Иттиҳоди Аврупо эълом кард, ки интихоботи рӯзи 9 августи Белорус, ки барои бори шашум Александр Лукашенко баранда эълон шуд, “на озодона баргузор шуда ва на одилона будааст”.

Пас аз поёни интихобти рӯзи якшанбеи гузашта, Комиссияи интихоботи Беларус эълон кард, ки Александр Лукашенко бо 80,2 дарсади овозҳо дар ин интихобот пирӯз шудааст. Ин хабар эътирозҳои густардае дар саросари Беларусро ба бор овард. Нерӯҳои ҳукуматии Беларус барои саркӯби тазоҳуркунандагон ба хиёбонҳо баромаданд. Дар ин гирдиҳамоии омавии мардуми Белорус то кунун ба сабаби бархӯрди шадид нерӯҳои амниятӣ ҳадди аққал як нафар кушта ва 200 эътирозгар боздошт шудааст.

Хабаргузории “euronews” менависад, ки масъули бахши сиёсати хориҷии Иттиҳоди Аврупо, Ҷозеп Боррелл дар як изҳороте ба намояндагӣ аз давлатҳои аъзо гуфт, ки ин Иттиҳод “нисбати шахсоне, ки дар ин саркӯбии ошкори мардум, боздоштҳои худсарона ва тақаллуби натиҷаҳои интихоботӣ даст доранд, чора хоҳад андешид”.

“Дар ҷараёни маъракаи интихоботӣ мардуми Беларус борҳо омодагии худро барои ворид кардани тағироти демократӣ дар ин кишвар нишон додаанд … аммо дар ҷавоб масъулони ҳукумат аз хушунату саркӯбиҳои номуносиб ва ғайри қобили қабул истифода карданд”,- гуфт ҷаноби Боррел дар изҳороташ.

Як рӯз пеш аз эълони изҳороти Комиссияи Аврупо, вазири корҳои хориҷии Олмон, Ҳайко Маас низ ба “қонунӣ будани” пирӯзии Александр Лукашенко дар интихобот изҳори назар карда гуфт, ки Иттиҳоди Аврупо бояд дар қарори ахири худ оиди “бекор кардани таҳримҳо алайҳи Беларус”-ро аз нав дида барояд.

Ёдрас мекунем, ки аз ин пеш вазирони хориҷаи ИА бо ишора ба “рушди волоияти қонун дар Белорус”, ба сари лағви бахше аз таҳримҳои ҷорӣ намудаи ин Иттиҳод алайҳи кишвари Белорус мувофиқат карда буданд. Ин таҳримҳо якчанд ширкатҳои аслиҳаро, ки бо ҳукумати Беларус наздикӣ доштанд дар бар мегирифт. Илова бар ин, барои 170 нафар мамнуияти сафар ҷорӣ шуда, дороиҳояшон масдуд шуда буд.

Бино ба иттилои хабаргузории “euronews” вазирони хориҷаи Иттиҳоди Аврупо рӯзи 27 ва 28 августи соли ҷорӣ бори дигар дар Берлин нишаст доир намуда, лоиҳаи қатъномаи нави Лукашенкоро таҳия мекунанд. Интизор меравад, ки тарҳи мазкур дар ҷараёни нишасти раҳбарони Иттиҳоди Аврупо дар Брюссел 24 сентябр қабул карда шавад.

Бино ба гузориши хабаргузории ТАСС шаби гузашта нерӯҳои амниятии Беларус ба ҳар гуна иқдомоти эътирозгаронёнаи мардум дар Минск бархурди шадид карданд.

Ба гуфтаи ин хабаргузорӣ сафи эътирозгарон ҳар лаҳза меафзояд, айни замон садҳо нафар дар тазоҳуроти ноҳияи ҷанубу ғарбии Малиновка ва инчунин ба Уруче дар шимолу шарқ ва Серебрянка дар ҷануб ҳамроҳ шуданд.

Мардуми Белорус пас аз эълони натиҷаҳои интихоботи президентӣ дар ин кишвар норозӣ шуда бегоҳи ҳамон рӯз, аввал дар маркази шаҳри Минск ва баъдан дар дигар минтақаҳои ин кишвар ба майдонҳо рехта эътироз карданд. Шоми дирӯз 11 август қариб тамоми маркази пойтахти Беларусро кормандони милитсия, нерӯҳои махсуси зудамал (ОМОН) ва дигар қувваҳои амниятӣ баста буданд ва амалан нагузоштанд, ки эътирозгарон сенарияи ду рӯзи пешро такрор кунанд.

