Ҳизби ҳокими халқии демократии Тоҷикисктон имрӯз 3- сентябр номзадии Президенти кунунии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмонро барои иштирок дар интихоботи президентии 11 октябр пешниҳод кард. Дар ин бора сомонаи ҳукуматии “Ховар” хабар медиҳад.

Ба навиштаи ин сомона, имрӯз дар Кохи Борбад Анҷумани XIV- ҲХДТ баргузор гардидааст. Дар ин анҷуман аз тарафи вакил Зубайда Шарипова номзадии президент Э.Раҳмон ба мансаби Президенти Тоҷикистон пешниҳод гардида, аз ҷониби ҳамаи вакилони Анҷуман дастгирӣ ёфтааст. Намояндагони расонаҳои мустақил барои иштирок дар Анҷумани ҲХДТ, иҷозат наёфтаанд.

Ба гуфтаи масъулони ҲХДТ ин ҳизб 496 ҳазор нафар аъзо дорад, ки 37% онро ҷавонон ташкил медиҳанд. Мухолифин мегӯянд, ин рақам дар натиҷаи истифода аз қудрат ба даст омадааст.  

Пеш аз баргузории анҷумани ҲХДТ, номзадии Э.Раҳмон барои ширкат дар интихобот аз ҷониби Иттифоқҳои касаба ва Иттифоқи ҷавонони Тоҷикистон пешниҳод гардида буд.

То имрӯз 7 номзад аз иштироки худ дар интихобот хабар додаанд, ки 2 нафари онҳо аз тариқи худпешбарӣ мебошанд.

Ягона ҳизби мухолифи сотсиал-демократи Тоҷикистон аз иштирок дар интихобот даст кашида, интихоботи 11-уми октябрро ғайриқонунӣ номида онро бойкот кард.

Э. Раҳмони 68-сола, 28 сол шуд зимоми қудратро дар даст дорад. Тибқи Конститутсияи Тоҷикистон як нафар метавонад ду давраи ҳафтсола раҳбари давлат бошад, вале Президент Раҳмон қаблан бо тағйири Конститутсия, ҳаққи роҳбарии худро то соли 2020 тамдид кард ва соли 2016 бо дарёфти мақоми Пешвои миллат ҳамчунин ҳаққи пешбарии бидуни маҳдудият ба президентиро низ ба даст овард.

То пешбарии номзадии Э.Раҳмон ҳадсу гумонҳо дар бораи президенти ояндаи Тоҷикистон зиёд буд. Баъзеҳо бар ин назар буданд, ки номзадии шаҳрдори пойтахт ва раиси Маҷлисӣ Олӣ Рустами Эмомалӣ дар интихоботи 11 октябр пешниҳод мегардад ва ба ин тариқ сенарияи интиқоли қудрат аз падар ба писар татбиқ мегардад. Пештар коршиносон гуфта буданд, ки бо муайян шудани номзади ҲХДТ исми президенти ояндаи Тоҷикистон низ муайян мешавад.

Рӯзи 3 сентябр Эмомалӣ Раҳмон ба муносибати 25-солагии Гвардияи миллии Тоҷикистон суханронӣ намуда, хизматчиёни низомиро ба омодабошии ҳамешагии ҳарбӣ даъват кард. Инчунин Раисҷумҳури Тоҷикистон ҳарбиёнро аз гурӯҳҳои террористӣ ва редикализми динӣ ҳушдор дод.

Ӯ гуфт Ҳукумат бо дарназардошти вазъияти ҷаҳони муосир, ки рӯз ба рӯз печида мегардад, барои омодабошии ҷангӣ ба Қувваҳои Мусаллаҳ, аз ҷумла Гвардияи миллӣ ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқ имкониятҳо барои таъмин намудан бо силоҳ ва муҳиммоти ҷангӣ, техникаи ҳарбӣ ва дигар таҷҳизоти зарурӣ ба роҳ мондааст. Э.Раҳмон таъкид намуд, ки ҳукумати кишвар ба омодабошии ҷангӣ диққати бештар дидаистодааст.

