Иргашов Фаромӯз, як ҷавони ҳуқуқшиноси 30-сола аз шаҳри Хоруғ номзадиашро ба интихоботи президентии 11 октябр пешбарӣ кард. Ин ҷавон 2 сентябр бо нашри муроҷиати видеоӣ дар шабакаи Ютуб аз ин иқдомаш хабар додааст ва сомонаи “Ахбор” онро нашр кард.

Ӯ оиди ин тасмимаш мегӯяд, давоми 7 соли корияш ҳамчун ҳимоятчии ҳуқуқи шаҳрвандон дар шаҳри Хоруғ ва дигар навоҳии ВМКБ зиёд беадолатиҳоро дар мурофиаҳои судӣ ва зулму ситам аз ҷониби мақомоти қудратӣ нисбати шаҳрвандон мушоҳида кардааст ва мехоҳад бо иштирокаш дар интихобот ҳукуматро аз фасоду фасодкорон пок созаду зулму ситами мақомотро аз байн барад.

Ба гуфтаи Эргашов, аксари кормандони давлатии имрӯза ба фасодкорӣ машғуланд ва ҳокимиятро барои худ ҳамчун хонаи истиқоматӣ кардаанду касеро ба он ворид шудан намемонанд. Ӯ меафзояд: “ҳокимиятро бояд аз чунин одамон тоза намуд. Ин гуна кормандони давлатии фасодкор набояд дар давлат кор кунанд”.

Ин ҷавон дар суҳбати худ гуфт, ки касе ва ё гурӯҳу ҳизберо намояндагӣ намекунад ва худпешбар аст. То ҳол 38 ҳазор имзо ҷамъоварӣ намудааст ва барои ба қайдгирии номзадияш аз мардум хост ӯро дастгирӣ намоянд то имзоҳои заруриро, ки 250 ҳазор аст, ҷамъоварӣ намояду номзадияшро ба қайд гирад.

Дар шабакаи иҷтимоӣ зери ин навор шарҳҳои зиёде навишта шуда, баъзеҳо ба ин ҷавон маслиҳат додаанд, ки аз ин рӯз ба баъд бояд бо муҳофизи шахсӣ гашту гузор кунад, чун ин ҷуръатро ҳукумати Тоҷикистон қабул намекунад ва шахси худпешбар эҳтимол зиндонӣ мешавад ва ё зери таъқибу фишори мақомот қарор мегирад.

Дар Тоҷикистон ин бори аввал аст, ки корманди давлатии ҷавон ва норозӣ аз низоми имрӯзаи ҳукумат ба тариқи худпешбар номзадиашро ба интихоботи президентӣ пешбарӣ менамояд. Коршиносон мегӯянд, ин таҷрибаи аввал аст ва эҳтимоли пирӯзшавии чунин худпешбарҳо дар интихоботҳои Тоҷикистон бисёр заиф аст ва ҳатто мешавад гуфт, қариб ки номумкин аст.

Анвар Иброҳимиён, коршиноси масоили сиёсӣ дар суҳбат ба “Аздо тв” гуфт, “Агарчи дар Тоҷикистон қонун иҷозат медиҳад, ки ҳар ҷавони 30-сола бо шарти 10 соли ахир дар Тоҷикистон зиндагӣ кардан ва боз шартҳои дигар метавонад номзадиашро ба интихобти президентӣ пешбарӣ кунад, аммо дар воқеият ин амалишаванда нест. Ин қонун танҳо барои писари худи Эмомалӣ Раҳмон, Рустами Эмомалӣ метавонад татбиқ шавад. Шахсоне, ки берун аз доира ва фармони мақомот номзадиашонро пешбарӣ мекунанд, на танҳо дар интихобот ғолиб намеоянд, балки барои шахси пешбар низ авоқиби чандон хубе надорад”.

Раиси ҷиноҳи дигари Ҳизби сотсиалистии Тоҷикистон, Мирҳусейн Нарзиев, бо пахши як изҳорот гуфтааст, ҲСТ бинобар хилофи Конститутсия таъйин намудани интихоботи президентӣ, баргузор гардидани он ғайриқонунӣ мебошад.

Нарзиев бо далелҳое мисли: таҳти дахолати ҳукумат қарор доштани ҷараёни интихобот, набудани имкониятҳои баробар ба ҳизби ҳоким ва аҳзоби мухолифин, инчунин фурсати кам ҷудо кардан барои ҷамъоварии 5% имзои интихобкунандаҳо дар баробари ин, интихоботи президентиро бе номзадҳои алтернативии воқеӣ (яъне ҳизбҳои оппозитсионӣ) доир намудан, тасарруфи ҳокимияти давлатӣ ва ҷиноят меҳисобад. Ба назари ӯ интихоботи навбатии президентӣ бе истифодаи технологияи нав «саҳначаи» қаблан тарҳрезикардаи ҳукумат аст. Бо ин далоил, ҳизби ӯ ин интихоботро ғайриқонунӣ  унвон мекунад.

