Рӯзи 21-уми сентябр Вазорати корҳои дохилӣ Тоҷикистон бо нашри иттилоияи расмӣ хабар дод, ки бегоҳии 19 сентябр дар майдончаи варзишии мактаби рақами 2-и шаҳри Хоруғ миёни мухлисони дастаҳои “Гулакен” ва “Хоруғи боло”, баъди  анҷоми мусобиқаи футбол муноқиша рӯх додааст.

Дар натиҷаи сангпартоӣ аз ҳарду ҷониб 21 нафар ҷароҳатҳои гуногун бардоштаанд” ва даҳҳо шишаи тирезаи мактаби рақами 2 ва хонаҳои атроф   шикастаанд.

Дар иттилоияи Вазорат омадаааст, ки “6 автомашинаи шаҳрвандон зарар бардошта, 6 тиреза ва 4 курсии варзишгоҳ, 5 шишаи тирезаи бинои “Амонатбонк” шикаста шудааст.”

Нисбати омилони ҳодиса парвандаи ҷиноӣ боз шуда ва он нафарон дар ҷустуҷӯ қарор дорад, гуфтааст ВКД.

Гулрӯз Наврӯзов, мудири мактаби рақами 2 ба Радиои Озодӣ гуфтааст, бозии футбол хуб гузашт, вале бар сари натиҷаи бозӣ ҷанҷол бархост, дастаи “Гулакен” дастаи маҳаллаи “Хоруғи боло”-ро ба ҳисоби 2 бар 1 шикаст дод ва баъд аз он муноқиша сар зад.

Ба гуфтаи директори мактаб ҳодиса 10-15 дақиқа давом кардааст, аз як тараф сангпартоӣ байни мухлисон аз тарафаи дигар шикастани тирезеҳо   ва садои “бой дод” сар шуд, ки оқибат ба ҷангу дашному бетартибӣ  оварда расонид.

Гулрӯз Наврӯзов гуфтааст, мақомот омаданд тирезаҳои шикастаи мактабро диданд ва зарарро ҳисоб карданд.

Аммо як манбаи дигар ба Радиои Озодӣ гуфтааст, дар рӯ ба рӯи Шӯъбаи корҳои дохилии шаҳри Хоруғ дар маркази шаҳр қариб як соат сангпартоӣ идома кардааст. Вале мақомот қудратӣ дар ин ҷанг мудохила накардаанд.

То ҳол сабаби ҷанҷолу муноқишаи ширкаткунандагони бетартибӣ маълум нашудааст, вале чунин бармеояд, ки дар натиҷаи мағлуб шудани дастаи “Хоруғи боло” мухлисони дигар ҷониб ба таҳқир гузаштаанд, ки оқибат ба бетартибиҳо оварда расонд.

Хурсанд, як сокини маҳаллаи Хоруғи боло ба Радиои Озодӣ гуфтааст, мусобиқаи футбол миёни маҳаллаҳои Хоруғ ҳар сол баргузор мешавад, вале имсол ба ҷанҷол печид.

Гуфта мешавад, баъд аз дахолати фаъолони маҳаллаҳо ҷангҷол хомӯш шудааст. Масъулини беморхонаи вилояти Бадахшон гуфтанд, баъди муноқиша ба беморхонаҳои шаҳри Хоруғ ягон нафар муроҷиат накардааст.

Коршиносон омили бетартибиҳо ва асабонияти ҷавононро ба набуди ҷойи кор ва мушкилиҳои иҷтимоӣ рабт медиҳанд.

Рамзия Мирзобекова, таҳлилгар ва сокини шаҳри Хоруғ ба Радиои Озодӣ гуфтааст, муноқишаҳо баъд аз бозии футбол дар ҳама кишварҳо сар мезанад, вале мушкили иҷтимоӣ ҳам метавонад, боиси чунин ҳодисаҳо шавад.

Дар идома Мирзобекова гуфтааст,

“ҷавонон кор надоранд, бо ягон чиз машғул нестанд, ин як чизи табиӣ аст, ки як энержӣ доранд ва дар баъзе ҳолатҳо вай берун мебарояд ва ягон нофаҳмӣ ва муноқишаҳо мешавад. Махсусан дар шароити коронавирус, ки на ба Русия рафта метавонанд, на ба ҷойи дигар. Ин проблемаҳо бояд бардошта ва роҳи ҳалаш пайдо карда шавад.”

Ин ҷангу нофаҳмӣ дар ҳолест, ки аз соли 2018 то ҳол нерӯҳои зудамали Вазорати корҳои дохилӣ ва Кумитаи амнияти миллӣ дар шаҳри Хоруғ қарор доранд, вале дар баробари дар онҷо будани онҳо пеши роҳи ин ҷангҷолро гирифта натавонистаанд.

