Анн Линде, вазири корҳои хориҷии Шветсия ва раиси Созмони Амният ва Ҳамкорӣ дар Аврупо, ки бо сафари корӣ ба Тоҷикистон рафта буд, рӯзи 15-уми апрел бо Эмомалӣ Раҳмон мулоқот намуд. Ин мулоқот дар Қасри Миллат баргузор шуд.

Бино ба иттилои Дафтари матбуоти Президент, “дар мулоқот вазъи кунунии робитаҳои Тоҷикистон бо САҲА дар бахши сиёсию низомӣ, иқтисодию экологӣ ва инсонӣ муҳокима карда шуд.”

Анн Линде пеш аз вохӯрӣ бо Раҳмон, бо вазири корҳои хориҷӣ Сироҷиддин Муҳриддин мулоқот анҷом дода буд.

Тибқи барнома роҳбари САҲА бояд шоми 15-уми апрел бо намояндагони ҷомеаи шаҳрвандии Тоҷикистон вохӯри анҷом медод. Бино ба иттилои Радиои Озодӣ, ба ин мулоқот танҳо панҷ намояндаи ҷомеаи шаҳрвандӣ даъват шуда, хабарнигорон ба ин нишаст даъват нашуданд.

Раиси САҲА дар ҳоле ба Тоҷикистон сафар мекунад, ки Кумитаи шаҳрвандии наҷоти гаравгонон ва маҳсубони сиёсӣ аз ӯ даъват карда буд, ки дар мулоқот бо мақомоти тоҷик “раҳоии фаврии Иззат Амон”, ҳомии ҳуқуқи шинохтаро талаб кунад.

Маълум нест, ки Анн Линде дар суҳбатҳояш бо Раҳмонов ва Сироҷиддин Муҳриддин то куҷо паёми созмонҳои ҳомии ҳуқуқро расондааст.

Ба ҷуз аз хабарҳои расмии нашршуда, маълум нест дар ин мулоқотҳо боз кадом масъалаҳо баррасӣ шуданд.

Масъулини САҲА ҳам дар Душанбе дар бораи сафари ӯ ҳеч шарҳ надодаанд. Худи Анн Линде низ аз суҳбат бо хабарнигорон худдорӣ кард.

Коршиносон бар ин назаранд, ки аз сафари роҳбари САҲА ба Тоҷикистон наметавон мунтазири натиҷаҳои зиёд буд.

Аз ҷумла Парвиз Муллоҷонов, коршиноси масоили сиёсӣ, ба Радиои Озодӣ гуфт, ки сафари Анн Линде ба Тоҷикистон, як чизи маъмулӣ аст.

Муллоҷонов иброз дошта, ки, “Ҳукумати Тоҷикистон мехоҳад, ки САҲА дигар зиёд Тоҷикистонро танқид накунад ва рейтинги байналмилалии кишвари моро паст назанад. Чунки ҳукумат бовар дорад, ки бар асари ин танқидҳо имиҷ ё обрӯи Тоҷикистон паст мешавад ва сармоягузорӣ ҳам коста мегардад.”

Дар навбати худ ба гуфтаи ин коршинос, САҲА мехоҳад, Душанбе пойбанди “қоидаҳои воҷиб” ба монанди риояи ҳуқуқи башар, таъмини озодии баён ва таъмини ҳуқуқи зиндониён бошад.

Ин сафари нахустини як раҳбари баkадпояи созмони ҳомии демократия ба қаламрави Осиёи Марказӣ, аз ҷумла Тоҷикистон, дар чанд соли охир аст.

Сафар дар ҳоле баргузор мешавад, ки Тоҷикистон дар ҷаласаи соли гузаштаи САҲА барои тасдиқи дубораи номзадии Ҳарлем Дезир ба мансаби намояндаи ин созмон дар умури озодии матбуот низ мухолифат нишон дод.

Ҳамчунин баъд аз соли 2016 Тоҷикистон салоҳиятҳои ин созмонро, ки дар дуртарин қаламравҳои Тоҷикистон намояндагӣ дошт, кам кард.

Як интиқоди Тоҷикистон аз САҲА ин аст, ки дар баробари мақомоти расмии кишварҳои узв, ба намояндагони мухолифон ҳам минбари баробар медиҳад.

Дар гузашта мақомоти амниятии Тоҷикистон бо ҷалби шаҳрвандон дар назди бинои САҲА дар Душанбе гирдиҳамоиҳо бо шиори “САҲА пуштибони террористон” анҷом дода буд. Худи мақомоти қудратӣ даст доштанаш дар ин гирдиҳамоиҳоро рад мекунад.

Ҳамкории Тоҷикистон бо Созмони амният ва ҳамкорӣ дар Аврупо (САҲА) аз соли 1994 оғоз гардид. Намояндагии САҲА дар Тоҷикистон 17 феврали соли 1994 ифтитоҳ гардидааст. Қарор оид ба таъсиси миссияи САҲА дар Тоҷикистон ҳанӯз 1 декабри 1993 зимни мулоқоти шӯрои вазирони корҳои хориҷии САҲА дар Рим қабул гардида буд.

