17.9 C
Dushanbe
Хона блог саҳифа 238

Рушди иқтисод дар Тоҷикистон – ҳақиқат ё дурӯғ?

0

Ҳукумати кишвар ҳамеша дар гузоришу ҳисоботи худ қайд мекунад, ки ҷиҳати амалисозии ислоҳот дар соҳаҳои иқтисоди миллӣ, бахусус дар самти беҳтар намудани фазои сармоягузорӣ, дар кишвар барои таъмини рушди устувори иқтисодӣ фазои мусоид фароҳам овардааст.

Акс аз Интернет

Дар ин матлаб мехоҳем ба чанд нуктаи муҳим муруре дошта бошем, то барои хонанда равшан гардад, ки иқтисоди Тоҷикистон дар соли 2022 то чӣ андоза рушди устувор дошт ва то чӣ ҳад иддаҳои Ҳукумат дар ин бобат ба воқеият наздик буд.

Ҳаҷми ММД-и кишвар

Маҷмуи маҳсулоти дохилӣ (ММД)-и умумии кишвар яке аз нишондиҳандаҳои асосии макроиқтисодӣ ба ҳисоб меравад. Барои ҳисоби он тамоми маҳсулоти истеҳсолшуда ва хадамоти расонидашударо ба шакли пул дар як давраи муайян ҷамъ мекунанд. Рушди иқтисоди ҳар як кишвар аз рушди ММД вобастагии бевосита дорад.

Бо вуҷуди он ки Ҳукумати кишвар рушди устувори иқтисодиро иддао мекунад, дар сатҳи ҷаҳонӣ ММД-и Тоҷикистон яке аз заифтаринҳо ба ҳисоб меравад. Бар асоси

Ҳам Ҳукумат ва ҳам раисҷумҳур дар бораи саноатикунонии босуръати кишвар стратегия ва барнома қабул кардаанд. Ҳар сол Ҳукумат дар ҳисоботи худ дар мавриди кушода шудани даҳҳо корхонаҳои саноатӣ ҳисобот медиҳад. Раисҷумҳур бошад, дар ҳар паёму вохӯриҳои худ ҳатман қайд мекунад, ки истеҳсоли маҳсулоти саноатӣ зиёд шудааст. Вале амалан на дар бозори дохилӣ ва на дар содироти кишвар ҳеҷ маҳсулоти саноатие дида намешавад. Кишвар ба шакли назаррас танҳо сангу металҳои қимматбаҳо, нахи пахта, семент, барқ ва хушкмева содир мекунад. Ба ҷуз сементу барқ ҳамаи он маводи хому коркардношуда ба ҳисоб мераванд. Зиёд кардани истеҳсолу содироти маводи хом саноатикунонӣ ба ҳисоб намеравад. Маҳсулоти саноатӣ гуфта, маҳсулоти коркардшуда ва барои истеъмол омодаро мегӯянд. Масалан, барои коркарди нахи пахта корхонаҳои бофандагию ресандагӣ ва сипас ширкатҳои соҳиби брендҳои либоси тайёр лозиманд. Пахтае, ки коркард шуда, то либоси тайёр мерасад, нархи он то 10 баробар зиёд мешавад. Соли 2021 Тоҷикистон 121 ҳазор тонна нахи пахтаро ба арзиши умумии 256 миллион доллар содир кардааст. Агар ин пахта коркард мешуд ва либоси тайёри брендӣ содир мешуд, имкон буд то 2 миллиард доллар содирот шавад, ки он 25% фоизи ММД-и кишварро ташкил мекунад.

Дида мешавад, ки соҳаи саноати кишвар ҳам хеле заифу ақибмонда аст ва кишвар бештар маҳсулоти хому коркардношуда истеҳсол ва содир мекунад.

