Дар навор дида мешавад, замоне раиси ҷумҳур дарк мекунад, ки либосаш аллакай тар шудааст ва пешобаш аз банди пойяш ба замин ҳам ҷорӣ мешавад.
Гуфта мешавад, ِСудони Ҷанубӣ, як кишвари ғайрисоҳилӣ буда, дар Шимолу Шарқи Африқо ҷойгир аст. Ин кишвар ба хилофи кишвари Судон, ки аксари сокинони он мусалмон мебошанд, хеле аз аҳолии ин кишвар аз динҳои тақлидӣ ва қисми кӯчаке аз онҳо низ пайравӣ дини масеҳӣ мебошанд.
Салваторе Киир Майардит — Президенти Ҷумҳурии Судони Ҷанубӣ аз 9 июли соли 2011 раҳбари ҳукумати Судони Ҷанубӣ ва ноиби президенти Судон дар солҳои 2005-2011, раҳбари SPLA – намояндаи бузургтарин миллати динка дар Судони Ҷанубӣ аст.
Гуфта мешавад, дирӯз, 14-уми декабри соли ҷорӣ Президенти Тоҷикистон бо даъвати расмии Шаҳбоз Шариф, Нахуствазири Покистон дар раъси як ҳайати баландпояи кишвар ба Ҷумҳурии Исломии Покистон рафт ва тайи ин ду рӯз дар шаҳри Исломобод бо як қатор раҳбарони ин кишвар дидору мулоқот кард.
Тоҷикистон ва Покистон соли ҷорӣ 30-умин солгарди барқарории муносибатҳои сиёсӣ ва дипломатии худро ба қайд гирифтанд. Президент Эмомалӣ Раҳмон аз соли 1994 ба ин сӯ бори 9-ум буд, ки бо сафарҳои расмӣ ва корӣ ба ин кишвар сафар мекунад.
Покистон тайи ин муддат 12 маротиба нахуствизирони худро иваз кардааст ва Эмомалӣ Раҳмон дар аксар мавридҳо бо нахуствазирони ҷадиди он кишвар, аз он ҷумла Беназир Бҳуто, Парвиз Мушарраф, Муҳаммад Навоз Шариф, Юсуф Ризо Гелонӣ, Имрон Хон ва инак бо Шаҳбоз Шариф мулоқот кардаааст.
Тоҷикистон ва Покистон ду кишваре ҳастнад, ки аз нигоҳи давлатдорӣ, ба хусус дар робита ба гурӯҳӣ ва оҳиста-оҳиста ба самти оилавӣ кардани ҳукуматҳо, ғарқ шудан дар фасодҳои идорӣ, молӣ, ахлоқӣ ва ҳатто бо сӯиистифода аз қонунҳои мубориза бо терроризму экстримз алайҳи мухолифони худ, аз он ҷумла мазҳабиҳои сиёсатмадар ва рӯҳониён бо ҳам шабоҳатҳое зиёде доранд.
Котиби генералии ин созмон Кристоф Делуар мегӯяд, ки “Диктаторҳо ва режимҳои авторитарӣ зиндонҳои худро бо рӯзноманигорон бошиддат пур мекунанд. Сабти нави шумораи онҳо зарурати фаврии муқовимат ба ин қувваҳои нопокро нишон дода, бояд бо ҳамаи онҳое, ки идеали озодӣ, истиқлолият ва плюрализми иттилоотиро ҷонибдорӣ мекунанд, ҳамраъии фаъолона карда шавад”.
Ёдовар мешавем, ки мақомоти қудратии Тоҷикистон дар пайи як амалиёти махсус дар соли ҷорӣ чанд тан аз рӯзноманигорон ва блогероне, ки каму беш аз мушкилоти мардум мегуфтанд ва камбуди фаъолияти масъулонро фош мекарданд, боздошту бо баҳонаҳои сохта барои солҳои тӯлонӣ равонаи зиндон карданд.
Дар пайи зиндонӣ кардани рӯзноманигорони тоҷик аксари созмонҳои ҳуқуқи башарӣ ва ҳомиёни рӯзноманигорон, аз ҷумла Мэри Лоулор, ки бо сафари корӣ дар Тоҷикистон қарор дошт, садо баланд карда, озодии онҳоро аз мақомоти кишвар талаб карданд. Аммо мақомот ин гуфтаҳои созмонҳоро мисли ҳамеша нодида гирифт.
Тибқи ин қарори намояндагони парлумони Тоҷикистон аз ин ба баъд шахсе, ки даст ба шикори ғайриқонунии ҳавоноти нодир, аз ҷумла бабри барфӣ дар кишвар мезанад, “бо ҷарима ба андозаи аз 800 то 1200 нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба муҳлати то ду сол ва ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати то се сол ҷазо дода мешавад.“
Ин дар ҳолест, ки Кодекси ҷиноятии Тоҷикистон пеш аз ин барои шикори ғайриқонунии ҳайвоноти нодир ҷазоро дар шакли ҷарима ба андозаи аз 500 то 1000 нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё корҳои ислоҳӣ ба муҳлати то ду сол муқаррар карда буд.
