Имсол хобгоҳи донишгоҳҳои Ҷумҳури Тоҷикистон нархгузории худро тағйир додаанд. Ба гуфтаи донишҷуёне, ки шароити зиндании мушкилтаре доранд ва наметавонанд дар иҷораҳо берун аз хобгоҳ зиндагӣ кунанд, гарон шудани нархи солонаи хобгоҳҳо зиндагии бе ин ҳам вазнинашонро вазнинтар кардааст.

Як гурӯҳ донишҷӯён ба шарти зикр нашудани номашон ба “Аздо тв” гуфтанд: “Донишгоҳҳо имсол нархи хобгоҳҳоро боло бардоштаанд ва дар чунин шароит ҳайронем, ки чӣ кор кунем. Соли гузашта нархи хобгоҳҳо дар Тоҷикистон  600 700 сомонӣ буд, имсол бошад, онро ба 1000 ва 1100 сомонӣ муқарар кардаанд. Мо имкони дар хонаи иҷора зиндагони карданро надорем, аз як тараф камбудии маблағ аз ҷониби дигар дурии роҳ ба донишгоҳ, ки он ҳам харҷи зиёдатӣ талаб мекунад.  Ҳамчунин боз нархи хонаҳои иҷора дар Душанбе нисбат ба гузашта боло рафтааст”.

Донишҷӯён мегӯянд, агар вазъият хуб мебуд, роҳҳо байни Русия ва Тоҷикистон мисли гузашта кушода мебуданду наздиконашон ба муҳоҷират мерафтанд ва кумакашон мекарданд, ин қадар мушкил набуд. “Ҳоло наздикони мо худашон муҳтоҷи як бурдаи нонанд. Зиндагии хонаводаро ба як мушкилӣ пеш мебаранд, боз боло бардоштани нархи хобгоҳҳо як мушкилии дигар ба оилаҳои донишҷуён мебошад”,- мегӯянд манбаи мо.

Дар идома иброз доштанд, ки вақте аз маъмурит пурсидем, ки имсол вазъият вазнин аст, дар дигар кишварҳо барои шаҳрвандону донишҷуён сабукиҳо пешбинӣ шудааст, чаро дар мо вазнин кардаанд, маъмурият гуфтанд, талаб аз боло аст, доллар боло рафт, нархи барқ ва дигар хизматрасониҳо боло мераванд.

Як манбаъ аз Донишгоҳи Миллии Тоҷикистон ба шарти бурда нашудани номаш ба “Аздо тв” гуфт, боло рафтани нархи хобгоҳҳо талаби вазорати маориф аст. Дар баробари ин боз ректорони донишгоҳҳо нав шудаанд ба онҳо низ вобастагӣ дорад.

Масъалаи хобгоҳҳо ҳамеша яке аз масъалаҳои доғ аст, ки донишҷӯён ҳамеша аз он шикоят мекунанд, ки дар баробари пул гирифтан ягон шароити хуб надорад, ҳатто дар ҳамомҳояшон дар асри 21 бо сатилу тағора ҳамом мекунанд, бархе аз хобгоҳҳои дигар умуман шароити ҳоҷҷатхонаҳояшон ба ягон талабот ҷавобгуй нест.

Солҳои қаблӣ бештари донишҷӯён дар хонаҳои иҷора зиндагонӣ мекарданд, имсол бошад аз сабаби каронавирус, ки шароити зиндаги мушкил шудааст ба хобгоҳҳо руй овардаанд, талабот  ба хобгоҳ имсол зиёд гардидааст.

Ба иттилои сомонаи Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳури Тоҷикистон 164 нафар шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар марзи байни Узбекистону Қазоқистон, дар гузаргоҳи «Жибек Жоли» банд монда буданд, рӯзи 31 август ба кишвар бар гардонида шуданд.