Мирҳусайн Нарзиев мегӯяд: “Рӯзи 6 август ҷаласаи якҷояи Маҷлиси намояндагон ва Маҷлиси миллӣ хилофи талаботхои Конститутся тариқи оҷили интихоботи Президенти мамлакатро эълон намуданд. Ҳизби сотсиалистии Тоҷикистон интизорӣ дошт, ки интихоботи навбатии Президентӣ бо истифода аз технологияи нав – интихоботи биометрӣ баргузор мегардад, ки чунин шакли овоздиҳӣ ба тақаллубкориҳо хотима мебахшад. Новобаста аз ба даст овардани суботи сиёсӣ дар Точикистон, интихоботҳои тақаллубкоронаи қаблии Президентӣ ва Порлумонӣ бо ширкати номзадҳо аз гурӯҳ ва ҳизбҳои ҳукуматисохт, Тоҷикистонро аз меъёрҳои демократӣ ба канор бурда, боиси: рӯшди бемайлони фасод, ки ба амнияти давлат таҳдид намуда истодааст;  хилофи Конститутсия ба Чин додани 1158 км мураббаъ масоҳати мамлакат, риоя нашудани адолати иҷтимоӣ (дар мисоли тақсими беадолатонаи моликияти Шӯравӣ инчунин нафақаи ночизтарин, ки боиси болоравии шиддати иҷтимоӣ ва хориҷи кишвар рахти сафар бастани садҳо ҳазор шаҳрвандон; аз байн бурда гуногунафкории сиёсӣ ва амалан ба яккаҳизбӣ раҳандозии аҳзоб; тасарруфи маблағҳои мизоҷон аз ҷониби бонкҳои давлатӣ, набудани назорати мардумӣ аз болои харҷи маблағҳои бӯҷҷа ва ғайраҳо мисол шуда метавонанд. Баргузории интихоботи Президентӣ тибқи “сахнача”-и қаблан тарҳрези намудаи ҳукумат (яъне танҳо бо ширкати ҲХДТ ва ҳизбҳои ҳукуматисохт, ки ба хотири фиреби назари интихобкунандагон ва ҷомеаи ҷаҳон тарҳрези шудаанд), мантиқи баргузории интихоботи демократиро комилан аз байн мебарад.”

Ба гуфтаи ин масъули ҷиноҳи ҲСТ, интихоботи президентӣ танҳо бо ширкати номзадҳо аз ҳизбҳои ҳукуматисохт (яъне ҲХДТ ва филиалҳои он) мантиқи интихоботи демократиро аз байн мебарад.

Мирҳусейн Нарзиев интихоботи президентии дар пешисотодаро аз номи ҷиноҳи ҲСТ таҳрим мекунад, “Барои гирифтани пеши роҳи тақаллубкориҳо ҳукумати Тоҷикистонро зарур буд, ки таҳти назари СММ, САҲА рестри ягонаи интихобкунандаҳоро бо усули биометрӣ то рӯзи интихобот омодаю баъдан дар ҷараёни интихобот истифода намояд. Чун фосила барои тайёр намудани руйхатти интихобкунандагон бо технологияи нав басанда нест, ҲСТ интихоботи Президентиро ғайриконунӣ, беэътибор аз рӯзи кабули қарори МН ва ММ ҳисобида, аз пешбарии номзади худ худорӣ ва интихобти Президентиро таҳрим менамояд”.

Аммо ҷониби ҷиноҳи дигари Ҳизби сотсиалистии Тоҷикистон Абдуғаффор Ҳалимов на ин ки инихоботи президентро таҳрим мекунад, балки номзад ба курсии Президент пешниҳод шудааст.

Гуфтанист, ки ҲСТ дар шаҳри Хуҷанд таъсис ёфта ва нахустин раҳбарии онро зан ба уҳда дошт. Дар соли 1997 раҳбарии ҳизбро Сафаралӣ Кенҷаев, раиси пешини Шӯрои Олӣ ба зимма гирифт. Соли 2000 пас аз  кушта гардидани  Кенҷаев, Мирҳусейн Нарзиев корманди Пажӯҳишгоҳи физики нуҷумии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон раҳбари ин ҳизб интихоб шуд. Соли  2004 дар миёни аъзо ва тарафдорони ин ҳизб ихтилоф ба миён омад. Абдуҳалим Ғаффоров ва Қурбон Восиев дар моҳи июли ҳамон сол ҷаласа баргузор намуда  Мирҳусейн Нарзиевро аз роҳбарии ҳизб барканор карданд ва Абдуҳалим Ғаффоров роҳбар эълон шуд, вале  чанд сол мешавад, ки Нарзиев низ дар баробари Ғаффоров худро раиси ин ҳизб мешуморад.