Хулоса

Хулоса, дар ҳолати рукуди иқтисоди ҷаҳон ба он шакле, ки коршиносон пешгӯӣ мекунанд ва бо назардошти идомаи ҷанг дар Украина, интишори пандемия, ҳиҷрати саросарии мардум, таварруми пули миллӣ, гароншавии бардавоми нархҳо дар бозори ҷаҳонӣ ва дохилӣ, кам шудани интиқоли маблағи муҳоҷирон, соли 2023 иқтисоди кишварро чолишҳои зиёде интизор хоҳад буд. Барои идораи иқтисоди миллӣ дар ин марҳилаи ҳассоси буҳронӣ кишвар зарурат ба мутахассисони донишманду дурандеше дорад. Вале оё чунин шахсиятҳо дар кишвар соҳиби қарор ҳастанд?

Раҳмон дар Паёмаш аз чӣ гуфт?

0

Имрӯз, 23-уми декабри соли 2022 дар “Кохи Сомон” Президент Эмомалӣ Раҳмон дар ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Паёми солонаашро ироа кард.

Паёми имсолаи Раҳмонов “Дар бораи самтҳои асосии сиёсати дохилию хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон” унвон дошт, ки дар ҳузури намояндагони парлумони кишвар гуфта шуд.

Бино ба иттилои Хадамоти Президент, дар Паёми солонаи раисҷумҳур “аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон, Сарвазир ва аъзои Ҳукумат, Роҳбари Дастгоҳи иҷроияи Президент, роҳбарияти вазорату кумитаҳои давлатӣ, идораҳои назди Президент ва Ҳукумат, мақомоти марказии судӣ ва дигар ниҳодҳои ҳифзи ҳуқуқу тартибот, Академияи миллии илмҳо, муассисаҳои олии таълимӣ, роҳбарони марказҳои татбиқи лоиҳаҳои сармоягузорӣ, як гуруҳ собиқ вакилони Иҷлосияи XVI Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, аъзои Шӯрои ҷамъиятӣ, Ҳаракати Ваҳдати миллӣ ва эҳёи Тоҷикистон, вакилони як қатор иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, сиёсӣ ва эҷодӣ, роҳбарияти корхонаю муассисаҳои ҷумҳуриявӣ, бонкҳо, доираи тоҷирону соҳибкорон ва ҷавонон, намояндагони ҳайати дипломатӣ ва воситаҳои ахбори умум” иштирок  кардаанд.

Тавре коршиносон аз ин Паём натиҷагирӣ мекунанд, тақрибан сухани нав ва барномаи амалишавандаи ҷадиде ироа нагардид. Эмомалӣ Раҳмон дар Паёмаш низ мисли ҳарвақта оморҳои соли ҷориро бо оморҳои соли 1991 муқоиса намуда, аз “пешрафт” ба мардум гӯшзад кард. Ӯ ин бор ба таври умум дар барои сиёсати хориҷӣ, роҳҳои пешрафти соҳаҳои иқтисоду саноат, энергетика, роҳу нақлиёт, амнияту мудофиа, ҳифзи ҳуқуқу тартибот, тандурустӣ, фарҳанг, илму маориф, ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, ҷавонон, варзиш ва сайёҳӣ суҳбат кард.

Инчунин раисҷумҳури кишвар аз боло бурдани маошу нафақа дар Тоҷикистон дар соли 2023 гуфт ва ба қавле мардумро умедвор кард.

Ӯ гуфт: “Аз 1 марти соли 2023 музди меҳнати кормандони ҳифзи ҳуқуқ, хизматчиёни ҳарбӣ 25 дарсад ва дигар кормандони ин мақомот 20 фоиз зиёд мешавад;

аз 1 июли 2023 музди меҳнати кормандони маориф, тандурустӣ, соҳаи ҳифзи иҷтимоӣ, стипендияҳо 20 дарсад афзоиш меёбад;

аз 1 июли 2023 андозаи нафақаи заминавӣ 20 дарсад зиёд мешавад;

ҳамчунин нафақаҳои суғуртавӣ ва давлатӣ дар сатҳи таварруми 2 соли ахир, вале на кам аз 16 дарсад зиёд мешавад ва дигар намуд нафақаҳо 20 дарсад афзоиш меёбад.”

