Раёсати КОА (ВАК)-и Вазорати маориф ва илми Русия барои маҳрум сохтани 13 нафар аз унвони илмӣ раъй дода аст, ки дар миёни онҳо як тоҷикистонӣ низ ҳаст. Дар ин бора пойгоҳи интернетии “Диссернет” хабар медиҳад.

Раёсати Комиссияи олии атестатсионӣ (ВАК)-и Вазорати маориф ва илми Русия тавсия додааст, ки дараҷаи илмии 13 нафар бекор карда шавад. Ин пойгоҳ менависад, 5 март “ВАК” тавсия дод, ки ёздаҳ табибро аз унвони илмӣ маҳрум кунанд. Дар миёни онҳо се нафар дипломи докторӣ, инчунин як биолог ва як номзади илмҳои кишоварзӣ хастанд.

Диссернет менависад, ки ин сенздаҳ нафар алокаманд ба “Диссернет” мунтазири фармони ниҳоии Вазорати маориф ва илми Русия ҳастанд.

Абдурасул Сангинов “олими тоҷик” дар моҳи марти соли гузшат аз сӯи Диссернет ба асрадуздӣ муттаҳам шуд, ки ба иддаои ин пойгоҳ Сангинов кори илимии худро аз корҳои илмии чанд олими рус, аз ҷумла Андрей Горохов, Сергей Шевчуков ва дигарон рӯйбардор кардааст.

Худи Абдурасул Сангинов дар бораи ин хабар ба Азия-Плюс гуфта, ки аз ин тасмими КОА-и Русия хабар надорад.

Абдурасул Сангинов дар сухбат бо Азия-Плюс афзуда, ки “вақте соли гузашта Диссернет маро муттаҳам ба асардуздӣ кард ман ба ин кори онҳо вокуниш нишон дода, посухи расмӣ навиштам. Ба посухи ман аз сӯйи “Диссернет” посух дода нашуд. Ман ба КОА-и Русия рафтам, дар яке аз ҳимояҳо ширкат кардам. Ба ман дар он ҷо гуфтанд, ки ягон чизи ҷиддие нест. Баъдан шароити пандемия пеш омад дигар ягон гапу хабар нашуд”.

Аммо ин ягона мавриди ифшогарии “Дисернет” аз дуздиҳои олимони тоҷик нест. Дар гузашта низ чандин олими тоҷик аз сӯи ин пойгоҳ ба дуздӣ муттаҳам шуданд ва кор ба ҳадде расид, ки дар ин марвид худи раисҷумуҳур Эмоалӣ Раҳмон изҳори назар кард. Бо вуҷуди ин ҳама онҳо вазифаҳои болоро соҳиб шуданд.

Бо як қарори Ҳукумати Тоҷикистон, аз ҷумла Собирзода Нуралӣ Миралӣ, муовини вазири маориф ва илми Тоҷикистон, ки дар гузашта муовини ректори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар умури иқтисодӣ ва иҷтимоӣ буд, аз ҷониби пойгоҳи “Диссернет” ба асардуздӣ (плагиат) айбдор мешавад.

“Диссернет” соли 2018 навишта буд, ки Собирзода он вақт Собиров буд, рисолаашро аз рисолаҳои ду олими Русия – Абакар Мудунов ва Геннадий Дробишев рӯбардор кардааст. Дар матн “ширкат”-ро ба “корхона”, “стратегияҳо”-ро ба “стратегия” ва “системаҳо”-ро ба “система” иваз кардаву дар матни аз Дробишев “қарз”-кардааш фақат соҳаи хидматрасонии маиширо ба соҳаи нақлиёт тағйир дода дигар матни рисолаи олими рус дар бораи соҳаи хидматрасонии маиширо бе ягон каму кост ба рисолаи худ дар бораи соҳаи нақлиёт кӯчондааст.

Ҳамин тавр “Диссернет” соли 2018 ба фош кардани даҳҳо мавриди асардуздии олимони тоҷик оғоз карда навишта буд, ки Нуралӣ Собиров, ноиби ректори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар умури хоҷагӣ, ё “савхоз”-и Донишгоҳи миллӣ низ дар ҳаваси унвони илмӣ афтода, 9 июли соли 2009 дар Шӯрои диссертатсионии бадномшудаи Пажӯҳишгоҳи иқтисоди хоҷагии қишлоқи Академияи илмҳои кишоварзии Тоҷикистон рисолаашро дар мавзӯъи “Формирование и развитие рынка транспортных услуг в сельском хозяйстве Республики Таджикистан” ҳимоя карда, номзади илмҳои иқтисодӣ шудааст.