Эмомалӣ Раҳмон Гузашти ҳарбии навбатӣ ва ҳузури ҷузъу томҳои гуногуни Қувваҳои Мусаллаҳро дар ин Гузашти ҳарбӣ нишони садоқат ба Ватан ва давлати соҳибистиқлоли Тоҷикистон унвон кард.

Инчунин Рисҷумҳур зимни суханронияш хизматчиёни ҳарбиро аз ҳаракатҳои террористӣ ва радикализми динӣ ҳушдор дод:

“Дар шароите, ки сокинони сайёра ва минтақаҳои алоҳидаи он таҳти таъсири гурӯҳу ҳаракатҳои террористиву ифротгаро, радикализми динӣ, гурӯҳҳои муташаккили ҷиноятӣ, аз ҷумла қочоқ ва муомилоти ғайриқонунии маводи мухаддир, силоҳ ва ҷиноятҳои дигар торафт ноором шуда истодааст, ҳар як хизматчии ҳарбӣ – аз сарбози қаторӣ то афсари баландрутба вазифадор аст, ки барои ҳимояи истиқлолу озодии Ватан, амнияти давлат ва ҷомеа, таъмини волоияти қонун ва тартиботи ҷамъиятӣ, сулҳу оромӣ, суботи сиёсӣ ва ваҳдати миллӣ ҳамеша ҳушёру омода бошад.”

Коршиносон мегӯянд, чанд соли ахир Э.Раҳмон аз ҳаракатҳои сиёсии исломӣ ва табақаи рӯҳонияти кишвар интицоду ташаддуди бесобиқа доштааст ва дар аксари вохӯриҳо ва суханрониҳояш дар ин маврид сухан мегӯяд. Ба назари онҳо бастану террористӣ эълон кардани ҲНИТ ва маҳдудиятҳои зиёди динӣ дар Тоҷикистон далили гуфтаҳои болост.

Иргашов Фаромӯз, як ҷавони ҳуқуқшиноси 30-сола аз шаҳри Хоруғ номзадиашро ба интихоботи президентии 11 октябр пешбарӣ кард. Ин ҷавон 2 сентябр бо нашри муроҷиати видеоӣ дар шабакаи Ютуб аз ин иқдомаш хабар додааст ва сомонаи “Ахбор” онро нашр кард.

Ӯ оиди ин тасмимаш мегӯяд, давоми 7 соли корияш ҳамчун ҳимоятчии ҳуқуқи шаҳрвандон дар шаҳри Хоруғ ва дигар навоҳии ВМКБ зиёд беадолатиҳоро дар мурофиаҳои судӣ ва зулму ситам аз ҷониби мақомоти қудратӣ нисбати шаҳрвандон мушоҳида кардааст ва мехоҳад бо иштирокаш дар интихобот ҳукуматро аз фасоду фасодкорон пок созаду зулму ситами мақомотро аз байн барад.

Ба гуфтаи Эргашов, аксари кормандони давлатии имрӯза ба фасодкорӣ машғуланд ва ҳокимиятро барои худ ҳамчун хонаи истиқоматӣ кардаанду касеро ба он ворид шудан намемонанд. Ӯ меафзояд: “ҳокимиятро бояд аз чунин одамон тоза намуд. Ин гуна кормандони давлатии фасодкор набояд дар давлат кор кунанд”.

Ин ҷавон дар суҳбати худ гуфт, ки касе ва ё гурӯҳу ҳизберо намояндагӣ намекунад ва худпешбар аст. То ҳол 38 ҳазор имзо ҷамъоварӣ намудааст ва барои ба қайдгирии номзадияш аз мардум хост ӯро дастгирӣ намоянд то имзоҳои заруриро, ки 250 ҳазор аст, ҷамъоварӣ намояду номзадияшро ба қайд гирад.