Тавре маълум аст, Раҳмонов дар ҳар паёмаш аз боло бурдани маошу нафақаҳо мегӯяд, аммо худи кормандони соҳаҳои буҷетӣ, хусусан омӯзгорон ва нафақагирон ҳамеша аз камии музди меҳнат шикоят мекунанд. Ба гуфтаи аксари онҳо, он дарсаде, ки тибқи ваъдаи Раҳмонов дар сари маошҳояшон афзуда мешавад, ё ба онҳо пурра дода намешавад ва ё ин ки то он вақт нарху наво дар бозорҳо ба маротиб боло меравад, ки маош боз ҳам нокофӣ боқӣ мемонад. Ин дар ҳолест, ки тибқи оморҳои расмӣ шаҳрвандони Тоҷикистон дар миёни кишварҳои Шӯравии собиқ аз ҳама кам маошу нафақа мегиранд.

Ҳамзамон раисҷумҳур аз тавлиди нерӯи барқи аз ҷиҳати экологӣ тоза ва таҷдиди неругоҳҳо, аз ҷумла НБО-и “Норак” тавсиф кард, аммо аз мушкилоти асосии мардум, ки камбуди барқ ва ҷорӣ шудани лимит дар фасли сармо аст, чизе нагуфт.

Раҳмон дар Паёмаш аз сокинон хост дар истифодаи барқ сарфакор бошанд ва аз масъулин талаб кард то раванди ба низоми биллингӣ гузаштан, ки дар ин низом сокинон маблағи барқро пешакӣ пардохт мекунанд ва баъди тамом шудани маблағ, интиқоли барқ қатъ мешавад, суръат бахшида шавад.

Ба гуфтаи раисҷумҳур, ҷорӣ кардани ин низом дар бархе ноҳияҳо нишон дод, ки талафоти барқ 80-90 дарсад кам шуда, ҷамъоварии маблағ қариб ба 100 дарсад расидааст.

Бетаваҷуҳуии Раҳмонов ба набуди барқ ва таърифу тавсифаш аз тавлиди нерӯи барқи аз ҷиҳати экологӣ тоза ва таҷдиди нерӯгоҳҳо дар ҳолест, ки сокинони кишвар аз фасли тирамоҳ ба ин тараф аз камбуди барқ шикоят доранд. Ба фарқ аз паёми имсолааш, Раҳмонов дар гузашта аз афсона шудани лимити барқ мегуфт, аммо имсол аз ин суханҳо чизе набуд.

Имсол ба Тоҷикистон як миллион сайёҳ ворид шуд

0

Тоҷикистон дар панҷ соли ахир мизбони наздик ба чор миллион сайёҳони кишварҳои хориҷӣ, аз ҷумла сайёҳони рус будааст.

Имрӯз, 23-уми декабри соли 2022 Эмомалӣ Раҳмон дар Паёми солонаш ба парлумон гуфт, ки Тоҷикистон танҳо дар соли 2022 мизбони беш аз як миллион сайёҳони хориҷӣ будааст.

Ба қавли ӯ,  “дар панҷ соли охир ба кишвари мо беш аз 3,9 миллион нафар, аз ҷумла соли 2022-юм 1 миллион нафар сайёҳон ворид гардидаанд.”

Агар аз як сӯ бештар шудани теъдодни сайёҳони хориҷӣ дар Тоҷикистон ба сабаби ҷорӣ кардани “иқдоми яктарафаи воридшавии бидуни раводид” ба 52 кишвари хориҷӣ ва пешниҳоди раводиди Тоҷикистон “бо тартиби соддакардашуда” барои 126 давлати дигар бошад, аз сӯи дигар, оғози ҳамлаҳои Русия ба Украина низ яке аз омилҳои зиёд шудани сайҳони рус аст.

Бахше аз сайёҳони хориҷӣ барои шикор дар кӯҳистони Тоҷикистон, аз он ҷумла шикори бузи кӯҳӣ ба Вилояти Мухтори Кӯҳистон Бадахшон сафар мекунанд ва чун шикори ин навъи ҳайвонот пулакӣ аст, Тоҷикистон ҳам аз ин ҳисоб хеле фоидаи хуб ба даст меорад.