Бар асоси таҳқиқи “Диссернет“, аз 176 саҳифаи рисолаи Собиров 26 саҳифааш аз рисолаи Дробишев ва 82 саҳифаи дигараш аз асари Мудунов пурра ё қисман рӯбардор карда шудааст.  

Зимнан Асадулло Раҳмон, ёрдамчии раиси ҷумҳурии Тоҷикистон дар масоили кадрӣ низ бо иттиҳоми сирқати маводи илмии як олими рус аз тарафи “Диссернет” муттаҳам дониста мешавад.

Ҳамчунин Давлаталӣ Сайидзода, муовини аввали сарвазир ва писараммаи раисҷумҳури кишвар ҳам яке аз мансабдорони ҳукумати феълии Тоҷикистон аст, ки “Диссернет” осори дуздии ӯро аз рисолаи илмиаш ифшо кардааст.

Қобилҷон Хушвахтзода, ки рӯзи 24-уми январи 2020 ба мақоми ректори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон таъйин шуд, ӯ низ аз ҷониби “Диссернет” ба он айбдор мешавад, ки 91 саҳифа аз 134 саҳифа матни рисолаи номзадиашро аз як олими рус рӯбардор карда дар матн фақат “вилояти Курск”-ро бо Тоҷикистон иваз кардааст.

Неъматулло Солеҳзода, сардори Шӯъбаи корҳои дохилии ноҳияи Ҷайҳун (Қумсангири собиқ), бо иттиҳоми “суистифода аз мансаб” дастгир шудааст. Солеҳзода моҳи январи соли 2020 ба ин мақом таъин шуда буд. Дар ин бора Радиои Озодӣ хабар дод.

Бар асоси ин гузориш дар Вазорати корҳои дохилӣ хабари боздошти Солеҳзодаро расман тасдиқ ё рад накарданд, аммо Додситонӣ ва Раёсати корҳои дохилии вилояти Хатлон дар суҳбат ба ин расона хабарро таъйид намуданд.

Манбаъ бо шарти зикр нашудани номаш рӯзи 11-уми март гуфт, “фармони боздошти ӯ аз сӯйи додситони кулли Тоҷикистон пас аз тафтиши парвандаи кочоқи 90 кило тилло ва 15 миллион доллар сурат гирифт.”

Ҷузъиёти рабт доштани ин мақоми пулис дар кочоқи тиллову миллионҳо доллар ҳанӯз равшан нест. Неъматулло Солеҳзода, ки Шӯъбаи корҳои дохилии ноҳияи Ҷайҳунро роҳбарӣ мекунад, дар марз бо Афғонистон қарор дорад. Гузаргоҳи гумрукии “Панҷи Поён” низ дар ҳудуди ин ноҳия аст.

Солеҳзода дар ҳоли ҳозир дар боздоштгоҳи муваққатӣ дар ноҳияи Фирдавсии шаҳри Душанбе қарор дорад. Бар асоси иттилои манбаи Озодӣ, Неъматулло Солеҳзода хеши наздики яке аз мансабдори баландпояи Тоҷикистон аст ва имкон дорад, ин хешовандӣ ба сарнавишти минбаъдааш таъсир гузорад.

Ин ҳам дар холест, ки Шӯъбаи корҳои дохилии ноҳияи Ҷайҳун аз боздошти Солеҳзода изҳори бехабарӣ карда гуфтаанд, ки се рӯз боз сари кор наомада аст. Ду шумораи мобилии ӯ рӯзи 11‑уми март фаъол набуданд.

Нусратулло Маҳмудзода, сухангӯи Вазорати корҳои дохилии Тоҷикистон, гуфт, “шахсан дар ин бора хабар надорад”.

Ёдовар мешавем, ки мақомоти ҳифзи ҳуқуқи Тоҷикистон моҳи ноябри соли 2020 дар фурудгоҳи Душанбе як гурӯҳи иборат аз 7 нафарро ҳангоми кӯшиши интиқоли 90 кило тилло ва 15 миллион доллар ба Аморати Муттаҳидаи Араб боздошт карданд.

