Дар як ҳафтаи ахир тибқи оморҳо дастикам 6 нафар аз мақомдорони баландпояи нерӯҳои интизомии кишвар аз бемории COVID-19 ҷон бохтанд.

Собиқ сардори Раёсати умури дохила дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон генерал Абдуваҳҳоб Искандарзода шаби 30 ба 31 май дар синни 62 вафот кард. Мавсуф ду сол пеш аз мақоми муовини аввали сардори РВКД вилояти Хатлон ба нафақа рафта буд. Ин генерали бознишаста дар ҳоле тӯъмаи коронавирус мешавад, ки 10 рӯз пеш бародари ӯ – сардори БДА минтақаи Кӯлоб Абдусалом Искандарзода низ аз бемории коронавирус тарки ин дунё кард. Гумон меравад генерал Искандарзода аз бародараш сироят шуда бошад. Сомонаи Ахбор менвисад, дар 10 рӯзи охир дастикам 6 афсари баландпояи милисаи тоҷик қурбони ин бемории фарогир шуданд.

Ба ҷуз аз бародарон Искандарзодаҳо, ҳамчунин ҳафтаи гузашта генерал Санг Раҳмон, корманди собиқи ВКД ва департаменти консулии вазорати корҳои хориҷии Тоҷикистонро дар оромгоҳи маҳаллаи Хуҷамбиёи Душанбе ба хок супурданд. Санг Раҳмон аз ёрони наздики Ёқуб Салимов, вазири корҳои дохилии Тоҷикистон дар солҳои 90 ба шумор мерафт. Рӯзи 23 май полковник Исмонов Фарҳод Маъруфовичи 45 сола, сардори шуъбаи тайёрии хидматии Сарраёсати Хадамоти давлатии сӯхторнишонии ВКД аз олам чашм пӯшид.

Дар ин ҳафта Комрон ном як афсари Раёсати мубориза бо ҷиноятҳои муташаккилонаи ВКД (УБОП) аз бемории коронавирус вафот кард. Ӯ ҳамагӣ 32 сол дошт.Рӯзи 28 май полковник Исломзода Дилшод Аслон, муовини аввали сардори раёсати воҳидҳои таъйиноти махсус (РВТМ)-и ВКД қурбони коронавирус шуд. воҳидҳои махсуси ВКД, бо шумули СОБР, ОМОН ва «нерӯҳои зудамал”-и вазорати дохиларо дар ихтиёр дорад.

Бемории фарогири коронавирус ва бемориҳои ҳамроҳи он, аз ҷумла, илтиҳоби шуш, ба саф ва сутуҳи раҳбарии ВКД Тоҷикистон зарбаи сахт задааст. Бино ба иттилои дарёфтӣ, дар тӯли моҳи май ду муовини вазир ва 5 нафар аз сардорони раёсатҳои ин вазорат, ки 5 нафараш генерал ҳастанд, ба бистарӣ беморӣ афтодаанд. Рӯзи 11 май генерал-майор Нозим Иброҳимзода, собиқ сардори Хадамоти сӯхторнишонӣ, муовини вазири дохила таъйин шуд. Манобеи сомонаи «Ахбор” мегӯянд, Иброҳимзода дар ҳоле ба ин мақом таъйин шуд, ки дар бистари беморӣ қарор дошт. Ба ҷуз аз Иброҳимзода, боз як иддаи бузурге аз роҳбари Хадамоти сӯхторнишонӣ бо аломатҳои илтиҳоби шуш (пневмония) бистарӣ будаанд.

Сарусадоҳое дар бораи бо аломатҳои пневмония бистарӣ шудани полковник Шодӣ Ҳафиззода, сардори Идораи мубориза бо ҷиноятҳои муташаккил, (УБОП) низ ба даст мерасанд. Ҳамин тавр, бино  ба иттилои расида, генерал Ҳомид Барот, сардори “Воҳиди махсус” бо аломатҳои илтиҳоби шуш дар бемористон дар ҳолати вазнин қарор дошта, ҳафтае пеш дар бораи аз Хуҷанд барои табобат ба Душанбе овардани генерал Абдулло Навҷувонов, сардори РВКД вилояти Суғд хабар расида буд.

