Хабаргузории “Авеста” ин мавзӯъро омӯхта дар матлабе навишта аст, ки Тоҷикистон дар соли 2020 маҷмӯан 19,7 миллиард кВт / соат нерӯи барқ тавлид карда. Аммо аз ин миқдор 3,2 миллиард кВт / соат ё 16,6% дарсади барқи истеҳсолшуда гум шуда аст.
Ширкати “Барқи тоҷик” ҳамаи ин талафоти нерӯи барқро “техникӣ” меномад, аммо коршиносон пешниҳод мекунанд, ки бояд ин арқом бодиққат тафтиш карда шавад, то талафоти тиҷориро муайян кунанд, чун аксарияти онро медузданд.
Ин дар ҳолест, ки сар карда аз 5 декабри соли гузшта дар деҳоти Тоҷикистон ғайр аз шаҳру маркази ноҳияҳо, ки биноҳои баландошёна доранд, лимити интиқоли нерӯи барқ ҷорӣ шуда аст. Ин тасмимро масъулон дар поин омадани сатҳи обанбори НБО “Норак” рабт доданд. Ба гуфтаи масъулон, ба хотири нисбатан сард омадани зимитони имсола об дар обанбор 4 метр камтар нисбати солҳои пешин буда аст.
Аммо бо гарм шудани ҳаво дар Тоҷикистон мақомот нагуфтанд, ки лимити барқ дар кишвар то кай давом мекунад. Аз бардошта шудани лимити барқ дар кишвар зимистони имсол як моҳ ҳам нагузашт, ки он дигарбора ҷорӣ карда шуд. Ҳатто муддати кӯтоҳе, ки мардум бо барқи доимӣ таъмин шуданд, пайваста аз ҷониби мақомоти кишвар гушзад мешуд, ки барқро сарфа кунанд ва дар акси ҳол лимитро бори дигар ҷорӣ мекунанд.
Раисҷумҳури кишвар пас аз бардошта шудани лимит гуфта буд, ки агар барқро сарфакорона истифода накунед, зарурати ҷорӣ кардани лимити барқ пеш меояд. Гарчанде захираи имрӯзаи об басандаҳам бошад. Расиҷумуҳр ин ҳушдорашро бори дигар дар паёми солинавии худ низ ба мардум гушзад карда буд. Ӯ гуфт, ки “Агар мо хоҳем, ки зимистонро бидуни мушкилот ва душвориҳо гузаронем, то ки ҳеҷ гуна маҳдудият ба миён наояд, бояд истифодаи сарфакорона ва оқилонаи нерӯи барқро дар фасли зимистон бартарӣ диҳем.”
Ин гуфтаҳои Раҳмон дар ҳоле садо медҳад, ки тӯли даҳ соли ахир чандин дафъа ваъда карда, ки “лимити барқ афсона мешавад”. Ҳатто чанде пеш эълон карда буд, ки лимити барқ пурра бардошта ва ба хотираҳо супурда шуд. Аммо ба қавле “афсонашавии лимит” худ афсона шудааст.
Аммо чуноне, ки медонем, дар ин рӯзҳои зимистонӣ сокинон аз бебарқӣ ранҷ мебранд, бо вуҷуди он 16 дарсади барқи истеҳсолшуда дар Тоҷикистон ба куҷо ғайб мезанад?
Хамиджон Арипов Собиқ масъули Сарбандҳо дар Тоҷикистон дар сӯҳбат ба хабаргузории “Авесто” мегӯяд, талафоти 16 дарсадии барқ ин хело зиёд аст. Пешетар то солҳои 97 талафоти барқ танҳо 6-7 фоизро ташкил медод. Ин масъала бояд бо диққат омӯхта шавад.
Ӯ мегӯяд, “бояд, ки талафоти тиҷориро муайян кунанд. Дар мо одатан мегӯянд, ки талфот асосан аз ҳисоби он ки сокинон ё кадом ошхонаву ошпазҳо барқро медуздан ба вуҷуд меояд. Аммо ин ҳамаи дуздӣ нест. Ба ҳама маълум аст, ки дар мо гурӯҳи дуздон вуҷуд доранд, ки хело пулдору мансабдор ҳастанд ва онҳо дастнорасанд ва касе дар бораи онҳо намехоҳад бигӯяд. Дар мо дуздии чунинҳоро пайваста мепӯшонананд дар ҳоле, ки бештар аз дигарон барқро медузданд. Дар ҳолати хуб ва шафоф омӯхтани ин масъала мешавад ин талафотро ба маротиб кам кард”.
Бо вуҷуди ранҷи имсолаи сокинон аз бебарқӣ дар Тоҷикистон раисҷмуҳури кишвар дар паёми солонааш чизе дар ин бора нагуфт ва ҷои он озмуни фуруғи “субҳи доноӣ”-ро шарҳу баррасӣ кард. Дар ҳамин ҳол мақомоти кишва аз фурӯши барқ ба кишвари ҳамсояи Афғонистон даст накашиданд.
Ожонсии омори назди раёсатҷумҳурии Тоҷикистон, хабар дода буд, ки моҳи ноябри соли ҷорӣ кишвар ба маблағи $2,7 млн барқро ба хориҷ фурӯхтааст. Моҳи октябр бошад содироти барқ ҳудуди $2 млн.ро ташкил додааст. Тӯли ин ду моҳ дар кившар интиқоли нерӯи барқ ба сокинон танҳо дар соатҳои муаян дода мешуд. Ва ахиран ширкати барқрасони Афғонистон “Брешна” аз зиёд кардани интиқоли нерӯи барқи Тоҷикистон ба ин кишвар хабар дода буд.