Юсуф Раҳмон прокурори генералии Тоҷикистон ахиран боздошти гурӯҳи қочоқбар бо наздики 90 кило тилло ва миллионҳо долларро тасдиқ карда ва дар як гузоришаш ба Рустами Эмомалӣ, раиси Маҷлиси миллӣ чунин гуфт:

“Аз онҳо 89 килою 350 гр тилло, 489 638 риёл ва 200 000 фунт стерлинг, ки бо роҳи қочоқ ба шаҳри Дубайи Аморати Муттаҳидаи Араб интиқол дода мешуд, ёфта ва мусодира гардид”.

Ҳамчунин Раҳмоналӣ Раҳимзода, сардори Раёсати ташкилоти мубориза бо ҳуқуқвайронкунии гумрукии Тоҷикистон низ ҷой доштани ин ҳолатро тайид карда гуфт, ки дар доираи парвандаи талоши қочоқи тилло ва пул ба хориҷа се корманди ин ниҳодаш низ боздошт шудаанд. Қарори додгоҳ низ расман дар мавриди ин парванда феълан эълон нашудааст.

Ин қазия замоне доғ шуд, ки расонаҳои Афғонистон навиштанд, ки молҳои мусодирашуда дар Душанбе ба Мирзо Катавозай, муовини аввали Маҷлиси Намояндагони ин кишвар таалуқ доранд. Ин мақомдори Афғонистон, ки ҳоло мақомашро аз даст дод, дар охири моҳи феврал ҳангоми сафар ба Душанбе ин иттиҳомро рад кард.

Ӯ дар суҳбати кӯтоҳ бо хабарнигори Радиои Озодӣ изҳор дошт, ки молу маҳсулоти ба қавли мақомоти тоҷик, кочоқӣ ба ӯ тааллуқ надорад.

Аммо сардори Раёсати гумруки вилояти Хатлон Зафар Муҳаммадиев мегӯяд, ин тиллову маблағҳо ба Тоҷикистон расмӣ ворид шуда буданд. Зафар Муҳаммадиев дар нишасти матбуотии 11-уми феврали соли ҷорӣ дар ин маврид ба суоли хабарнигори “Азия-Плюс” чунин посух дод:

“Ин чизҳо буд ва ин гуна борҳо тариқи Узбакистон низ гузашта мерафт. Вай овард (шахси масъули ҷониби Афғонистон) дар сарҳад қайд кард, кормандони мо ба расмияти гумрукӣ дароварданд. Мушоият (ҳайати ҳамроҳикунандаи ин ниҳод)-и мо аз инҷо гирифт ба фурудгоҳи Душанбе бурда супорид. Аз фурудгоҳи Душанбе бояд ба Дубай мепарид”.

Коршиносон тахмин мезананд, ки дар ин қочоқ пойи кадом мақоми баландпояи кишвари Афғонистон дар васат ҳаст.

Рафтани Саймумин Ятимов ба Афғонистон ва баъд аз он садо додани вуҷуди низомиёни ҲНИТ дар Афғонистонро мухолифон як мубодилае медонанд, ки бар асари ин қочоқ ба вуҷуд омадааст. Вале маълумотҳои дигаре низ дар расонаҳо ба нашр расида, ки дар миёни ҷомеа сару садоҳои зиёдеро ба бор овардааст.

Як манбаъ аз Додгоҳи олии Тоҷикистон ба Радиои Озодӣ гуфтааст, ки “баҳс танҳо бар сари 90 кг тиллову 15 млн доллар нест. Ин манбаъ мегӯяд, ҳарчанд ҳоло ба додгоҳ танҳо парвандаи пешгирӣ аз қочоқи 90 кг тиллову 15 млн доллар ворид шудааст, аммо давоми моҳҳои сентябр-ноябри соли 2020 аз Афғонистон тавассути Тоҷикистон 1 тоннаву 200 кило тилло ва 112 миллион доллар ба Дубай бурда шудааст.

Амалиёти боздошти ин гурӯҳ аз ҷониби Додситонии кулли Тоҷикистон роҳандозӣ шуд. Нисбат ба кочоқи 1200 кило тилло ва 112 миллион доллар нишондоди боздоштшудаҳо ҳаст, вале парванда аз рӯйи далели 90 кило тилло ва 15 миллион доллар баррасӣ мешавад. Ин ду мавриди алоҳида аст. Вобаста ба 1200 кило тилло ва 112 миллион доллар таҳқиқ идома дорад ва ҳанӯз ниҳоӣ нашудааст”.