Тавре ки мухбирони ТАСС хабар медиҳанд, садҳо нафар дар ноҳияи ҷанубу ғарбии Малиновка ва инчунин ба Уруче дар шимолу шарқ ва Серебрянка дар ҷануб даст ба эътироз заданд. Нерӯҳои зудамал ва обутобтёфтаи полис дар майдонҳо ҳузур доштанд ва барои пароканда кардани мардум аз тамоми қувва ва техникаи махсус, аз ҷумла тирҳои резинӣ, гази ашковар ва ғайраро барои пароканда кардани одамон истифода карданд. Дар баъзе ҷойҳо тазоҳургарон кӯшиши сангар сохтан карданд, аммо ин кӯшишҳо зуд аз ҷониби қувваҳои амниятӣ ва тартибот барҳам дода шуданд.

Ба гуфтаи шоҳидони ҳодиса, амали нерӯҳои амниятӣ рӯзи сешанбе назар ба ду рӯз пеш шадидтар мушоҳида мешуд, хеле бархурди ноҷо ва сахт буд. Бисёре аз онҳое, ки дар кӯча танҳо буданд ва бо муътаризон ҳамроҳ набуданд таҳти зарбу лати қувваҳои амнитӣ қарор мегирифтанд. Кормандони амният дар байни хонаҳои аҳолинишин ворид гардида, даромадгоҳҳои биноҳо ва дигарҷойҳоро кофтуков карданд. Ҳатто мошинҳоро боздошта ва мусофиронеро, ки дар дастҳяшон дастпонаи сафед доранд – ки ин рӯзҳо ба нишони эътироз табдил ёфтааст, боздошту бозпурсӣ мекунанд.

ТАСС менависад, ки дар тазоҳуроти шаби гузаштаи Минск ҳолатҳои бархурди сахти нерӯҳои амниятӣ бо хабарнигорон низ мушоҳида шудааст. Ҳатто зидди хабарнигорон аз қувва низ истифода карданд, сарфи назар аз ин ки хабарнигорон муҷавиззи корӣ (аккредитатсия) доранд ва ё не, таҷҳизоти аксбардорӣ ва наврбардории баъзеи онҳоро гирифтанд.

Расонаҳои расмии лубнонӣ хабар медиҳанд, ки сарвазири Лубнон, Ҳасан Диёб дар пайи инфиҷори бандари Бейрут ва эътирози мардум дар бораи ноуҳдабароии ҳукумат ва сӯиидора рӯзи 10 агуст аз мансаби худ истеъфо дод. Ба дунболи ӯ вазири маориф ва таълими ин кишвар низ имрӯз сешанбе аз истиъфои худ хабар дод.

Ҳасан Диёб пас аз эътирозҳои мардумӣ дар Лубнон моҳи декабри соли гузашта ба мансаби сарвазирии ин кишвар расида буд. Диёб ҳангоми истеъфояш гуфт, “ҳаҷми фасод бузургтар аз ҳаҷми давлат аст” ва афзуд, ки “давлат дар баробари фасоди идорӣ даступо бастааст ва бар зидди он мубориза карда наметавонад ва халосӣ ёфта ҳам наметавонад, яке аз нишонаҳои он таркиши бандари Бейрут мебошад”.

Нахуствазири мустаъфии Лубнон зимни ишора ба ин ки вуҷуди фасоди музмин дар кишвар ва қишри сиёсӣ боиси фоҷеаи Бейрут шуд гуфт, “касоне, ки фасодкории онҳо сабаби фоҷеаи Бейрут шуд, бояд аз худ хиҷолат бикашанд, ки бо давлати ман ки муваффақияташ вуҷуди онҳоро таҳдид мекунад, ҳамкорӣ накарданд”.

Ҳамзамон Ториқ Маҷзуб вазири мустаъфии лубнонӣ дар саҳифаи тивиттераш менависад:

“Ташаккур мегӯям ба касоне, ки дар ин умри кӯтоҳи ҳукумат ба ман эътимод карданду дастгирӣ намуданд ва сари таъзим фуруд меоварам назди фидокориҳои омӯзгорон ва волидайну донишомӯзон, ки дар замони пандемияи каронавирус моро ёрӣ расонданд. Мо барои Лубнон истеъфо додем, дар акси ҳол ман барои гурез аз масъулият ва ё хидмат дар соҳаи таълиму тарбия ва мубориза бо фасод ҳаргиз истеъфо доданӣ набудам”.