Пас аз оғози ҳамлаҳои Русия ба Украина, ки аз 24-уми феврали соли ҷорӣ шуруъ шуд, ҳамагуна рафту омад ба Русия ва аз Русия ба кишварҳои аврупоӣ ва амрикоӣ маҳдуд карда шуд. Ба ҳамин хотир, теъдоди зиёде аз шаҳрвандони Русия барои сайёҳат ва хушгузаронии рӯзҳои рухсатӣ озими кишварҳои Осиёи Марказӣ, аз ҷумла Тоҷикистон ва Узбекистон гардиданд.

Гуфта мешавад, бо вуҷуди он ки фарҳанги Тоҷикистонгардӣ дар байни сокинони кишвар ҳанӯз ба таври бояду шояд шакл нагирифтааст, аммо дар ин чанд соли ахир бо сабаби қаробатҳои фарҳангӣ, забонӣ ва милливу мазҳабӣ рафту омади дутарафаи сокинон байни кишварҳои ҳамсоя, аз ҷумла Узбекистону Афғонистон ва Эрон то ҷое ривоҷ пайдо кардааст.

Инчунин тибқи оморҳои расмӣ беш аз нисфи дигари сайёҳони хориҷӣ дар Тоҷикистонро имсол шаҳрвандони кишварҳои Иттиҳоди давлатҳои мустақил ва қисме дигарро ҳам шаҳрвандони кишварҳои арабӣ, бахусус кишварҳои Халиҷи Форс ташкил медиҳанд.

Дар Тоҷикистон музди меҳнат ва нафақа то 25% зиёд мешавад

0

Ҳукумати Тоҷикистон тасмим гирифтааст, ки соли оянда ҳаҷми пардохтҳои буҷетӣ барои музди меҳнати кормандони давлатӣ ва нафақаро то 25% зиёд кунад.

Имрӯз, 23-уми декаби соли 2022 Президенти Тоҷикистон дар Паёми солонааш ба парлумон гуфт, ки дар соли 2023 ҳаҷми музди меҳнати кормандони давлатӣ ва нафақаи сокинони кишварро то 25% зиёд мекунад.

Ба гуфтаи Эмомалӣ Раҳмон “аз 1-уми марти соли 2023 музди меҳнати амалкунандаи кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, хизматчиёни ҳарбӣ 25 фоиз ва дигар кормандони ин мақомот 20 фоиз зиёд карда шавад;

– аз 1-уми июли соли 2023 музди меҳнати кормандони муассисаҳои маориф, илм, тандурустӣ, соҳаи ҳифзи иҷтимоӣ ва стипендияҳо 20 фоиз зиёд карда шаванд.”

Ҳамчунин Раҳмонов пешниҳод кард, ки “аз 1-уми июли соли 2023:

– андозаи нафақаи заминавӣ 20 фоиз зиёд карда шавад;

– нафақаҳои суғуртавие, ки дар асоси Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи нафақаҳои суғуртавӣ ва давлатӣ» таъин ва пардохт мегарданд, ба андозаи сатҳи таварруми ду соли охир, вале на кам аз 16 фоиз индексатсия, яъне зиёд карда шаванд;

Дигар нафақаҳои амалкунанда ба андозаи 20 фоиз аз меъёри нафақаи заминавӣ зиёд карда шаванд.”

Гуфта мешавад, “дар баробари ин, то охири соли 2022 ба 475 ҳазор шаҳрванди эҳтиёҷманди кишвар, аз ҷумла кӯдакони ятим ва бесаробон, маъюбон, оилаҳои камбизоат ва гирандагони нафақаи иҷтимоӣ кумаки молиявии яквақта дар ҳаҷми 600 сомонӣ иловатан пардохт карда мешавад ва ба ин мақсад 285 миллион сомонӣ равона мегардад.”

Раҳмонов аз хатари терроризму таъсиси Маркази ягонаи иттилоотӣ гуфт

0

Раисҷумҳури Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон дар паёми солонааш ба Маҷлиси Олӣ боз аз гурӯҳҳои террористиву экстремистӣ ва роҳҳои пешгирӣ аз пайвастани шаҳрвандон ба ин гурӯҳҳо гуфт.

