Вазорати корҳои хориҷии Иёлоти Муттаҳидаи Амрико озодии вакили дифои тоҷик Бузургмеҳр Ёров ва дигар зиндониёни сиёсиро талаб кард.
Дастаи “Ал-Ҳилол”-и Саудӣ Мессиро $300 млн хариданист
Дастаи футболи “Ал-Ҳилол”-и Арибстони Саудӣ қасд дорад бо футболбози машҳури ҷаҳонӣ Лионел Мессии аргентинӣ солона то 300 миллион доллар шартнома бандад.
Гуфта мешавад, раҳбарони дастаи “Ал-Ҳилол” талош доранд бо Месси вориди гуфтугӯ шуда, ӯро мутақоид созанд, ки пас аз ба итмом расидани шартномааш бо дастаи “Пари Сен-Жермен”, ки моҳи июни соли ҷорӣ ба охир мерасад, ба дастаи “Ал-Ҳилол” бигузарад.
Бино ба иттилои расонаҳои маҳаллӣ, мудирияти дастаи “Ал-Ҳилол” иброз дошта, ки дар ҳоли мувофиқати Мессиро ба даст овардан, дар ҳол маблағи мазкурро ба ӯ хоҳад дод.
Аммо то ҳол ба шакли расмӣ ҳам худи Месси ва ҳам раҳбарияти дастаи феълияш (ПСЖ) дар ин маврид ба расонаҳо ибрози назаре накардаанд.
Ёдовар мешавем, ки чанде пеш дастаи “Ан-Наср”-и Арабистони Саудӣ бо футболбози машҳури ҷаҳонӣ Криштиану Роналдо бо пардохти 200 миллон доллар солона шартнома баст.
Дар ҳамин ҳол расонаи арабӣ хабар медиҳанд, рӯзи 19-уми январи соли ҷорӣ дастаи (ПСЖ) бо як тими муташаккил аз дастаҳои “Ал-Ҳилол” ва “Ан-Наср” дар шаҳри Риёз, пойтахти Арабистони Саудӣ бозӣ хоҳанд кард. Гуфта мешавад, дар ин бозӣ ба эҳтимоли зиёд Месси бо Роналдо муқобили ҳам бозӣ хоҳанд кард.
КҲФ: Мардум эҳтиёткор бошанд
Кумитаи ҳолатҳои фавқулодаи Тоҷикистон ҳушдор додааст, ки бо сабаби боридани барфҳои зиёд дар манотиқи кӯҳистонии кишвар ҳангоми рафту омад мардум эҳтиёткор бошанд.
Имрӯз, 13-уми январи соли 2023 Кумитаи ҳолатҳои фавқулода ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Тоҷикистон бо нашри як огоҳӣ гуфтааст, “бахусус ронандагон ҳангоми сафарҳо ба роҳҳои кӯҳӣ қоидаҳои бехатариро ҷиддан риоя кунанд ва ҷони худу ҷони ҳамсафарони худро дар хатар наандозанд.”
Ин дар ҳолест, ки Агентии обу ҳавошиносии кишвар ҳам бо нашри як огоҳӣ ҳушдор додааст, ки дар чанд рӯзи оянда Тоҷикистонро ҳавои сард фаро мегирад ва дар бархе минтақаҳои кӯҳистонӣ дамои ҳаво то 38-43 дараҷа таҳти сифр хунук хоҳад шуд.
Дар ин огоҳии Кумитаи ҳолатҳои фавқулодаи кишвар қоидаҳои бехтарӣ низ нарш шудааст, ба шакили зайл оварда мешаванд:
ҚОИДАҲОИ БЕХАТАРӢ
- ҳангоми номусоид будани обу ҳаво ба кӯҳҳову доманакӯҳҳо сафар накунед;
- агар барои зарурате лозим шуд кӯҳ равед, пас ҷиддан ба тағйироти обу ҳаво диққат диҳед;
- вақте ба кӯҳ мебароед, минтақаҳои тармахезро дар роҳи сафари худ бояд донед;
- талош кунед ба он қисмат аз кӯҳҳо ва доманакӯҳҳо, ки хавфи лағзиши тарма доранд, наравед;
- маъмулан ҳамеша ниҳодҳои вобаста ба обу ҳаво ва наҷот шаҳрвандонро аз вазъи ҳаво ва маконҳои пурхатару тармахез аз қабл огоҳ мекуннад. Агар шумо майли сафари кӯҳ доред, пас аввал ба ахбори манбаъҳои вобаста ба ин ниҳодҳо диққат диҳед.
