24-уми ноябри соли 2022 Вайсиддин Одинаев, фаъоли сиёсии Тоҷикистон, ки муқими яке аз кишварҳои узви Иттиҳоди Аврупост, бо нашри як Коллаж аз “Азия-Плюс”
Дар саҳфаҳои Фейсбук ва дигар шабакаҳои иҷтимоӣ низ дида мешавад, ки дар баробари эрониҳо тоҷикистониҳои зиёде низ бо вуҷуди мухолиф ва мувофиқ будан бо низоми ҷумҳурии исломӣ аз ин бурди тими миллии Эрон бо шеваҳои мухталиф хушҳолӣ мекунанд.
Гуфта мешавад, ин пирӯзии мунтахаби миллии футболи Эрон дар дуввумин даври бозиҳои худ дар Қатар он ҳам дар муқобили яке аз тимҳои қавии кишварҳои ғарбӣ ғолибияти боарзиш маҳсуб мешуд.
Далели мақомоти амниятӣ барои боздошти Гулбиддин Зиёбеков он буда,ки дар соли 2019 ёрдамчии прокурори ин ноҳия Абдусаллом Абирозодаро, тиқби эътирофти худи ӯ, ки дар наворе сабт шудааст, ба “духтарбозӣ” муттаҳам будааст, ва чанд нафар аз ҷавонони маҳаллӣ, аз он ҷумла Гулбиддин Зиёбеков ба сурати “ғайриқонунӣ” Абирзодаро боздошт ва мавриди бозпурсӣ қарор додаанд.
Пас аз қатли Гулбиддин Зиёбеков модараш ҷасади ӯро гирифта ба Хоруғ, маркази ин вилоят бурд ва аз мақомот хост, ки қотилони писарашро боздошт ва дар панҷаи қонун бисупоранд.
Дар ин додхоҳӣ ҷавонони зиёде аз ноҳияҳои Роштқалъа, Рӯшон ва шаҳри Хоруғ иштирок карданд. Дар рӯзҳои 26 ва 27-уми ноябри соли 2021 доманаи ин гирдиҳамойӣ дар шаҳри Хоруғ васеътар ва сипас дар феҳристи хостаҳои онҳо барчидани постгоҳҳои ғайриқонунии мақомот дар дохили шаҳр ҳам илова шуд.
Аммо мақомот ба ҷои посух гуфтан ба ин ҷиноят, алайҳи ин додхоҳон тир холӣ карданд ва дар натиҷа Тутишо Амришоев ва Гулназар Муродбеков ҳам бо тири мақомот кушта ва чандин каси дигаре ҳам захмӣ шуданд. Мардум аз тарси қатли ом нашудан, пароканда ва оҳиста-оҳиста майдонро холӣ карданд.
Модари Гулбиддин Зиёбеков ҳам бидуни он ки қотилони писарашро ёбад ва дар панҷаи қонун бисупорад, ноумед ҷасади беҷони писарашро гирифта дубора ба зодгоҳаш деҳаи Тавдеми ноҳияи Роштқалъа баргашт ва ҳамонҷо ӯро ба хок супорид. Ворисони Тутишо Амришоев ва Гулназар Муродбеков ҳам ҷигарбандони худро бурда ба хок супориданд.
Бо ин вуҷуд, ворисон ва наздикону пайвандони ин шаҳидоне, ки бо тири мақомот ба ноҳақ кушта шудаанд, хуни онҳоро фаромӯш накарданд ва борҳо аз мақомоти олии Тоҷикистон, аз он ҷумла Прокуратураи генералӣ, Суди олӣ ва раиси Дастгоҳи Президенти Тоҷискитон Озода Раҳмон ва ҳатто худи Эмомалӣ Раҳмон ҳам додхоҳӣ карданд, вале ин ҳама талошҳо бенатиҷа поён ёфт.
Аз сӯи дигар, мақомоти Тоҷикистон ҳам бо дарки ин додхоҳиҳо, ки ҳар сари чанд вақт ин мавзӯъро аз нав зинда мекард, нороҳат буданд ва барои хомӯш кардани ин садоҳои ҳақ ва ҳуқуқталабӣ дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон нақшакашӣ мекарданд.
