Маълум нест дар рӯзи интихобот, ки рӯзи якшанбеи 11 октябр баргузор мешавад, нерӯи барқ дода хоҳад шуд ё хайр, вале хабарҳо аз дохили ватанамон ҳокист, ки Тоҷикистон аз аввали ин моҳ дигарбора торикистон шудааст.
Бо он ҳама воҳимаву ҳангомаҳо, ки мегуфт “светмурӣ” афсона шуд, имсол ҳам мардуми тоҷик зимистони қаҳратунеро дар пеш доранд. Шароити шадиди лимити солҳои 2006-2008-ро, ки бар асари он Тоҷикистон талафоти ҷонӣ ҳам дошт ва он замон худи мо ҳам шоҳиди ҳол будем, дигарбора болои мардум овардааст. Шабона аз соати 22.00 то соати 05.00-и субҳ ва рӯзона аз соати 8.00 то 17.00. Тохтутози куруно аз як сӯ, бекориву бемаошӣ аз як сӯ, ҳасрати рафтан ба Русия ва омадан аз муҳоҷират ба ватан аз сӯи дигар ва ҳоло боз бебарқию торикиву сардӣ ҷони мардуми тоҷикро дар каду “қаба” кардааст.
Аз барои Худо, ин миллат ва ин мардум то ба кай ин ҳама ранҷу озору ситамро таҳаммул хоҳад кард? Боз дар ҳамин гуна як шароит бархезанду полтуну ҷомаву кулоҳу сарпӯшу мӯза бар по ва ниқоб дар фуку дастонро зиддиуфунӣ кунанд ва раванд ба маҳалли овоздӣ ва ба нафаре, ки тӯли қариб сӣ сол муҷиб ва сабабгори ин ҳама ҳолу авзоъ шудааст, овоз бидиҳанд? Воқеият ин аст, ки то сари қудрат омадани Эмомалӣ Раҳмон Тоҷикистон аз нерӯи барқ танқисӣ надошт ва кадом лимиту ҳеч реҷаи интиқол вуҷуд надошт. Хонаву кошонаҳои мардум гарму рӯшан буд.
Ҳанӯз январи соли 2017 дар як паёми пурвоҳима аз куллан барчида шудани лимити барқ сӯҳбат кард ва ҳангоме, ки чархаи аввали Роғун фаъол шуд, эълом кард, ки дигар “светмурӣ ба афсона мубаддал шуд”. Беш аз ин, чандин бор тазаккур дод, ки давлати Тоҷикистон, яъне Раҳмон муваффақ шуд, ки яке аз се барномаи стротежии давлат: “расидан ба истиқлолияти энергетикӣ”-ро татбиқ намояд. Хуб, кҷост?! Кҷост татбиқи барнома, кҷост афсонаи “светмурӣ”?!
Баракс, бо гузашти як ҳафта аз ҷорӣ кардани реҷаи маҳдуди нерӯи барқ шарҳу тавзеҳ намедиҳанд, ки иллат чӣ аст? Дар гузашта ҳам ҳеҷ гоҳе тавзеҳ надода буданд ва огоҳ ҳам намекарданд. Иззати нафс ва шарофати инсонии ин мардум на як бору ду бор, балки бор-бор ва ҳудуди сӣ сол аст, ки помол ва таҳқир шудааст. Барои худ “западло” меҳисобад, ки бо мардуми худ ҳисоб кунад. Ингор мардуми тоҷик як тӯда ва як гала аст, ки зарурат надорад барояш гуфт, ки чиро нерӯи барқ соат-байъ дода мешавад. Лиёқаташро надорад, ки “Пешвои миллат, Асосгузори ваҳдат” дар сатҳи онҳо фарояд ва бигӯяд, ки чаро барқ намедиҳад?
Ин ҳам дар ҳоле аст, ки дар пеш интихоботу эҳтиёҷ ба овози ин мардум дорад. Ин гуна нописандӣ ва беэҳтиромӣ ба мардум ба ин маъност, ки бе овози шумо ҳам ман Президент. Овоз медиҳед, намедиҳед, интихобот меоед, намеоед, барқ доред, надоред, ман Президент ҳастам ва боз мешавам!!
