Бо ин пул комбинезони муҳофизатӣ, пешдоман,ниқоб,дастпӯш, бахил,сарпӯш ва дигар чиҳози пизишкӣ харидорӣ ва дар се қисм дастрас карда мешавад. Бино ба иттилои (БОР) қисмати аввали ин молҳо моҳи август аз Камбоҷа ва Навбати дуввум ва сеюм дар моҳи август ва сентябр аз Чин оварда мешавад.
Ин маблағ аз ҳисоби кӯмакҳои ҷории фании (БОР) дар доираи барномаи “Дастгирии минтақаӣ дар мубориза бо густариши бемориҳои гузаранда, аз ҷумла коронавирус -дар соли 2019 ва ангезандаҳои дигар амрози сироятӣ” тахсис дода шудааст.Дар чаҳорчӯби ҳамин барнома қаблан (БОР) дар моҳи март 100.000 доллар ба Тоҷикистон ҷудо карда буд, ва ин маблағи иловагӣ дар доираи ҳамин тарҳ аст.
Ҷудо аз ин ҳама 18 июн (БОР) дар ҳаҷми 50 млн доллар грант дар чаҳорчӯби тарҳи вокуниши сареъ ва дастгирии хароҷот дар мубориза бо COVID-19 барои дастгирии бюҷети ҳукумати Тоҷикистон кӯмак кард. Муассисаҳои молиявии байналмилалӣ дар давраи коронавирус ба Тоҷикистон беш аз 350 миллион доллар кӯмак кардаанд.
Долони масири миёни Қирғизистон-Тоҷикистон-Афғонистон-Эрон (KTAI) роҳе камхарҷу кӯтоҳ барои савдо ва табодули молу коло аст. Вале амният ва бехтарӣ дар он таъмин нест.
Шералӣ Ганҷалзода, сардори Хадамоти назорат ва танзими соҳаи нақлиёти вазорати нақлиёти Тоҷикистон дар як гуфтугӯ ба “Sputnik” гуфтааст, ин долон пас аз баста шудани марзҳои Туркманистон ба рӯи мошинҳои боркаше, ки аз бандарҳои ҷанубии Эрон ба Осиёи Миёна молу коло мекашониданд, ҳамеша мавриди таваҷҷӯҳ қарор дошт:
“Ин як тарҳи пилотӣ буда, аз сӯи Созмони ҳамкориҳои иқтисодӣ (ЭКО) ҳамчун роҳандозӣ шудааст. Ҳадаф эҷоди як масири алтернативии тиҷорӣ аст. Мо аз он интизориҳои зиёд дорем, аммо суол ин ҷост, ки оё вазъи амниятии Афғонистон то куҷо ба амалӣ шудани он созгорӣ мекунад. Аввал бояд дид, ки мошинҳои боркаш чӣ гуна рафта меоянд, харҷашон чӣ қадар мешавад. Агар тарҳ муваффақ шавад, бешак, ба рушди тиҷорати минтақаӣ такон хоҳад дод”, – гуфт Шералӣ Ганҷалзода.
Истиқболи мақомоти тоҷик аз истифодаи ин даҳлези ҷодаӣ дар ҳоле аст, ки 26 июл расонаҳои эронӣ аз ифтитоҳи он барои интиқоли молу коло хабар доданд. Мустафо Оятӣ, мудири кулли транзити гумруки Эрон гуфта буд, ки панҷ мошини боркаш тариқи Афғонистон ба Тоҷикистон рафтанд, ки бо анҷоми ташрифоти “TIR carnet” дар гумруки Дуғорун расман масири КТАИ ифтитоҳ шуд.
Дар ҳамин ҳол, ин бори аввал нест, ки аз ифтитоҳи ин даҳлез ва ирсоли аввалин мошинҳои боркаш ба Тоҷикистону Қирғизистон хабар дода мешавад.