Расиҷумҳури Украина Владимир Зеленский дар изҳороте гуфт, бо вуҷуди афзоиши зарбаҳои мушакии Русия, кишвараш тасмим гирифтааст, тамоми қаламравҳои аз дастрафтааш, аз ҷумла Қримро бозпас гирад.
Акс аз Хадамоти матбуоти Президенти Украина
Зеленский рӯзи 24-уми ноябр дар мусоҳиба бо “Financial Times” таъкид кард, ки дар марҳилаи аввал талош мекунад баргардонидани Қрим бо роҳи мусолиматомез ва ғайринизомӣ сурат бигирад, вале дар акси ҳол бо роҳҳои низомӣ ҳам омодааст ин корро анҷом диҳад.
Ёдовар мешавем, ки Русия соли 2014 дар ҳамлаи мушобеҳ ба ҳамлаҳои имсолааш ба Қрими Украина ҳуҷум кард ва пас аз ишғоли он бо аҳолияш барои ба хоки Русия пайваст шудан ҳамапурсӣ гузаронд. Сипас Қримро ҷузъи хоки худ эълон кард. Аммо то ҳол Созмони Миллали Муттаҳид ва аксар кишварҳо онро расман ҷузъи хоки Русия эътироф накардаанд.
Дар нишасти Шӯрои ҳуқуқи башари СММ қарор шуд, ки барои таҳқиқи ҷараёни эътирозҳо ва сабабҳои кушта ва саркӯб шудани одамон аз оғоз то имрӯз гурӯҳи корие ташкил карда шавад ва таҳқиқро оғоз кунад.
Ба иттилои бархе расонаҳо ва созмонҳои ҳуқуқӣ, дар эътирозоти хиёбонии Эрон аз рӯзи оғози он (17-уми сентябри соли ҷорӣ) то имрӯз наздики 450 нафар кушта шуда, ки дар байни онҳо 63 кӯдак ва 57 нерӯи амниятӣ низ ҳаст ва ҳамчунин беш аз 18 ҳазор нафари дигар боздошт шудааст.
Ҷовид Раҳмон, гузоришгари вежаи ҳуқуқи башари СММ дар умури Эрон дар нишасти изтирорӣ аз мақомоти ин кишвар хостори таваққуфи фаврии эълон ҳукмҳои сангин ва эъдом алайҳи муътаризони боздоштшуда шуд.
“Раҳбарони Ҷумҳури исломӣ дар ҳеч мавриде ҳозир нестанд бо муътаризон гуфтугӯ кунанд ва онҳоро бо барчаспҳое аз қабили “душман” ва “омили хориҷӣ” рондаанд”, мегӯяд Ҷовид Раҳмон.
Аммо мақомоти Эрон саркӯби эътирозгаронро такзиб мекунад. Ба иддаои мақомот, эътирозҳои мардумӣ бо пуштибонии “хориҷиҳо” ва “иғтишошгарони” дохилӣ роҳандозӣ шудааст.
Дар расонаҳо ва шабакаҳои иҷтимоӣ наворе роҳ ёфта, ки нишон медиҳад дар расми аксбардории сарони давлатҳои узви ин созмон Нахуствазири Арманистон ва Президенти Тоҷикистон аз Президенти Русия фосила гирифта, Владимир Путинро танҳо мегузоранд.
Дар ин навор дида мешавад, ки Никол Пашинян, ки аз самти рости Президенти Русия истодааст аз ҷои худ фосила гирифта, дур будани худ аз Владимир Путинро ба намоиш мегузорад ва инчунин Эмомалӣ Раҳмон, ки дар паҳлӯи чапи ӯ қарор гирифтааст, ба тарафи Дабири кулли ин созмон рӯ гардонда, бо вай гап мезанад ва дар ҳамин ҳолат Валадимир Путин танҳо мемонад.
Гуфта мешавад, Созмони Аҳдномаи амнияти дастаҷамъӣ соли 1992 дар шаҳри Тошканд таъсис ёфта ва дар он Русия, Қазоқистон, Қирғизистон, Тоҷикистон, ва Араманистон узв буданд. Беларус ҳам баъдтар ба ин созмон пайваст, вале Узбекистон бори ахир соли 2012 аз ин созмон хориҷ шуд ва дигар ба он ҳамроҳ нашуд.
