Соли 2022 Тоҷикистон дар қиёс ба соли 2021 164,9 ҳазор тонна сӯзишворӣ бештар ворид кардааст.

Роҳбари Хадамоти зиддиинҳисории Тоҷикистон Абдулмаҷид Муминзода имрӯз, 7-уми феврал, зимни нишасти матбуотӣ ба рӯзноманигорон гуфт, ки соли гузашта ҳудуди 783,71 ҳазор тонна маҳсулоти нафтӣ ба маблағи 681,6 миллион доллар ба кишвар ворид карда шудааст. Нархи миёнаи ҳар як тонна 870 долларро ташкил дода, ин рақам нисбат ба нархи соли 2021 203 доллар ё 30,4% зиёд аст.

Дар моҳҳои январ-декабри соли 2022 дар бозори кишвар 54 ширкат ё корхона ба воридоти сӯзишвории дизелӣ машғул буда, 387,15 ҳазор тонна сӯзишвории дизелиро ба маблағи умумии 339,14 миллион доллар бо нархи миёнаи 876 доллари ИМА барои як тонна ворид кардаанд.

Соли гузашта 49 корхона ва ширкат ба воридоти бензин машғул буда, 319,8 ҳазор тонна бензинро ба маблағи 245,7 миллион доллар ворид кардаанд, ки нисбат ба соли 2021 77,4 ҳазор тонна зиёд мебошад. Нархи миёнаи як тонна 768 долларро ташкил додааст.  

Раиси Хадамоти зиддиинҳисорӣ мегӯяд, ки дар соли 2022 15 корхона ва ширкат 396,7 ҳазор тонна гази моеъ ба маблағи 197,7 миллион доллар бо нархи миёнаи 498 доллар барои як тонна ворид кардаанд.

84,1% ҳаҷми умумии воридоти газ аз Қазоқистон, 8,2% аз Узбекистон, 4,4% аз Русия ва 0,17% аз Туркманистон мебошад.

Асосан воридот ва фурӯши сӯзишворӣ дар кишварро наздикони раисҷумҳур Эмомалӣ Раҳмон инҳисор кардаанд.

Инчунин дар ин нишаст, Абдулмаҷид Муминзода сабаби тағйир наёфтани арзиши роҳкирои нақлиёти ҷамъиятиро дар Тоҷикистон бо вуҷуди поинравии нархи сӯзишворӣ шарҳ дода гуфт, ки нақлиёти мусофирбари байни шаҳру ноҳияҳо аз сӯзишвории дизелӣ истифода мебаранд ва арзиши ин навъи сӯзишворӣ дар муқоиса бо бензин ва гази моеъ боло рафт.

Бино ба маълумоти Хадамоти зиддиинҳисорӣ, моҳи декабри соли 2022 нархи 1 тонна сӯзишвории дизелӣ ба ҳисоби миёна 915 долларро ташкил додааст, ки 23,2% ё худ 173 доллар зиёдтар нисбат ба аввали соли гузашта мебошад.

Тақрибан 85%-и сӯзишвории дизелӣ аз Русия оварда шудааст.  

Тибқи иттилои Агентии омори кишвар, дар соли 2022 нархи бензин 27,9 дарсад, гази моеъ 27,3 дарсад арзон шуда, арзиши сӯзишвории дизелӣ бошад, баръакс 11,9 дарсад афзудааст. Гароншавии дизел ба ҳамлаи Русия ба Укриана рабт дорад, чун техникаи ҳарбии хушкигард асосан бо сӯзишвории дизелӣ кор мекунад.

Аммо пештар аз ин, Азим Иброҳим, вазири нақлиёти кишвар сабаби бетағйир мондани нархи роҳкиро дар нақлиёти ҷамъиятиро бо вуҷуди коҳиш ёфтани нархи сӯзишворӣ дар кишвар, шарҳ дода гуфта буд, ки агар нархи сӯзишворӣ ва роҳкиро “каме тафовут” дошта бошад ҳам, дар ин давра (аз баҳори соли 2021 то имрӯз) нигоҳдории мошинҳо, аз ҷумла қимати қисмҳои эҳтиётӣ ва ғайра афзоиш ёфтааст.

Имрӯз, 06-уми феврали соли 2023 муовини раиси Иттифоқи “Тоҷикматлубот” Хуршед Раҳмонализода зимни нишасти матбуотӣ ба хабарнигорон сабаби болоравии нархи пиёз ва хисороти маҳсулот дар анборҳои кишварро шарҳ дод.

Ба гуфтаи Раҳмонализода, яке аз сабабҳои якбора гарон шудани нархи пиёз дар бозорҳои Тоҷикистон, коҳиши ҳосили ин маҳсулоти кишоварзӣ ва кам ворид шудани он ба кишвар мебошад.

Инчунин ӯ таъкид кард, ки ҳоло дар бозорҳо нуқтаҳои фурӯши маҳсулоти кишоварзии “Тоҷикматлубот” мавҷуданд, ки дар онҳо як кило пиёз бо нархи 3,5 сомонӣ фурӯхта мешавад.

Сокинони кишвар мегӯянд, ки ҳоло нархи пиёз дар бозорҳо 8-10 сомонӣ арзиш дорад. Ҳукумат низ чанде пеш барои ба эътидол даровардани нарху навоҳо бо як қарор содироти пиёзу картошка ва сабзиро ба хориҷ боздошта буд.

Дар ҳамин ҳол муовини раиси Иттифоқи “Тоҷикматлубот” гуфт, ки аз сардиҳои зимистони имсола тақрибан 20 дарсади маҳсулоти захирашуда дар сардхонаву анборҳо талаф ёфта, барои муайян кардани ҳаҷми хисороти дақиқ ситоди махсус ташкил карда шудааст.

Хуршед Раҳмонализода мегӯяд, ки барои иҷрои Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи сари вақт омода намудани соҳаҳои иқтисодиёт ва иҷтимоиёти ҷумҳурӣ барои фаъолияти мунтазам ва самарабахш дар давраи тирамоҳу зимистони солҳои 2022-2023» дар анбору сардхонаҳои Раёсати Иттифоқи “Тоҷикматлубот” дар ҳамкорӣ бо соҳибкорон 1625 тонна пиёз, 680 тонна картошка, 100 тонна сабзӣ ва 300 тонна мева, инчунин 180 тонна ангишт низ захира карда шудааст.

Аммо Раҳмонализода мегӯяд, ки аз захиракунии маҳсулот дар мавридҳои зиёд фоида дида намешавад, чунки асоси захира – ин қонеъ кардани талабот ва андешидани тадбирҳо барои он аст, ки маҳсулот бо нархи нисбат ба бозор арзонтар дастраси мардум карда шавад.

Дар ҳоле муовини “Тоҷикматлубот” аз зарар дидани захира кардан мегӯяд, ки раисҷумҳури Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон дар паёмҳояш ҳамеша ба мардум мегӯяд, ки бояд сокинон 2-сола захира кунанд. Ин гуфтаҳои Раҳмонов дар шабакаҳои иҷтимоӣ суолҳои зиёд ва баҳси зиёдеро ба бор оварда буд.

Баъд аз нишасти имрӯзаи “Тоҷикматлубот” боз сокинони кишвар суол дода истодаанд, ки агар Ҳукумат тавони захираи маҳсулотро надоранд, чӣ гуна ва дар куҷо як сокини оддӣ метавонад маҳсулотро барои ду сол захира кунад?