Ёдрас мекунем, ки шоми 4 август дар бандари шаҳри Бейрут пойтахти Лубнон таркиши бузурге ба вуқуъ пайваст, ки то имрӯз расонаҳо аз кушта шудани 163 нафар ва 16 гумшудаву 6 ҳазор маҷруҳ хабар медиҳанд. Мақомоти амниятии Лубнон сабаби таркишро ба оташсӯзие рабт доданд, ки он боиси инфҷори анборе шуд, ки дар он маводи қобили инфиҷор нигаҳдорӣ мешуд. Бино ба гузоришҳо маводе, ки дар ин бандар таркид, 2750 тонна селитраи аммиак будааст ва он 6 сол пеш аз як киштии тоҷири рус, ки расонаҳо аз ӯ Игор Гречушкин ёд карданд, мусодира шуда ва дар ин анбор нигаҳдорӣ мешудаанд. Ин тоҷир мехоста ин маводро ба давлати Кипр бибарад.

Вазорати умури хориҷаи Литва эълом кардааст, ки номзад ба мақоми президенти Беларус Светлана Тихановская дар ин кишвар қарор дорад. Дар пайи эълони натоиҷи интихоботи рӯзи 9 август ва баргузории як нишасти хабарӣ хонум Тихановская аз назарҳо ғойиб шуд ва расонаҳои маҳаллӣ ва ҷаҳонӣ нопадидшудани ӯро дар сархатти ахбори худ қарор доданд.

Хабаргузории “ТАСС” аз қавли  Линас Линкявичюс, вазири умури хориҷии Литва хабар медиҳад,ки феълан Тихановская дар Литва мебошад:”Светлана Тихановская дар маҳалли амн аст. Вай дар Литва қарор дорад”, – навиштааст вазири хориҷии Литва дар сафҳаи Twitterи худ рӯзи сешанбе.

Сардори Идораи сиёсати хориҷии Литва ҳамчунин тазаккур кардааст,ки Тихановская дар Беларус муддати тахминан 7 соат дар боздошт қарор дошт: “Муҳим он аст ки ӯ ҳоло дар маҳалли бехатар қарор дорад,вале то инҷо ӯ дар Белорус дастгир шуд ва дар ин боздошт 7 соатро ба сар бурд”-гуфтааст Линас Линкявичюс, вазири умури хориҷии Литва бар барномаи радиои миллии кишвараш. Аммо вазири хориҷӣ аз кадом роҳ ва чи тавр ва дар кадом вақт омадани Тихановская ба Вилнюс ва минбаъд чи нақша доштани ӯро шарҳу тавзеҳе накардааст. Қаблан хонум Тихановская арз карда буд, ки кадом асосеро барои дастгир ва ҳабси худ намебинад ва қасди тарки Белорусро надорад.

Тихановская,ки бар тибқи натоиҷи эъломкардаи Комиссиюни марказии интихоботи Белорус дар сабқат бо гирифтани 10.09% ҷойи дуввумро ишғол кард,изҳор дошт ки натиҷаи эъломшударо эътироф намекунад,худро сардори мунтахаби давлати Белорус меҳисобад ва бад-ин манзур аз болои КМИ ба Додгоҳ шикоят бурдааст.

Рӯзи душанбе раиси Кумитаи давлатии амнияти Белорус Валерий Вакульчик изҳор дошт,ки ба ҷони Тихановская сӯйиқасд омода шуда буд. Ба гуфтаи ӯ кормандони ниҳодҳои ҳифзи ҳуқуқ Ситоди муттаҳидаи мухолифинро посбонӣ карданд, то барои ин гуна қурбонӣ иҷозат надиҳанд.

Светлана Тихановская, рақиби аслии Александр Лукашенко, раиси ҷумҳури Беларус дар интихоботи рӯзи 9-уми август буд ва баъди эълони пирӯзии Лукашенко мардуми зиёде ба тазоҳурот баромаданд. Тазоҳурот, ки баъдан ба хушунат печид ду рӯз боз аст, идома дорад.

Дар тазоҳуроти шаби 10-уми август камаш 1 нафар ҳалок шудааст.

Бо ин ҳол маълум нест, ки Светлана Тихановская дар Литва паноҳ бурдааст ва ё инки  барои идомаи мубориза омода мешавад.