Имрӯз, 23-юми декабри соли 2022 дар “Кохи Сомон” ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор гардида, Эмомалӣ Раҳмон паёмашро ба Маҷлиси Олӣ ироа кард.  

Дар ин ҷаласа раисҷумҳур гуфт, ки гурӯҳҳои террористиву эктремистӣ, барои даъват ва ҷалб намудани шаҳрвандон ба сафҳои худ аз технологияҳои муосири иттилоотӣ роҳу усулҳои навро истифода мекунанд ва ҷавонони камтаҷрибаву ноогоҳро бо ғояҳои тундгароӣ гумроҳ месозанд. Аммо Раҳмонов аз ягон гурӯҳу ташкилоте мушаххас ном набурд.

Раҳмонов аз мақомоти дахлдор хост, ки “ҳамоҳангсозии фаъолиятро дар самти ошкор ва пешгирӣ намудани хавфу хатарҳои террористиву экстремистӣ боз ҳам вусъат бахшида, бо роҳи тақвияти корҳои фаҳмондадиҳӣ пеши роҳи гароидани ҷавононро ба равияҳои ифротгаро гирифта, онҳоро дар рӯҳияи садоқат ба халқу Ватан ва эҳтиром ба арзишҳои умумиинсонӣ тарбия намоянд”.

Инчунин Президент барои пешгирӣ намудани ҷиноятҳои хусусияти экстремистиву террористидошта ва ҷиноятҳое, ки бо истифодаи технологияҳои иттилоотиву коммуникатсионӣ содир карда мешаванд, ба Прокуратураи генералӣ, КДАМ ва ВКД супориш дод то барои таъсиси Маркази ягонаи иттилоотӣ якҷо бо дигар вазорату идораҳо ин масъаларо омӯхта, ба Ҳукумат пешниҳод кунанд.

То ҳол маълум нест “Маркази ягонаи иттилоотӣ”, ки Раҳмонов барои таъсиси он супориш дод чӣ кореро анҷом хоҳад дод. Аммо мақомоти кишвар солҳои охир бо баҳонаҳои экстремизму терроризм нафаронеро, ки зери навори мухолифон лайк гузоштаанд равонаи зиндон кардаанд. Ҳатто рӯзноманигорону фаъолонро барои ибрози андеша дар шабакаҳои иҷтимоӣ боздошту ба солҳои тӯлонӣ зиндонӣ кардаанд.

Дар ҳамин ҳол раисҷумҳур ғайричашмдошт аз сифати Интернет дар Тоҷикистон нитиқод карда гуфт, “нарху суръати Интернет қонеъкунанда нест.”

Эмомалӣ Раҳмон мегӯяд, “таъмин намудани суръати баланди Интернет ва дастрас будани нархи он барои рушди иқтисоди рақамӣ, зеҳни сунъӣ таъмин намудани амнияти иқтисодӣ ва ҷалби сармоя зарурӣ мебошад”.

Тибқи омори президент, теъдоди муштариёни интернет дар Тоҷикистон ба 4,3 миллион нафар расидааст, аммо ба гуфтаи Раҳмон “суръат ва арзиши интернет ҳанӯз қонеъкунанда нест. Сайёҳон ба куҷо мераванд, ба он кишвар, ки суръати баланди интернет дорад”.

Эмомалӣ Раҳмон аз Хадамоти алоқа ва ширкатҳои мухобиротӣ талаб кард, барои боло бурдани суръати Интернет, паст кардани нархи он ва дастрас кардани интернети баландсуръат дар минтақаҳо чораҳои зарурӣ андешанд.

Танқиди Эмомалӣ Раҳмон аз суръати Интернет дар кишвар дар ҳолест, ки солҳост сокинон ва меҳмонон аз бад будани сифати он ва нархи гарони он шикоят мекунанд. Аммо Ҳукумат, аз ҷумла Хадамоти алоқа бо сарварии Бек Сабур, қудои раисҷумури Тоҷикистон ҳамеша аз сифати Интернет дар кишвар тавсиф намуда, дар аксар ҳолатҳо ё аз суол дар ин бора мегурезед, ё телефонҳои мобилии сокинонро сабаби суст будани Интернет мехонад.