- ва агар рафту шуморо хатари зери тарма мондан таҳдид мекунад, бояд аввал борхалта ва ҳар чизе доред, ҷудо шавед (ин корро бояд зуд анҷом диҳед ва ҳатто зарур аст бо корд банди онро буред).
- агар шумо лижаронед бояд ҳатман лижа ва чӯбдасти лижарониро низ раҳо кунед.
Ø Агар зери тарма мондед, талош кунед аз зер ба боло ҳаракат кунед. Ва агар дар дохили барфтӯда мондед, пас хуб аст, ки тибқи қоидаҳои шиноварӣ ҳаракат намоед.
Ø Вақте тарма дар ҷойе қарор мегирад, зарур аст барои худ муҳити нафасгирӣ созад. Барои он ки таваҷҷуҳи наҷотдиҳандагонро ба худ кашад, пас дасташро боло бардорад. Агар одам дар жарфо қарор дорад, пас талош кунад оксигенро сарфакорона истифода барад, фаъолнокии ҳаракаташро маҳдуд созад.
- баъди он ки тарма дар ҷойе қарор гирифту аз ҳаракат монд, аввалин коре, ки бояд анҷом диҳед он бошад, ки дастатонро аз барф берун кунед, то имдодгарон шуморо дида тавонанд. Агар дар қаър мондед, пас хубтар он аст, ки камтар ҳаракат кунед, то оксиген бароятон захира монад, қуввати ҳаракат дошта бошед.
Агар мехоҳед фарёд кунед, садо бароред, пас бояд тарзе ин корро анҷом диҳед, ки барф ба даҳони шумо ворид нашавад, роҳи нафасатонро набандад. Аммо бояд донед: Тавре касони зери тарма мондаву зинда беруншуда шаҳодат медиҳанд, садо аз зери барфтӯда берун намешавад ва доду фарёди шуморо берунбудагон намешунаванд.
Кумаки 15 миллион долларии Бонки ҷаҳонӣ ба НОБ-и “Роғун”
Бонки ҷаҳонӣ рӯзи 12-уми январ барои маблағгузорӣ дар сохтмони Нерӯгоҳи барқи обии “Роғун” дар ҳаҷми 15 миллион доллари амрикоӣ қарор қабул кард.
Гуфта мешавад, ин маблағгузорӣ ба шакли грант ба Тоҷикистон дода мешавад. Ва бо мақсади “дастгирии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои беҳбуд бахшидани заминаи молиявӣ ва тиҷоратии НОБ-и “Роғун” ва беҳтар намудани нишондиҳандаҳои устувории техникӣ, экологӣ ва иҷтимоии он мебошад.”
Бонки ҷаҳонӣ мегӯяд, лоиҳаи НОБ-и “Роғун”, ки ҳоло сохтмонаш ҷараён дорад, дар сурати татбиқи устувори молӣ, экологӣ ва иҷтимоӣ ба Тоҷикистон ва дигар кишварҳои Осиёи Марказӣ нафъи назарраси иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва экологӣ меорад.
Гуфта мешавад, бо анҷоми ин нерӯгоҳи барқӣ Тоҷикистон пурра эҳтиёҷоти дохилии худро бо нерӯи барқ таъмин мекунад, бахусус дар фасли зимистон. Инчунин метавонад барқи тавлидшудаи изофиро ба кишварҳои ҳамсоя содир кунад.
Ин дар ҳолест, ки Ҳукумати Тоҷикистон ва ҳатто худи Эмомалӣ Раҳмон борҳо мардуми тоҷикро ваъда додаанд, ки “лимит” бардошта мешавад ва қатъи барқ дар фасли сармо ба “афсона” мубаддал мегардад. Аммо то ҳол, ки барқ ҳамеша бидуни қатъ ба кишварҳои ҳамсоя, аз ҷумла ба Афғонистон содир мешавад, вале аҳолии Тоҷикистон аз охири фасли тирамоҳ то аввали баҳор дар бебарқӣ ранҷ мекашанд.