Гуфта шудааст, ки баргардонидани шаҳрвандон бо ҳамкорӣ бо мақомоти марбутаи Ҷумҳурии Қазоқистон сурат гирифтааст, ки бо парвози махсуси ширкати “Сомон Эйр” муталлиқ ба Ҳасанд Асадуллозода, додарарӯси Президент, анҷом пазируфтааст.

Қабалан низ чунин бозгардониҳо буданд, ки мақомоти тоҷик гуфта буданд, ки бо дастур ва ҳидоятҳои Президент, муҳоҷирони дармонда дар марзи Қазоқистон ва Узбекистонро бар гардонидем. Вале баъдтар сафи дармондаҳо бештар шуд ва бо дахолат ва кумаки давлати Норвегия шаҳрвандони Тоҷикистон аз марз, ки рӯзҳои зиёде азоби сахтро аз сар гузаронида буданд, ба Ватан бозгардонида шуданд.

Рӯзи 20-уми июн сафорати Амрико дар Тоҷикистон гуфта буд, ки барои бозгардондани шаҳрвандон Оҷонси Иёлоти Муттаҳида оид ба рушди байналмилалӣ (USAID) ва Созмони Ҷаҳонии Муҳоҷират 635 шаҳрванди дармондаи Тоҷикистонро дар марзи Қазоқистону Узбекистон мусоида карда буд, ки бо чаҳордаҳ автобус ба Ватан оварда шуда буданд.

Аз 16 марти соли 2020 бинобар эълон гардидани вазъияти фавқулода дар Қазоқистон ва ҷорӣ шудани чораҳои маҳдудкунанда дар Узбекистон бар асари пандемияи COVID-19 барои ворид шудан ба ҳудуди ин ду давлат маҳдудиятҳо ҷорӣ шудаанд.

Тоҷирони бозори марказии ноҳияи Шаҳритус аз тақсими ҷойҳои тиҷораташон, ки се моҳ қабл оташ гирифта буд, норозӣ буда, даст ба эътироз задаанд. Ба гуфтаи онҳо ҳоло мақомот ҷойҳои ин тоҷиронро, ки аз 4-5-метрӣ иборат буд, ба 1-метрӣ тақсим кардаанд.

Рӯзи 29 август як гурӯҳ тоҷирон аз тақсими ба гуфтаи онҳо ноодилона ва ё нодурусти мақомот, ки ба онҳо 1 метр пешниҳод кардаанд, дар бозор ҷамъ омада хостори баргардонидани ҷойхои қаблиашон шудаанд.

Дар видиое, ки дар шабакаҳои иҷтимоӣ давр мезанад, дида мешавад, ки як гурӯҳи зиёди соҳибкорон дар бозор ҷамъ гардида, аз мақомот талаб доранд, ки ҷойҳои қаблиашонро баргардонад.

Ин бозор аслан дар ихтиёри “Тоҷикматлубот” қарор дорад, ки пеш аз сухтор зиёда аз 600 нафар фаъолият доштаанд.

Ба навиштаи “Радио Озодӣ” масъулони бозори марказии ноҳияи Шаҳритус ҳозир нашуданд, вазъи ба амаломадаро шарҳ диҳанд. Намояндагони идораи “Тоҷикматлубот” гуфтанд, аз норозигии соҳибкорон хабар доранд ва масъалаи тақсими ҷойҳоро дубора баррасӣ хоҳанд кард.

Мадина Кенҷаева, яке аз тоҷирони норозӣ ба “Радиои Озодӣ” гуфтааст, имрӯз ба намояндагӣ аз соҳибкорони норозӣ раиси ноҳия Ҷаббори Ғаффор ду тоҷирро ба ҳузур пазируфта, ба шикояташон гӯш додааст. “Ҷаббори Ғаффор гуфтааст, нуқтаҳои фурӯши пешинаи соҳибкоронро диҳанд, вале то ин лаҳза ҳеч кор нашудааст. Дар сӯхтор соҳибкорон ба камаш 50 ҳазор – 80 ҳазор сомонӣ зарар дидаанд”.