Қаблан гузориш шуда буд, ки муовини вазири Корҳои дохила генерал-майор Саидзода Маҳмадсаид Борон, ки солҳои тӯлонӣ роҳбари БДА буд, ва генерал-майор Қунғуротзода Фотеҳ Қулмурод, сардори раёсати нақлиёти ВКД дар беморхонаи маҳаллаи Зарафшон ва подполковник Шоҳрух Саидзода, сардори раёсати ҷустуҷӯи ҷиноии ВКД дар беморхонаи «Истиқлол» бистарӣ карда шудаанд. Ба дунболи нашри ин хабар, дар саҳифаҳои наздик ба ВКД раддияи ғайрирасмие нашр шуд, ки мегуфт, Шоҳрух Саидзода дар бемористон бистарӣ нашудааст, балки шамол хӯрдааст ва ба ин далел дар хона дар карантин қарор дорад.

Бархе аз корбарони шабакаҳои иҷтимоӣ бо таваҷҷӯҳ ба афзоиши ҳолатҳои гирифторӣ ва маргу мир дар миёни ниҳодҳои амниятӣ ва интизомии Тоҷикистон, иллати онро ҷиддӣ нагирифтани ҳушдор ва огоҳиҳои табибон аз тарафи онҳо донистаанд. Аз тарафи дигар баъзе ҳам инро як навъ муҷозот ба аъмоли дар аксари вақт хушунатбори онҳо нисбати шаҳрвандон медонанд.

Бинобар гузориши сомонаи ВКХ Тоҷикистон бо мақсади пешгирӣ аз паҳншавии коронавируси COVID-19 суратҳисобҳо дар Сарраёсати хазинадории марказии Вазорати молия ва Бонки миллии кишвар кушода шудаанд.

Тибқи ин гузориш тамоми маблағҳои ба ин суратҳисобҳо воридшуда барои андешидани чораҳои беҳдоштию зидди эпидемиологӣ ва ҳифзи саломатии аҳолӣ равона хоҳанд шуд.

Коршиносон ҳадс мезананд, ки Ҳукумат бо ин амал мехоҳад буҷаи худро каме ҳам бошад аз ҳисоби хайроти мардум пур бикунад. Ин нобоварӣ дар ҳолест, ки ба куҷо ва чӣ гуна сарф шудани садҳо миллион доллар маблағ ва ҳазорҳо тонна кумакҳои башардӯстона аз хориҷу дохил барои мубориза бо COVID-19 ҷудошударо эълон накарданд. Ҳамзамон то ин муддат аз камубудиҳои зиёд табибону беморон ва мардуми одӣ шикоятҳо дар шабакаҳои интернетӣ садо медод. Пас чӣ тавр метавон мардумро боваркунонд, ки ба ин суратҳисобҳои номуайян маблағгузорӣ кунанд?

Бинобар гузориши хабаргузории “Асия-Плюс” Вазортаи тандурустии Тоҷикистон хабар додааст, ки 344 млн сомонӣ аз Вазорати молия маблағ ба даст овардааст, ки ин 78,1% буҷаи қаблан муайяншударо ташкил медиҳад. Тибқи маълумоти Вазорати молияи Тоҷикистон бошад, барои соҳаи тиб имсол 440,7 млн сомонӣ маблағ ҷуда шуда буд. Аз ин омор чунин бармеояд, ки тақрибан 100 млн сомонӣ аз буҷаи ин соҳа кам кардаанд. 

Ин дар ҳолест, ки кишварҳои ҳамсоя буҷаи соҳаи тибро қабл аз паҳншавии вируси корона боло бурда буданд. Ва баробари оламгир шудани ин вабо буҷаи онро дучанд намуда аз тамоми лиҳоз онро тақвият бахшиданд. Вале ҳукуматдорони кишвар бо вуҷуди ворид шудани кумакҳои ҳангуфт баракс, буҷаи ин соҳаро кам кардаанд. Таҳлилгарон ҳам бо суол изҳор медоранд, ки мақсад аз кушодани суратҳисобҳо дар назди Вазорати молия ва Бонки миллӣ чист, дар ҳоле, ки дар ин вазъияти ногувор буҷаи соҳаи тибро кам мекунанд?