Ҳамчунин гуфта мешавад, ки Бонки ҷаҳонӣ нақша дорад дар оянда низ дар лоиҳаи НБО-и “Роғун” маблағгузорӣ дар ҳаҷми бештарро дар назар бигирад.
Гуфтанист, Бонки ҷаҳонӣ дар Тоҷикистон феълан 22 лоиҳаро дар ҳаҷми умумии 1 миллиарду 470 миллион доллари амрикои маблағгузорӣ мекунад. Аммо аз соли 1996 то имрӯз ин бонк ба Тоҷикистон тавассути грантҳои Иттиҳодияи Байналмилалии Рушд ва қарзҳои хеле имтиёзнок ба маблағи умумии 2,65 миллиард доллар маблағгузорӣ кардааст.
Сармои шадид дар Тоҷикистон
Агентии обу ҳавошиносии Тоҷикистон ҳушдор додааст, ки шурӯъ аз фардо бархе манотиқи кишварро дамои аз 38 то 43 дараҷа таҳти сифр интизор аст.
Имрӯз, 13-уми январи соли 2023 Агентии обу ҳавошиносии Тоҷикистон бо нашри як иттилоия хабар додааст, ки “рӯзҳои 14-18 январи соли ҷорӣ дар бештари ноҳияҳои водӣ-доманакӯҳии ҷумҳурӣ ҳарорати ҳаво шабона аз 17-220 то 12-170 хунук” мешавад.
Ба қавли манбаъ, дамои ҳаво дар бештари ноҳияҳои водӣ-доманкӯҳии ҷумҳурӣ “рӯзона 8-130 хунук, дар ноҳияҳои кӯҳӣ шабона 22-270 хунук, рӯзона 10-150 хунук”, мешавад.
Инчунин “дар шарқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон шабона 38-430 хунук, рӯзона 27-320 хунук пешгӯӣ шуда, дар шоҳроҳҳои минтақаҳои кӯҳии ҷумҳурӣ яхбандӣ боқӣ мемонад.”
Гуфта мешавад, “рӯзҳои 14-16 январ дар нишебиҳои ҷанубӣ ва шимолии қаторкӯҳҳои Ҳисор, минтақаҳои кӯҳии Ноҳияҳои тобеъи ҷумҳурӣ ва дар баъзе ноҳияҳои ғарбии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон сар задани зуҳуроти тарма дар назар аст.”
Интиқоди HRW аз мақомоти Тоҷикистон
Дидбони Ҳуқуқи Башар (Human Rights Watch) бо нашри гузорише аз вазъи ҳуқуқи инсон дар Тоҷикистон, мақомоти кишварро зери интиқод қарор додааст.
Ин ниҳоди байналмилалии ҳуқуқӣ бештар мақомоти Тоҷикистонро барои саркӯби эътирозҳои мусолиматомез дар Бадахшон, фишор ба рӯзноманигорону вакилони мудофеъ, бадрафторӣ бо зиндониён, озод накардани зиндониёни сиёсӣ ва набудани таҳқиқи шаффоф дар мавриди низоъи сарҳадӣ бо Қирғизистон интиқод кардааст.
Дар гузориши нави Дидбони Ҳуқуқи Башар, ки рӯзи 12-уми январ нашр шудааст, гуфта мешавад, ки дар соли 2022 мақомоти Тоҷикистон дар пасманзари саркӯби тазоҳуроти осоишта дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон (ВМКБ) ва бо сохтани иттиҳомоти ҷиноӣ алайҳи ҳомиёни ҳуқуқи башар барои фаъолиятҳои касбии онҳо, саркӯб кардани ҳуқуқ ва озодиҳои асосии инсонро афзоиш доданд.
Дар гузориш гуфта мешавад, мақомот аз моҳи ноябри соли 2021 то июни соли 2022 дар пайи саркӯби тазоҳуроти осоишта дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон камаш 34 нафарро кушта, даҳҳо нафари дигарро боздошт ва барои солҳои тӯлонӣ равонаи зиндон кардаанд. Тибқи баъзе маълумотҳо кушташудаҳо бештар аз онест, ки дар расонаҳо гуфта мешавад.