Як нуктаеро, ки мешавад инҷо зикр кард, ин аст, ки ба ҳадде ба ин мардум ва ба ин интихоот ва ба ин ватану ин миллат тасаллут ва тасарруф кардааст, ки тӯли ин ду моҳи маъракаи интихоботӣ ва силсиласафарҳяш ба манотиқ ҳатто як бор ҳам нагуфт ва ба ёд ҳам наовард, ки ӯ феълан “номзад” аст, номзади курсӣ. Бидуни онки номзад бошад, бидуни онки ба унвони номзад бо мардум суҳбат кунад ва аз мардум ба истилоҳ “наказ”-и интихоботӣ бигирад, маъракаро кӯтаҳ ва бандубаст кард. На худи ӯ ва на тими интихоботияш ӯро номзад муаррифӣ накарданд.
Аммо ҳамин “светкушӣ” аст, ки як рекламаи баланду болои интихоботии ӯ шуд. Рекламаи қудрат ва тавони воқеии ҳукумати ҷаноби Раҳмон, ҳукумати 28 солаи ӯ. Ба назар мерасад авзоъ бениҳоят харобу вахим аст. Вагарна, ҳадди ақал сабр мекард то маъракаи интихоботи масхараашро бигзаронад ва сипас шурӯъ ва қатъи интиқоли нерӯи барқ ба мардум кунад.
Лимити барқ даҳҳо миллион сомонӣ хисорот ва зарар дар пай дорад, ки бештарини онро боз ҳам мардуми одӣ ва табақаи косибу соҳибкорони хурд мутаҳаммил мешаванд. Барои мисол нафаре, ки кулчақанд ва ё худи қанд ва аз ин даст маҳсулоти ғизоӣ истеҳсол мекард ва тамоми дастгоҳу истеҳсолоташ ба нерӯи барқ вобаста буд. Ин гурӯҳ хеле зиёданд. Вале ҳамин имкон ва ҳамин шароит набудааст ва саромадааст, ки ночору ноилоҷ монду боз ҳам зери қавлаш зад ва аз эҳтимол дур нест, ки режими лимит аз ин ҳам бадтар бишавад. Ин халқи 28 сол сармохӯрдаи хунукзада боз ҳам аёс мекашад ва боз ҳам маризу боз ҳам рӯ ба раҳми Худо.
Ҳоло агар ба ҳисоб бигирем, ки аз он солҳо то кунун ду Сангтӯда ба кор даромад, Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон худкифо аст, дуто маркази гармидиҳӣ (ТЭЦ) дар Душанбе ба фаъолият пардохт ва ду чархаи Роғун ҳам дар низоми энергетикии кишвар ба гуфтаи худи Раҳмон 1 миллираду 600 млн.кв.соат афзуд, пас пурсида мешавад, ки нерӯи барқи тоҷик чаро ба аҳолӣ кифоят намекунад? Ин ҳам дар ҳоле аст, ки эълон шуд барои Афғонистон ва Узбакистон содироти барқ ба шиддат кам гардид.
Афзун бар ин, ТАЛКО-бузургтарин масрафкунандаи нерӯи барқи кишвар, ки 7 агрегати Норакро мехӯрад, ҳатто чаҳоряки тавони тавлидотии худро аз даст додааст ва низ коргоҳҳои кимиёвии Ёвон, нӯриҳои азотии Вахш ва ғайра дар ҳаҷми пешинаи худ қувваи барқ истеъмол намекунанд. Масъулини ҳукумат ва мутахассисин ва коршиносон бояд барои аҳолии кишвар ҷавоб диҳанд. Ҳукумат муваззаф аст, ки ошкоро эълон кунад, ки лимити барқ ҷорӣ шудааст ва вақту соат ва муҳлати оғозу анҷоми ин давраро бигӯяд. Бигӯяд, ки сабаб чӣ аст, ки нерӯи барқ боз ҳам моли дефитсит шуд? Ду Маркази гармидиҳии Душанбе рӯзона аз истифодаи пойтахт 5.000.000 млн.квт.соатро сарфа мекунад, он куҷо меравад? Тавлиди чархаҳои Роғун чӣ?