Вазири тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Тоҷикистон гуфтааст, интишори бемории (COVID-19) рӯ ба коҳишёбист. Тибқи гуфтаи вазир мо аллакай нуқтаи авҷи ваборо убур кардем ва ҳоло ин беморӣ то рафт кам мешавад.

Ин гуфтаҳоро Ҷамолиддин Абдуллозода дар мусоҳибаи ихтисосие бо рӯзномаи “Ҷумҳурият” гуфтааст. Вазир иброз медорад, ки бо вуҷуди он ки адади маргумир дар кишвар кам буд, вале аз ин ки натавонистанд ҷони вафотёфтагонро наҷот бидиҳад, худро намебахшад. Ӯ мегӯяд: «Шахсан ман худро намебахшам, ки аз 3930 гирифторшуда мо 47 нафарро наҷот дода натавонистем”.

Ҷамолиддин Абдуллозода дар ин сӯҳбати худ оиди маводи доруворӣ ва муҳофизатӣ барои табибон инчунин таҷҳизоти тестӣ ишора намуда афзудааст, ки “Тамоми муассисаҳои тандурустӣ бо маводи доруворӣ ва таҷҳизот таъмин аст. Тестҳо барои ташхиси бемории COVID — 19 аз кишварҳои Россия ва Чину Олмон ворид шудаанд. Ҳар чизе, ки аз доруворӣ ё таҷҳизот даркор шавад, сарфи назар аз беморхонаи Душанбе ё ягон ноҳияи дурдаст будан, вазорат оҷилан тибқи дархости бемористонҳо мефиристад.”

Ин дар ҳолест, ки аксу наворҳо дар шабакаҳои иҷтимоӣ дар ин хусус нашршуда, акси гуфтаҳои вазирро мефаҳмонанд. То онҷо ки духтурон аз сабаби набудани либосҳои муҳофизатӣ маҷбур шудаанд пойҳои худро бо халтачаҳои плостикӣ печонида назди беморон дароянд. Ва баъзе табибон аз он шикоят мекарданд, ки дар як беморхонаи бузург ҳатто як таҷҳизоти тестӣ ва ташхисие надоранд, ки беморонро ташхис кунанд.

Ин иддаои вазир барои фавти танҳо 47 нафар дар ҳоле садо медиҳад, ки коршиносон ба омори расмии маргумир ва сирятёфтагони COVID — 19 бовар надоранд. Танҳо аз марги 67 табиб дар ин авохир хабарҳо нашр шудааст. Ҳамзамон омори алтернатвӣ, ки аз тарафи фаъолон таҳия шудааст, дар торнамои https://kvtj.info/ номи бештар аз 410 нафар қурбониёни бемориро ҷамъоварӣ кардаанд. Ин танҳо асмои ашхосе аст, ки дар шабкаҳои иҷтмоъӣ ва расоанҳо зикр удаанд. Ба гуфтаи огаҳони умур бсиёриҳо аз ин беморӣ дар хона табобат мегиранд ва омори маргу мириашон расонаӣ намашавад. 

Ин боис шудааст, ки корбарон дар шабакҳои иҷтимоъӣ  ба гуфтаҳои вазир вокуниш бикунанд. Аксари корбарон вазирро дар дуруғгӯӣ муттаҳам кардаанд ва гуфтаанд ҳадди ақал адади аслии ҳамкоронро, яъне табибони аз ин вабо даргузаштаро рст мегуфту аз наздикони онҳо узр мехост. Як корбар бо номи  Pirmamad Pirmamadov мегӯяд, “Сифр ҳам рақам аст ҷаноби вазир? 47нею 470 гӯед. Вақти дуздӣ бошад ҳамин «сифр»-ро ҳамиқа нағз мебинед ки, бо шумо чӣ гӯям”. Нафари дигар бо номи Ali Usmanov мегӯяд:  “Худро намебахшед ИСТЕЪФО диҳед. Дигар дар соҳаи тандурусти кор накунед. Биравед Руссия ба муҳоҷирати меҳнатӣ. Ин қадар худатонро агар баномус мегиред. Ҳамин тариқ зери ин хабар садҳо корбарон шарҳ коридаанд, ки асосан вазирро ба дуруғгӯӣ муттаҳм мекунанд.