Бино ба гузориши тозаи Радиои Озодӣ бозори ба истилоҳ “мардикорон” дар Душанбе, нисбат ба солҳои қаблӣ серодам буда ва нафарони дар онҷобуда розианд ба маблағи кам ҳам бошад кор кунанд то барои хонаводаашон нон бибаранд.

Яке аз корҷӯён ба номи Хуршед Сангов, ки дар яке аз “мардикорбозор”-и пойтахт дар интизори кор будааст, ба Радиои Озодӣ мегӯяд:

“Се-чаҳор рӯз дар ҳамин ҷо омада меистӣ, баъд як кор меёбӣ. Аз рӯзе, ки карантин шуд ва аз Русия муҳоҷирон баргаштанд, дар ин ҷо низ корҷӯён зиёд шуданд. Пештар дар як рӯз аз 170 то 200 сомонӣ кор мекардем, ҳозир 20-30 сомонӣ меёбем. Ҷавононе ҳастанд, ки ба инҷо меоянд, аммо аслан кор намеёбанд.”

Густариши бемории каронавирус ҳазорҳо муҳоҷири тоҷикро дар Русия бекор гузошт.  Бархе аз онҳо ба хотири набудани ҷойи кор ва шароити зиндагӣ Русияро тарк карданд ва ба Тоҷикистон  баргаштанд, зеро дар Русия пардохти маблағи патент ва иҷораи хона барояшон мушкил буд, вале ба Ватан омадаанд боз мушкилтар гаштааст, аз як тараф  набудани ҷойи кор, аз ҷониби дигар арзон будани  рӯзи корӣ зиндагиашонро вазнинтар кардааст.

Баъзе корҷӯён мегӯянд, ки музди корӣ хеле кам шудааст, ба гуфтаи онҳо пештар агар як метри мураббаи деворро ба 10 сомонӣ “шкатурка” мекардаанд, ҳоло аз набудани кору даромад омодаанд ба 6-7 сомонӣ, ҳатто 5 сомонӣ ҳам онро анҷом диҳанд.

Дар баробари зиёд гардидадидани сафи бекорон то ҳол аз ҷониби Ҳукумати Тоҷикистон ягон чорае андешида нашудааст, танҳо Вазорати меҳнат ва шуғли аҳолӣ гуфтааст, дар ин замина барномаеро мавриди баррасӣ қарор додаанд.

Ин дар ҳолест, ки қаблан Ҳукумати Тоҷикистон барномаи зиддибуҳронӣ таҳия кард, ки ба чанд соҳа ва соҳибкорон сабукӣ пешбинӣ намуда буд. Вале чунин бармеояд, ки масъалаи бозгашти муҳоҷирони меҳнатӣ ва таъмин намудани онҳо бо ҷойи кор дар барномаи зиддибуҳронии ҳукумат пешбинӣ нашудааст.

Коршиноси масоили иҷтимоӣ, Шӯҳрат Латифов дар ин маврид ба Радиои Озодӣ гуфт:

“Аввал инро бояд ба назар гирифт, ки дар бозори меҳнати Тоҷикистон чӣ қадар ҷойи кори ба талабот ҷавобгӯй вуҷуд дорад. Мутаассифона, Тоҷикистон чун кишварҳои дигари Шӯравии собиқ ба ин ҳолате, ки пандемия дер давом мекунад, омодагӣ надошт. Ҳоло бояд комиссияе ташкил шавад, ки дар таъмини сокинон бо ҷойи кор барномаи зиддибуҳронӣ дуруст кунанд. Ҳоло дар Тоҷикистон як чунин барномаи коркардшудае барои ҷалби корҷӯён нест. Корхонаҳои хурде, ки ташкил мешаванд, дар вазъи буҳронӣ ниҳоят кам мебошанд ва тавони ба кор таъмин намудани ҳамаи корҷӯёнро надоранд.”

Пас аз хуруҷи бемории COVID-19 ва баста шудани марзҳо вазъияти иқтисодӣ дар аксари кишварҳо, аз ҷумла кишварҳои фақир, ки шаҳрвандонашон бештар ба муҳоҷират мерафтанд, бад шуд.

Аз он ҷумла Тоҷикистон, ки ҳудуди 2 млн шаҳрвандаш дар Русия ва дигар кишварҳо кору зиндагӣ мекунанд, дар ин вазъияти ба вуҷудомада аксарашон ба ҷои кори худ баргашта натавонистанд. Ва ин сабаб шуд, ки сафи бекорон дар кишвар афзоиш ёфта, аз ҳисоби онҳо бозори мардикрон дар пойтахт гарм мешавад.

Аз ин ҳисоб нархи неруйи корӣ дар кишвар низ ба мартоиб поён рафтааст, ки барои нафароне, ки зиндагиашонро аз ин ҳисоб мегӯзарониданд, боз вазнинтар гардидааст.