Вале як манбаъ аз Ҳукумати ноҳияи Шаҳритус ба “Аздо тв” ба шарти зикр нашудани номаш гуфт, “Ин бозор ба ном ба ихтиёри Тоҷикматлубот қарор дорад ва дар тақсимоти ҷойҳои тоҷирон, на ба Тоҷикматлубот ва на Раиси ноҳия дахл дорад, онҳо ҳеҷ коре карда наметавонанд, зеро дар паси ҳамаи ин корҳо Муҳиб Асадуллозода додарарӯси раиси ҷумҳурии Тоҷикистон қарор дорад, ки дар Шаҳритус бе иҷозаи ӯ касе як хасро аз ҷояш ҷумонда наметавонад”.

Шояд ба хотири интихоботи дар пешистода ҷойҳои тоҷиронро  се чор метр неву ду метри тақсим кунанд, вале боз  агар Ҳоҷи Муҳиб розиги диҳад, агар ӯ не гӯяд,  касе коре карда наметавонад, мегӯяд манбаи мо.

Айни ҳол дар ноҳияи Шаҳритус ду бозор фаъол аст, бозори марказӣ ва бозори “Ином”. Чанд сол пеш моликони бозори “Ином” бар сари тақсими бозор бо Муҳибулло Саъдуллоев, ба таъбири худаш “номардбошу зинда бош” баҳс доштанд, ки дар натиҷа молики асосии бозори “Ином” Абдуллоев барои чанд сол равонаи зиндон шуд.

Оташсӯзӣ дар бозори марказии ноҳияи Шаҳритус  28-уми майи имсол рух дод. Тоҷирон мегӯянд, мақомот ба онҳо ваъдаи сабукӣ дар пардохти андозу баҳраҳои бонкӣ доданд, аммо нагуфтанд, ҷуброни зарарро кӣ пардохт мекунад. Мақомот зиёни сӯхтор дар бозори марказии ноҳияро беш аз 4 миллион сомонӣ (400 ҳазор доллар) ҳисоб карда буданд.

Оташ гирифтани бозорҳо дар Тоҷикистон ба як амри маъмулӣ табдил ёфтааст ва солҳои ахир зиёд иттифоқ меафтад. Мақомоти кишвар дар бештар мавридҳо мегӯянд, ки сабаби асосӣ риоя накардани қоидаҳои бехатарӣ   бозорҳо аст. Бархе аз тоҷирон ҳолатҳои барқасдона оташ зада шудани бозорҳоро аз эҳтимол дур намедонанд.

Аммо ба назари тоҷирон дар ин гуна сӯхторҳо яке аз масъалаҳои баҳсбарангез ва ҳал нашаванда ин пардохт нагардидани зиёни расида ба соҳибкорон ва барқарор накардани тиҷорати онҳо мебошад.

Як ҳафта мешавад, ки маъмурияти зиндони рақами 1-и шаҳри Душанбе маҳбусонро барои ҳамсуҳбат шудан бо Бузургмеҳр Ёров, вакили дифоъ ва зиндонии сиёсии тоҷик таҳдид ба ШИЗО мекунанд. Дар ин бора Ҷамшед Ёров, бародари Бузургмеҳр Ёров, дар саҳифаи фейсбукаш хабар дод.

Ба навиштаи Ҷамшед ҷазо ба таври қатъӣ аз тарафи маъмурияти зиндон таъйиин шудааст, ки ин маҳбусонро нигарон кардааст. Ин дар ҳолест, ки кормандони зиндон ба ҳар як маҳбус ба таври шифоҳӣ паём медоданд, ки бо Бузургмеҳр Ёров робита надошта бошанд ва ҳамсуҳбат нашаванд. Ҳар касе дар ҳолати муносибат бо Ёров ба даст афтад ҷазояш дар ШИЗО мегузарад.

Ҷамшед Ёров менависад, ки мақомот ҳамин тариқ маъракаи навро дар зиндони рақами 1-и шаҳри Душанбе оғоз кардааст ва мехоҳанд ба Бузургмеҳр Ёров фишори равонӣ биёранд.