Инҷо метавон ҳадс зад, ки мақомоти Тоҷикистон ба содироти нерӯи барқ, ки як манбаи асосии даромади суратҳисобҳои оффшориашон мебошад, боз ҳам идома дода истодаанд. Дигар ҳам ин аст, ки хеле аз корхона ва муассисаҳое, ки бархе аз аъзои оилаи Раҳмон, барои мисол корхонаҳое, ки Ҳасан Асадуллозода дар дохили Талко дорад, мисли коргоҳи тавлиди кабел ва ноқилҳои ранга ва чандин ҳамингуна корхонаҳои дигари мансуби ин хонадон аз ҳисоби нерӯи барқи аҳолӣ фаъолият карда истодаанд.
Ширкати “Барқи тоҷик” дар моҳи сентябр эълон кард, ки обанбори Норак дар ҳад ва сатҳи зарурӣ, яъне дар нуқтаи 910 метр захира карда ва тирамоҳу зимистон Тоҷикистон бо барқ пурра таъмин мешавад, пас боз ҳам савол ин аст, ки чаро барои мардум бо лимит қувваи барқ дода мешавад? Қувваи барқи Тоҷикистон куҷост ва куҷо будани онро кӣ ба ҷуз аз Раҳмон бояд посух диҳад? Ин лимите, ки гуфтем баъди рӯи коройии Раҳмон ба Тоҷикистон омад, инак чаҳоряк аср-25 сол аст идома дорад. Кай он ба поён мерасад?
Ин ҳарфи тармиму навсозиву корҳои профилактикӣ ва ҳазоруяк дурӯғу баҳонаи дигар, дигар корагар нахоҳад буд. Корҳои профилактиӣ бар фарзе дар Вахш ҷараён дошта бошад, барои чи Исфара аз барқ маҳрум бишавад? Ин лимити 20-у анд сола кай ҷони мардумро раҳо мекунад? Садҳо ҳазор нафар дар ин сардиву рутубату торикӣ то мағзи устухон сармо меӯрад. Чанд насли пушт ба пушт сили устухон мешаванд, кӣ бояд ин мушкилро бартараф кунад?
Ҳанӯз моҳи июл буд, ки ҳукумат мисли тарошаи аз бомуфтода аз эҳтимоли ҷорӣ шудани лимит бар асари камбуди оби ҳавзи Норак ба мардум муроҷиат кард. Вале чуноне огоҳ ҳастем баъдан “Барқи тоҷик” гуфт, ки на, ҳамааш хуб аст, обанбор пур шуд.
Дар ҳар сурат ҳамин гуна хавф вуҷуд доштаасту ҳукумат ҳанӯз дар тобистон огоҳ буд. Пас чаро даст ба кор нашуд? Феълан, ки алоқаҳо бо Ӯзбакистон хуб аст. Метавонист аз ин кишвар ва ё аз Туркманистон ва ё ҳатто тавассути Қазоқистон аз Русия ин танқисиро бартараф бисозад. Солҳои пеш нерӯи барқ бо Узбакистон ба шакли бартер табодул мешуд. Зимистон мегирифтем,т обистон пас мегардонидем. Чаро аз ин шева истифода накард?
Ҳанӯз дар соли 2015 нақша ва барномаи ҳифзи модомулумрии қудратро кашида тавонист, фаромуш накард, чаро ба ин мушкили мардум расидагӣ накард? Чунки кайҳост, ки ҳисобу китобашро бо ин мардум ҷудо кардааст ва ин суратҳисобҳои оффшорист, ки аз ҳисоби содироти барқи аҳолии Тоҷикистон беш аз пеш доротар мешаванд.
Хуб, ҳоло бубинем, ки дар рӯзи интихобот ба аҳолӣ барқ медиҳад ва ё дар он рӯз ҳам лимити барқ идома меёбад. Лимите, ки беҳтарин ва воқеитарин рекламаи интихоботии имсолаи “Пешвои миллат” аст.
Аз Идораи сомона: Матолибе, ки дар гӯшаи “Блоги Шумо” ба нашр мерасанд, назари шахсӣ ва ё таҳлили муаллифон буда, баёнгари мавқеи “Аздо тв” нестанд.