Додгоҳи вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон як сокини ноҳияи Дарвози Тоҷикистонро бо ҷурми ҳамкорӣ бо гурӯҳи “Толибон” гунаҳкор дониста барои 15 сол равонаи зиндон кард.

Бино ба навиштаи Радиои Озодӣ, ин сокини ноҳияи Дарвоз Суҳробҷон Вазиров ном дошта, рӯзи 19 марти соли ҷорӣ додгоҳи ВМКБ ӯро бо ду банди Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон, яке “ҷалб кардан барои содир намудани ҷиноятҳои хусусияти террористидошта” ва дуюмӣ “даъвати оммавӣ барои содир намудани ҷиноятҳои хусусияти террористидошта” гунаҳкор донистааст.

Ҳамзамон дар пайи боздошти Суҳробҷон низ ду сокини ҳамин ноҳия барои “хабар надодан”, бо пардохти 30 ҳазор сомонӣ муҷозот шудаанд. Аммо наздикони ни ду муҷозотшуда аз ҳукми додгоҳ норозӣ буда онро “ноодилона” хондаанд.

Ба навиштаи манбаъ, дар ҳукми додгоҳ гуфта шудааст, Сӯҳробҷон Вазиров, сокини 44-солаи ноҳияи Дарвоз, давоми ду соли охир бо роҳбари Толибон дар ноҳияи Нусайи Афғонистон, Ҷумъа валади Талбон, тамоси телефонӣ дошта, “мавқеъгирии нерӯҳои ҳукуматии Афғонистонро, ки аз ҷониби Тоҷикистон намоён аст, ба ҷангҷӯёни ҳаракати Толибон хабар медод”.

Боздошти сокинони дарвоз дар ҳолест, ки ҳаргоҳе мақомот аз наздик шудани ҷангиёни гурӯҳи “Толибон” ба марзи Тоҷикистон бонги хатар мезананд.

Вазири умури хориҷаи Шветсия ва ҳамзамон раиси Созмони амният ва ҳамкорӣ дар Аврупо хонум Анн Линде бо сафари корӣ дар Душанбе карор дорад.

Бино ба иттилои хабаргузории “Спутник” вазири умури хориҷаи Тоҷикистон Сироҷиддин Муҳриддин бо вазири умури хориҷаи подшоҳии Шветсия ва раиси амалкунандаи САҲА хонум Анн Линдеро, ки бо сафари корӣ дар Душанбе қарор дорад дидору гуфтугӯ намуд.

Тибки иттилои дафтари матбуоти вазорати умури хориҷаи Тоҷикистон дар ҷараёни мулоқот доираи васеи ҳамкориҳои дуҷониба ва бисёрҷониба бо Шветсия инчунин ҳамкорӣ дар чаҳорчуби САҲА мавриди баррасӣ карор гирифтанд.

Ҳамзамон гуфта шуда, ки ҷонибхо ҳамчунин вазъро дар минтака ва Афғонистон баррасӣ намудаанд. Ҷонибҳо масъалаҳое чун таъсири бемории “Covid-19” ба иқтисодиёт, тағйирёбии иқлим, мубориза алайҳи терроризму ифротгароӣ, гардиши ғайри қонунии маводи мухаддир ва киберҷиноятҳоро баррасӣ кардаанд, омадааст дар иттилоия.

Сироҷиддин Муҳриддин зимни ин мулоқот зикр намуда, ки Тоҷикистон САҲА-ро ҳамчун платформаи муҳим барои муколамаи созанда медонад ва барои тавсеаи муносибот бо Созмон дар доираи ҳарсе ченак низомӣ-сиёсӣ иктисодӣ -муҳити зистӣ ва инсонӣ ҳавасманд мебошад.

Ҳамзамон қайд шуда, ки дар доираи муносиботи дуҷониба тарафайн омодагии худро барои истифодаи имкониятҳои фаровон ҷиҳати густариши ҳамкориҳо дар соҳаҳои иқтисодӣ ва тиҷорат энергетика, маориф, амният, саёҳӣ ва тағйири иқлим изҳор доштанд.

Ёдрас мешавем, ки Тоҷикистон моҳи феврали соли 1992 санади хотимавии Хельсинкиро имзо кард.

Ҳамкории Тоҷикистон бо Созмони амният ва ҳамкорӣ дар Аврупо (САҲА) аз соли 1994 оғоз гардид. Намояндагии САҲА дар Тоҷикистон 17 феврали соли 1994 ифтитоҳ гардид. Қарор оид ба таъсиси миссияи САҲА дар Тоҷикистон ҳанӯз 1 декабри 1993 зимни мулоқоти шӯрои вазирони корҳои хориҷии САҲА дар Рим қабул гардида буд.

Дафтари САҲА дар ҳошияи ёддошти тафоҳум бо Тоҷикистон дар асоси се ченаки мушаххас шуда: низоми-сиёсӣ, иктисодиву экологӣ ва инсонӣ лоиҳаҳои гуногун амалӣ мекунад.