4 марти соли равон Иттиҳоди байнулмилалии нақлиёти заминӣ (The International Road Transport Union, IRU) низ аз ифтитоҳи роҳрав ё даҳлези Қирғизистон-Тоҷикистон-Афғонистон-Эрон (KTAI) ва ирсоли озмоишии як корвони боркашонҳои TIR аз бандари Бандараббос, яке аз 100 бандари бузурги ҷаҳон, тариқи Афғонистон ба Тоҷикистон хабар дода буданд.
Бар асоси гузоришҳои Бонки ҷаҳонӣ, ҷамъияти кулли чаҳор кишвари тӯли даҳлез беш аз 128 миллион нафар ва тамоми тавлиди нохолис дохилӣ (ТНД) – и онҳо наздик ба ним трилион доллар аст.
Бино ба иттилои Иттиҳоди байнулмилалии нақлиёти заминӣ (IRU), даҳлези Қирғизистон-Тоҷикистон-Афғонистон-Эрон (KTAI) кӯтоҳтарин масири мумкин байни Эрон ва Қирғизистон аст, ки TIR тариқи он 5 рӯз дар замони транзити маъмул вақт сарфаҷӯӣ мекунад ва китобчаи Carnet TIR вақти иниқоли молу колоро ба 80% ва хароҷоти роҳро то 38% коҳиш медиҳад.
Коршиносони умури иқтисодӣ ин долони ҷодаиро барои Тоҷикистон аз он ҷиҳат муҳим медонанд, ки дар ин авохир молу колои воридотӣ аз Эрон ба Тоҷикистон дар марзи Туркманистон банд мемонад ва гоҳо соҳибкорон ва тоҷирон аз ин ҳисоб зарари ҷиддии иқтисодӣ мебинанд. Туркманистон тайи солҳои ахир барои транзити васоили нақлияи молкашон барои Тоҷикистон монеа эҷод карда истодааст.
Сардори раёсати Хадамоти оташнишонии вилояти Хатлон, Садриддинхон Султонзода дар нишасти хабарӣ гуфт, ки нисбати раиси бозори марказии Шаҳритус Насим Каримов бо иттиҳоми “риоя накардани қоидаҳои бехатарӣ аз сӯхтор” парвандаи ҷиноятӣ оғоз гардида, ба суд исрол шудааст.
Харабгузории “Asia-Plus” аз қавли Султонзода менависад:
“Баъд аз сӯхтор мутахассисони мо санҷида, маълум карданд: сӯхтор аз хати барқи иловагии бозор сар задааст, ки барои равшанидиҳӣ ва таъмини яхдонҳо бо барқ кашида шудааст. Дар рафти санҷиш маълум шуд, ки тахминан 10 рӯз қабл сӯхтори хурде рух додааст, вале онро аз мо пинҳон кардаанд. Аз натиҷаи санҷиш нисбат ба сарвари бозор Насим Каримов ва барқчии он Маҳмадулло Давлатов бо моддаи 192 қисми 2 КҶ ҶТ (Риоя накардани қоидаҳои бехатарӣ аз сӯхтор) парвандаи ҷиноятӣ оғоз карда шудааст. Тафтишоти парвандаи ҷиноятӣ ба анҷом расида, ба суд фиристода шудааст”.
Лозим ба зикр аст, ки дар бозори марказии ноҳияи Шаҳритус 24 майи соли ҷорӣ сӯхтор ба вуқуъ пайваста дуконҳои зиёде аз он сӯхтор ба коми оташ рафт ва зарари он 4 миллон сомонӣ гуфта шуда буд.
Як рӯзи пеш масъулони арсаи энержии Тоҷикистон аз қатъи интиқоли нерӯи барқ ва содироти он хабар дода буданд ва имрӯз хабарҳо ҳокист, ки Кобул-пойтахти Афғонистон, ки аз Тоҷикистон нерӯи барқ дарёфт мекард ба торикистон бадал шудааст. Афғонистон камбуди барқи Тоҷикистонро аз ҳисоби Узбакистон таъмин карданист.