Инчунин дар гузориш омадааст, ки рӯзноманигорону блогнависон барои гузориш додан дар бораи ҳодисаҳои ВМКБ ва интиқод аз Ҳукумат таъқиб ва равонаи зиндон шудаанд.
HRW аз рӯзноманигор Улфатхоним Мамадшоева (ба 21 сол зиндон маҳкум шуд), 13 узви “Комиссияи 44”, ихроҷи Шодрӯз Аҳроров аз Русия (6 сол зиндонӣ шуд) ва аз нопадид шудани иҷбории камаш 7 фаъол аз ноябри соли 2021 то августи соли 2022 ёдовар шуда, бо такя ба пайвандони боздоштшудаҳо аз эҳтимоли шиканҷа шудани онҳо навиштаанд.
Ин созмони байналмилалӣ мегӯяд, ки мақомоти Тоҷикистон хабарнигорон Абдулло Ғурбатӣ ва Далери Эмомалиро бо иттиҳоми ҳамкорӣ бо Ҳизби наҳзати исломии Тоҷикистон ва “Гурӯҳи 24” аз ҳафт то даҳ сол зиндонӣ карданд. Чизе, ки худи онҳо ва пайвандонашон беасос медонанд.
Дар гузориш инчунин ба сензура (сонсур)-и шадиди расонаҳо ва таъқиби рӯзноманигорон ишора шуда, гуфта шудааст, ки “Чаҳор рӯзноманигори Радиои Озодӣ ва телевизиони “Настоящее время” пас аз мусоҳиба бо Улфатхоним Мамадшоева мавриди ҳамла қарор гирифтанд. Шахсони номаълум дурбин ва телефонҳояшонро рабуданд, латукӯб ва таҳдид ба марг карданд”.
Дидбони Ҳуқуқи Башар ба ҳушдори Додситонии кул ба расонаҳо дар мавриди бозтоб надодани рӯйдодҳои ВМКБ ишора шудааст, ки дар пайи он хабаргузории “Азия-Плюс” аз нашри хабар дар бораи воқеаҳои Бадахшон даст кашид.
Ғайр аз ин, дар гузориши HRW дар бораи маҳдудияти фаъолияти хабарнигорони Радиои Озодӣ ба далели додани эътиборномаҳои кӯтоҳмуддат ва фишор ба кормандони шабакаи “Азда тв” ва маҳдудияти сафар барои пайвандони онҳо дар Тоҷикистон низ зикр шудааст.
“Рӯзноманигорони шабакаи мустақили муҳоҷири Azda TV аз идомаи фишори амнияти давлатӣ ба пайвандонашон, ки дар Тоҷикистон боқӣ мондаанд, аз ҷумла бо таҳдиди таъқиби ҷиноӣ ва маҳдудияти сафари озод аз кишвар хабар доданд”,- омадааст дар гузориши HRW.
Дар гузориши ин созмон аз зиндониёни сиёсӣ низ ном гирифта шуда, гуфта мешавад, ки даҳҳо раҳбар ва аъзои қатории аҳзоби мухолиф, аз ҷумла ҲНИТ, ки бо иттиҳоми ангезаи сиёсӣ дошта, ба муҳлатҳои тӯлонӣ ва ё ҳабси абад маҳкум шуда буданд, бо вуҷуди даъватҳои байналмилалӣ барои раҳоии онҳо, боз ҳам паси панҷара боқӣ мемонанд.
“Яке аз бунёдгузорони ҲНИТ Зубайдулло Розики 80-сола барои сӯҳбати мазҳабӣ бо дигар зиндониён, ки дар зиндонҳои Тоҷикистон мамнуъ аст, ду маротиба ба маҳбас интиқол дода шуд”,- менависад HRW.