Дар шабакаи иҷтимоӣ зери ин навор шарҳҳои зиёде навишта шуда, баъзеҳо ба ин ҷавон маслиҳат додаанд, ки аз ин рӯз ба баъд бояд бо муҳофизи шахсӣ гашту гузор кунад, чун ин ҷуръатро ҳукумати Тоҷикистон қабул намекунад ва шахси худпешбар эҳтимол зиндонӣ мешавад ва ё зери таъқибу фишори мақомот қарор мегирад.

Дар Тоҷикистон ин бори аввал аст, ки корманди давлатии ҷавон ва норозӣ аз низоми имрӯзаи ҳукумат ба тариқи худпешбар номзадиашро ба интихоботи президентӣ пешбарӣ менамояд. Коршиносон мегӯянд, ин таҷрибаи аввал аст ва эҳтимоли пирӯзшавии чунин худпешбарҳо дар интихоботҳои Тоҷикистон бисёр заиф аст ва ҳатто мешавад гуфт, қариб ки номумкин аст.

Анвар Иброҳимиён, коршиноси масоили сиёсӣ дар суҳбат ба “Аздо тв” гуфт, “Агарчи дар Тоҷикистон қонун иҷозат медиҳад, ки ҳар ҷавони 30-сола бо шарти 10 соли ахир дар Тоҷикистон зиндагӣ кардан ва боз шартҳои дигар метавонад номзадиашро ба интихобти президентӣ пешбарӣ кунад, аммо дар воқеият ин амалишаванда нест. Ин қонун танҳо барои писари худи Эмомалӣ Раҳмон, Рустами Эмомалӣ метавонад татбиқ шавад. Шахсоне, ки берун аз доира ва фармони мақомот номзадиашонро пешбарӣ мекунанд, на танҳо дар интихобот ғолиб намеоянд, балки барои шахси пешбар низ авоқиби чандон хубе надорад”.

Раиси ҷиноҳи дигари Ҳизби сотсиалистии Тоҷикистон, Мирҳусейн Нарзиев, бо пахши як изҳорот гуфтааст, ҲСТ бинобар хилофи Конститутсия таъйин намудани интихоботи президентӣ, баргузор гардидани он ғайриқонунӣ мебошад.

Нарзиев бо далелҳое мисли: таҳти дахолати ҳукумат қарор доштани ҷараёни интихобот, набудани имкониятҳои баробар ба ҳизби ҳоким ва аҳзоби мухолифин, инчунин фурсати кам ҷудо кардан барои ҷамъоварии 5% имзои интихобкунандаҳо дар баробари ин, интихоботи президентиро бе номзадҳои алтернативии воқеӣ (яъне ҳизбҳои оппозитсионӣ) доир намудан, тасарруфи ҳокимияти давлатӣ ва ҷиноят меҳисобад. Ба назари ӯ интихоботи навбатии президентӣ бе истифодаи технологияи нав «саҳначаи» қаблан тарҳрезикардаи ҳукумат аст. Бо ин далоил, ҳизби ӯ ин интихоботро ғайриқонунӣ  унвон мекунад.