Инчунин дар хабар таъкид мегардад, ки “Ҳамин кирдор, агар аз ҷониби шахс бо истифода аз мақоми хизматӣ, аз тарафи гурӯҳи шахсон бо маслиҳати пешакӣ ё аз ҷониби гурӯҳи муташаккил содир гардида бошад, дар ҳудуди мамнӯъгоҳ, парваришгоҳ ё дар минтақаи офати экологӣ ё минтақаи вазъияти фавқулодаи экологӣ содир шуда бошад, бо ҷарима ба андозаи аз 1500 то 2000 нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати аз се то панҷ сол бо маҳрум кардан аз ҳуқуқи ишғоли мансаби муайян ё машғул шудан ба фаъолияти муайян ба муҳлати то панҷ сол ҷазо пешбинӣ шудааст.“
Ба иттилои манбаъ, бабри барфӣ яке аз ҳайвоноти нодир дар тамоми дунё ба ҳисоб рафта, арзиши он хеле гарон буда, то 300 ҳазор сомонӣ нарх доштааст ва аз ин ҳайвони кӯҳӣ дар Тоҷикистон 220 то 250 саршумор боқӣ мондааст.
Дар хабар аз тафсилоти ин вохӯрӣ чизе гуфта нашудааст. Маълум нест тарафҳо ба чӣ натиҷаҳои муҳим расиданд ва зери кадом санадҳо имзо гузоштанд. Аммо одатан мулоқотҳои якҷояи ниҳодҳои мубориза бо коррупсияи кишварҳо бештар дар мавриди дастгирии ҳамдигар дар самти боздошту истирдоди шахсони дар ҷустуҷӯбуда, ҳамкориҳо дар самти пешгирӣ ва кам кардани фасод ва инчунин табодули таҷриба дар ин самт мебошад.
Аммо ҳам Узбекистон ва ҳам Тоҷикистон дар реша давондани фасоду афзоиши он дар байни кишварҳои ҷаҳон ҷойҳои намоёнро ишғол мекунанд. Маълум нест ин ду кишвар, ки аз рӯи шохисҳои вуҷуди фасод дар байни кишварҳои дунё дар ҷойҳои поёнтарин қарор доранд, аз ҳамдигар дар ин росто чӣ касб хоҳанд кард.
Ба таври мисло, тибқи гузориши “Transparency International” аз рӯи шохиси вуҷуди коррупсия дар соли 2021 Узбекистон дар байни 180 давлати дунё мақоми 143-юмро бо доштани 28 бал ишғол кадааст. Тоҷикистон бошад дар мақоми 153 бо доштани 25 бал дар қатори Эрону дигар кишварҳои африқоӣ қарор дорад.
Ин гувоҳи он аст, ки дар ин ду кишвар фасод хеле реша давонда, бо вуҷуди мубориза бурдан бо фасоду ришваситонӣ, наметавонанд ин омили асосии барҳамзанандаи иқтисод ва пешрафтро бигиранд. Ҳатто дар Тоҷикистон борҳо худи масъулони баландпояи мақомҳои судӣ ва мубориза бо коррупсия бо ин иттиҳом боздошт ва зиндонӣ шудаанд.
Кумитаи дифоъ аз рӯзноманигорон (CPJ) аз мақомоти Тоҷикистон талаб кард, ки хабарнигорони зиндонӣ Хушрӯз Ҷумъаев ва Улфатхоним Мамадшоеваро озод кунад.
Рӯзи 13-уми декабри соли ҷорӣ, Кумитаи дифоъ аз рӯзноманигорон бо нашри изҳороте ҳукми хабарнигорони зиндонӣ Хушрӯз Ҷумъаев ва Улфатхоним Мамадшоеваро ваҳшатнок номида, аз мақомоти тоҷик талаб кард, ки таъқиби намояндагони ВАО-ро қатъ намуда, онҳоро барои фаъолияташон зиндонӣ накунанд.
Мақомоти Тоҷикистон Хушрӯз Ҷумъаев ва Улфатхоним Мамадшоеваро моҳи майи соли ҷорӣ пас аз ҳодисаҳои хунин дар ин вилоят, боздошт ва дар аввали моҳи ҷорӣ дар мурофиаҳои баста Ҷумъаевро ба 8 сол ва Улфатхоним Мамадшоеваро ба 21 соли зиндон маҳкум карданд.
Бино ба иттилои расонаҳо мақомот блогнависи ҷавон Хушом Ғуломро дар узвият ба гурӯҳи ҷиноӣ ва Улфатхоним Мамадшоеваро ба 8 моддаи ҷиноӣ, аз ҷумла “даъват ба сарнагунии ҳукумат” гунаҳкор донистаанд. Чун мурофиаҳо пушти дарҳои баста баргузор шудаанд, маълум нест ин хабарнигорон чӣ гуфтаанд ва оё аз болои ҳукм шикоят мебаранд ё не. Аммо Улфатхоним Мамадшоева дар мурофиаҳои гузашта иттиҳомоти нисбаташ эълоншударо рад карда буд.
Гуфта мешавад, CPJ барои шарҳ ва тасдиқи ҷузъиёти ҳар як парванда ба Додгоҳи Олии Тоҷикистон, Вазорати корҳои дохилӣ ва Додситонии кул нома фиристод, аммо ҳеҷ посухе дарёфт накардааст.
Кумитаи дифоъ аз хабарнигорон дар гузашта низ хостори озодии рӯзноманигори зиндонӣ шуда буд. Аммо мақомот ба ин даъватҳо мисли даъвати дигар созмонҳо то ҳанӯз посухи мусбат надодааст.
Ин ягона созмони ҳуқуқие нест, ки мақомоти тоҷикро барои боздошти рӯзноманигорон, фаъолон ва ҳомиёни ҳуқуқ мавриди танқид қарор медиҳад ва озодии онҳоро талаб мекунад.
