динро вайрон карданд, онҳоро бо ҳабс, шиканҷа, ҷарима ва таъқиб ҷазо медиҳад.“

Дар гузориш низ қайд шуда, ки мақомоти тоҷик дар соли 2023 болои пайравони мазҳаби Исмоилӣ ва “Шоҳидони Яҳво” фишор овард ва ин фишорҳо сол ба сол шадидтар мешаванд.

Ин ниҳоди байналмилалӣ мегӯяд, ҳукумати Тоҷикистон ҲНИТ-ро, ки бар пояи динӣ таъсис шудааст, бо баҳонаи интиқод аз шахси Эмомалӣ Раҳмон ва ҳукумати ӯ “ифротгаро” хонда, барои саркӯби аъзоёнаш даст ба фишору таъқибҳои зиёд зад. “Ҳатто онҳоеро, ки дар хориҷ зиндагӣ мекунанд, дар ҷустуҷӯи байналмилалӣ қарор дода, ба Тоҷикистон бармегардонад ва зиндонӣ мекунад. Аз ҷумла, моҳи январи соли 2023 ҳукумати Олмон Абдулло Шамсиддин, писари яке аз масъулини баландпояи ҲНИТ-ро ба Тоҷикистон ихроҷ кард ва ӯ дар он ҷо ба 7 соли зиндон маҳкум шуд.”

Ҳамчунин гузоришгарон аз зӯран бастани масҷидҳо ҳангоми нарафтани сарбозон ба артиш дар вилояти Суғд ва дигар манотиқи кишвар ёдовар шудаанд.

Комиссия байналмилалии Амрико дар умури озодиҳои динӣ ба Вазорати корҳои хории кишвараш тавсия дода, ки ба Тоҷикистон фишор оварда шавад, то дар “Қонуни дин ва озодиҳои эътиқодии шаҳрвандон” ислоҳот ворид кунад ва инчунин омӯзиши динӣ дар мактабҳо ҷорӣ шавад. Ҳамзамон ба ин вазорат тавсия дода, ки болои Тоҷикистон фишор биёрад, то “онҳоеро, ки барои фаъолияти осоиштаи динӣ ё мансубияти динӣ зиндонӣ шудаанд, фавран раҳо кунад”.

Яке аз тавсияҳои асосии ин созмони амрикоӣ ба мақомоти кишвараш ин аст, ки бар зидди он идора ва мансабдорони Тоҷикистон, ки дар поймол кардани озодии динии сокинон нақш доранд, таҳримҳои мақсаднок ҷорӣ кунад.

То ҳанӯз вокуниши мақомоти тоҷик вобаста ба ин гузориш дастарс нест. Аммо дар вокуниш ба гузоришҳои қаблӣ Кумитаи дини Тоҷикистон гуфта буд, ки на “ҳама арзёбиҳои ин ниҳоди амрикоӣ баёнгари воқеият ҳастанд.”

Фишор болои модари Бахтовар Ҷумъаев

Аз ҷониби

-

10/05/2024