Инчунин HRW аз “ошӯб” дар зиндоҳо ёдовар шуда, гуфтааст, ки “Ҳеч навъи таҳқиқи воқеӣ баргузор нашуд ва масъулони шӯриш дар зиндонҳои Хуҷанд ва Ваҳдат дар моҳи ноябри 2018 ва майи 2019 ба ҷавобгарӣ кашида нашуданд. Дар натиҷаи ин шӯришҳо 50 зиндонӣ ва 5 посбони зиндон кушта шуданд. Инчунин моҳи июли соли 2019 14 зиндонӣ ҳангоми интиқол ба зиндон аз заҳролудшавӣ ҷон бохтанд ”.
Дар гузориш ба даргириҳо дар сарҳади Тоҷикистон ва Қирғизистон низ ишора шуда, гуфта шудаааст, ки “соли 2022 низ як муноқишаи дигари марзӣ мушоҳида шуд, ки дар ҷараёни он даҳҳо ғайринизомӣ кушта ва садҳо нафар маҷрӯҳ шуданд. Ҳеч таҳқиқе дар мавриди марги ғайринизомиён дар ҷараёни даргирии байни Қирғизистон ва Тоҷикистон дар моҳи апрели соли 2021 сурат нагирифт ва касе ҳам барои он посухгӯ нашуд”.
Гузоришгарони ин созмони байналмилалии ҳуқуқӣ низ ба иҷрои ғайримуассири қонуни соли 2013 дар бораи пешгирии хушунат дар оила ишора кардаанд, ки Ҳукумат хушунати хонаводагиро ҷиноят намешуморад ва аз қурбониён ҳимояти кофӣ намекунад ва дар кишвар зӯроварӣ дар оила нисбат ба занон ва духтарон ҳамчунон васеъ паҳн шудааст.
Инчунин дар гузориш аз қонуни зидди табъиз низ ном гирифта шудааст, ки мафҳумҳои “гароиши ҷинсӣ” ва “ҳувияти ҷинсӣ”-ро ҳамчун категорияҳои ҳифозатӣ аз пешнависи қонун ҳазф кардааст.
Дар охир HRW аз созмонҳову кишварҳои ҳомии ҳуқуқи башар, ки аз Ҳукумати Тоҷикистон риоя кардани қонунҳои байналмилалӣ ва даст бардоштан аз фишору таъқиби фаъолону дигарандешонро талаб карда буданд, ёдовар шудааст.
Дар таркиши Кобул дасти кам 15 дипломат кушта шуд
Дар таркише, ки пас аз зуҳри дирӯз дар назди бинои Вазорати корҳои хориҷии Афғонистон сурат гирифт, дасти кам 17 корманди ин вазорат куша шудааст.
Бино ба иттилои расонаҳо, дар таркиши 11-уми январи соли 2023 дар назди бинои Вазорати корҳои хориҷии Афғонистон 16 ва ба як қавли дигар 17 нафар аз кормандони ин вазорат, аз ҷумла 15 дипломат кушта шудааст.
Аммо ба қавли расонаҳо, дар ин ҳодиса дар маҷмуъ дасти кам 20 нафар кушта ва 50 каси дигар захмӣ шудааст. Аксари кушташудаҳо ва захмиҳоро кормандони Вазорати корҳои хориҷии Афғонистон, бахусус дипломатҳо ва нерӯҳои интизомӣ, ки дар таъмини амнияти он иҷрои вазифа мекарданд, ташкил медиҳанд.
Гуфта мешавад, масъулияти ин ҳамлаи мудҳишро шохаи низомии ДИИШ бо номи Хуросон ба уҳда гирифта, гуфтааст, ки ҳадаф аз ҳамлаи террористӣ дипломатҳои хориҷӣ будаанд.
Дар замоне, ки ин ҳамла сурат гирифт, дипломатҳои чинӣ ҳамроҳ бо сафири ин кишвар дар дохили бинои Вазорати корҳои хориҷии Афғонистон машғули дидору гуфтугӯ бо Толибон буданд.
Шубҳаи Рустами Эмомалӣ дар бораи зердастонаш
Шаҳрдори шаҳри Душанбе бо ирсоли номае аз Агентии давлатии назорати молиявӣ ва муборизи бо корруписияи Тоҷикистон дархости санҷиш кардааст.