Мирҳусайн Нарзиев мегӯяд: “Рӯзи 6 август ҷаласаи якҷояи Маҷлиси намояндагон ва Маҷлиси миллӣ хилофи талаботхои Конститутся тариқи оҷили интихоботи Президенти мамлакатро эълон намуданд. Ҳизби сотсиалистии Тоҷикистон интизорӣ дошт, ки интихоботи навбатии Президентӣ бо истифода аз технологияи нав – интихоботи биометрӣ баргузор мегардад, ки чунин шакли овоздиҳӣ ба тақаллубкориҳо хотима мебахшад. Новобаста аз ба даст овардани суботи сиёсӣ дар Точикистон, интихоботҳои тақаллубкоронаи қаблии Президентӣ ва Порлумонӣ бо ширкати номзадҳо аз гурӯҳ ва ҳизбҳои ҳукуматисохт, Тоҷикистонро аз меъёрҳои демократӣ ба канор бурда, боиси: рӯшди бемайлони фасод, ки ба амнияти давлат таҳдид намуда истодааст;  хилофи Конститутсия ба Чин додани 1158 км мураббаъ масоҳати мамлакат, риоя нашудани адолати иҷтимоӣ (дар мисоли тақсими беадолатонаи моликияти Шӯравӣ инчунин нафақаи ночизтарин, ки боиси болоравии шиддати иҷтимоӣ ва хориҷи кишвар рахти сафар бастани садҳо ҳазор шаҳрвандон; аз байн бурда гуногунафкории сиёсӣ ва амалан ба яккаҳизбӣ раҳандозии аҳзоб; тасарруфи маблағҳои мизоҷон аз ҷониби бонкҳои давлатӣ, набудани назорати мардумӣ аз болои харҷи маблағҳои бӯҷҷа ва ғайраҳо мисол шуда метавонанд. Баргузории интихоботи Президентӣ тибқи “сахнача”-и қаблан тарҳрези намудаи ҳукумат (яъне танҳо бо ширкати ҲХДТ ва ҳизбҳои ҳукуматисохт, ки ба хотири фиреби назари интихобкунандагон ва ҷомеаи ҷаҳон тарҳрези шудаанд), мантиқи баргузории интихоботи демократиро комилан аз байн мебарад.”

Ба гуфтаи ин масъули ҷиноҳи ҲСТ, интихоботи президентӣ танҳо бо ширкати номзадҳо аз ҳизбҳои ҳукуматисохт (яъне ҲХДТ ва филиалҳои он) мантиқи интихоботи демократиро аз байн мебарад.

Мирҳусейн Нарзиев интихоботи президентии дар пешисотодаро аз номи ҷиноҳи ҲСТ таҳрим мекунад, “Барои гирифтани пеши роҳи тақаллубкориҳо ҳукумати Тоҷикистонро зарур буд, ки таҳти назари СММ, САҲА рестри ягонаи интихобкунандаҳоро бо усули биометрӣ то рӯзи интихобот омодаю баъдан дар ҷараёни интихобот истифода намояд. Чун фосила барои тайёр намудани руйхатти интихобкунандагон бо технологияи нав басанда нест, ҲСТ интихоботи Президентиро ғайриконунӣ, беэътибор аз рӯзи кабули қарори МН ва ММ ҳисобида, аз пешбарии номзади худ худорӣ ва интихобти Президентиро таҳрим менамояд”.

Аммо ҷониби ҷиноҳи дигари Ҳизби сотсиалистии Тоҷикистон Абдуғаффор Ҳалимов на ин ки инихоботи президентро таҳрим мекунад, балки номзад ба курсии Президент пешниҳод шудааст.

Гуфтанист, ки ҲСТ дар шаҳри Хуҷанд таъсис ёфта ва нахустин раҳбарии онро зан ба уҳда дошт. Дар соли 1997 раҳбарии ҳизбро Сафаралӣ Кенҷаев, раиси пешини Шӯрои Олӣ ба зимма гирифт. Соли 2000 пас аз  кушта гардидани  Кенҷаев, Мирҳусейн Нарзиев корманди Пажӯҳишгоҳи физики нуҷумии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон раҳбари ин ҳизб интихоб шуд. Соли  2004 дар миёни аъзо ва тарафдорони ин ҳизб ихтилоф ба миён омад. Абдуҳалим Ғаффоров ва Қурбон Восиев дар моҳи июли ҳамон сол ҷаласа баргузор намуда  Мирҳусейн Нарзиевро аз роҳбарии ҳизб барканор карданд ва Абдуҳалим Ғаффоров роҳбар эълон шуд, вале  чанд сол мешавад, ки Нарзиев низ дар баробари Ғаффоров худро раиси ин ҳизб мешуморад.