Бино ба иттилои сомонаи шаҳрдории шаҳри Душанбе, Рустами Эмомалӣ бо ирсоли номае ба Агентии давлатии назорати молиявӣ ва муборизи бо корруписия гуфтааст, ки фаъолияти зердастонашро дар соли 2022 аз санҷиш гузаронад.
Ба қавли манбаъ, ин санҷиш “бо мақсади таъмини шаффофият ва самаранокии истифодаи мақсадноки маблағҳои буҷетии мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе” сурат мегирад.
Гуфта мешавад, ин дархости санҷиши “фаъолияти молиявию хоҷагидории мақомот (пойтахт) дар соли 2022” дар ҳоле сурат мегирад, дасти кам дар шаш моҳи ахир шикояти сокинон аз наҳваи бархурди нодурусти мақомоти шаҳрдорӣ бо сокинон ва иҷро накардани масъулиятҳошон дар шабакаҳои иҷтимоӣ зиёд шудааст.
Аз як сӯ, сокинони пойтахт аз он шикоят доранд, ки сатҳи хидматрасониҳои комуналӣ дар шаҳри Душанбе хеле паст буда, сокинон дар хонаҳои сарду торик зиндагӣ мекунанд, аз сӯи дигар, мақомоти пойтахтро ҳам муттаҳам мекунанд, ки бо вуҷуди доштани имконоти фаровон намехоҳанд мушкилоти мардумро сари вақт бартараф кунанд.
Эътирофи Эмомалӣ Раҳмон ва дурӯғи ширкати “Барқи тоҷик”
Эмомалӣ Раҳмон бо имзои дастуре эътироф кардааст, ки дар Тоҷикистон лимити барқ вуҷуд дорад ва ширкати “Барқи тоҷик”-ро вазифадор кардааст, ки онро бекор кунад. Аммо ин ширкат иҷроиши онро муваққатӣ хондааст.
Табибе, ки иддаои дидани Худоро карда буд, боздошт шуд
Табиби тоҷике, ки чанд рӯзи пеш бо пахши наворе иддо карда буд, Худоро дидааст, рӯзи 11-уми январ аз ҷониби Вазорати корҳои дохилии Тоҷикистон боздошт шуд.
Шоев Бахтиёр, табиби халқӣ ва раҳбари маркази табобатии “Шоҳёр” чанде пеш бо нашри наворе иддао карда буд, ки бо Худо на якбор, балки чанд маротиба вохӯрдааст ва амру фармонҳоро мустақим аз худи Ӯ мегирад. Ин навор дар шабкаҳои иҷтимоӣ сару садоҳои зиёдеро дар байни корбарон ба бор оварда буд.
Вазорати корҳои дохилии Тоҷикистон дар гузоришаш мегӯяд, ки Шоев Бахтиёр ин суханҳоро ба хотири ҷалби таваҷҷуҳи одамон ва манфиати молии бештар бурдан мекардааст. Худи табиб низ ин суханҳоро такрор мекунад.
Ҳамзамон дар гузориш худи табиб мегӯяд, фориғу таҳсили Донишкадаи соҳибкорӣ ва хидмат аст ва курси кӯтоҳмуддати Маркази ҷумҳуриявии тибби халқиро низ гирифтааст. Аммо ӯ мегӯяд: “Ман ягон маълумоти динӣ надорам, танҳо мақсади ман ин буд, ки як илоҷ карда, халқро фиреб дода, бо ин роҳ маблағ даромад кунам.“
Шоев Бахтиёр дар навори қаблияш, ки ҳоло аз Ютуб пок карда шудааст, иддо мекард, чанд маротиба назди Худо рафтааст ва Ӯро аз наздик дидааст, ҳатто гуфта буд, ки Ӯ чӣ гуна шаклу сурат дорад. Ҳатто Шоев дар идомаи суҳбаташ таъкид мекард, ки суханҳояш ҳақиқат доранд ва мисли Паёмбари ислом (с) “агар дар дасти росташ офтобро диҳанд ва дар дасти чапаш моҳтобро аз суханҳое, ки мегӯяд, барнамегардад”. Аммо дар бозпурсии ВКД иқрор шуд, ки гуфтаҳояш танҳо фиреби мардум будааст.