Дар умум Раҳмонов дар ин паёмаш низ суханҳои тозае барои мардум пешкаш накард, ба ҷуз ҳарфҳои такрории обшуста, ки солҳост садо медиҳанд.

Яке аз нуктаҳои такрории ин паёмҳо, ки бештар аз ҷониби коршиносон мавриди интиқод қарор мегирад, ин муқоисаи шароити иқтисодӣ ва оморҳои солҳои 90-уми ба ин солҳост. Ба гуфтаи огоҳони умур, чунин муқоисакунӣ, ки гӯё 25-30 соли пеш буҷаи кишвар фалон миқдор буду ҳоло фалон миқдор шудааст ва инро ба рушди иқтисоди кишвар ва беҳтар шудани шароити иқтисодии мардум намоиш додан, оқилона нест. Бино ба гуфтаи онҳо, бояд Раҳмонов дар чунин муқоисакуниҳо бояд беқурбшавии пули миллиро низ дар баробари асъори хориҷӣ ба инобат бигирад, дар он ҳолат маълум хоҳад шуд, ки давоми ин солҳо иқтисоди кишвар чӣ миқдор рушд кардааст.

Вафоти як пирамарди тоҷик дар Арабистони Саудӣ

0

Падари журналист Миҷгона Ҳалимова, сокини шаҳри Ваҳдат зимни анҷоми маросими Ҳаҷи умра дар Арбистони Сауди вафот кардааст.

Ба дунболи расонаӣ шудани марги ин пирамади тоҷикистонӣ дар Арбаситони Саудӣ Афшин Муқим, сухангӯи Кумитаи дин низ ба Радиои Озодӣ 22-юми декабри соли 2022 гуфтааст, ки дар давоми 1-2 моҳи ахир 7 нафар аз сокинони кишвар дар роҳ ба Арабистони Саудӣ вафот кардаанд.

Ба гуфати сухангӯи Кумитаи дин, дар давоми як моҳи ахир ҳудуди ҳазор нафар аз сокинони кишварро, ки аз тариқи ширкатҳои сайёҳӣ дар Узбекистон ва ё Русия ба сафари Ҳаҷи умра мерафанд, бозпас гардонидаанд.

Ин иқдоми Кумитаи дини Тоҷикистон дубора мавҷи эътирозҳои сокинони кишварро дар робита ба инҳисорӣ кардани сафарҳои Ҳаҷи фарзӣ ва Ҳаҷи умра ба бор овардааст.

Тайи беш аз 14 соли ахир мақомоти Тоҷикистон бо баҳонаи танзим ва ба низом даровадани сафари зоирони Маккаву Мадина ин корро ба як “тиҷорати хусусӣ” табдил додаанд ва гаронтарин қиматро дар минтақаи Осиёи Марказӣ ва Русия барои рафтан ба Ҳаҷи фарзӣ ва Ҳаҷи умра ба зоирон таҳмил кардаанд.

Пеш аз ин дар Тоҷикитсон маросими Ҳаҷи фарзиро Кумитаи дин, танзими анъана ва ҷашну маросими назди Ҳукумати Тоҷикистон ба танҳоӣ инҳисорӣ карда буд ва маросими Ҳаҷи умрарор ҳам ҳамчун як тиҷорати инҳисорӣ аввал ба ширкат “Расул-Сохтмон” ва дар солҳои ахир ширкати “Ормон”-ро дар ин тиҷорат  вогузор карда буданд, аммо акнун ба ҷои ширкати “Расул-Сохтмон” ширкати сайёҳии “Мунзал” ба ин тиҷорат ҳамроҳ кардаанд.

Толибон: Хондани илмҳои дақиқ барои занҳо муносиб нест

0

Вазири таълими олии Толибон мавлавӣ Муҳаммаднидо Ндим шаби 22-уми декабр дар телевизиони давлатии Афғонистон сабабҳои манъи занҳо аз рафтан ба донишгоҳҳоро шарҳ дод.

Ба гуфтаи ин масъули Толибон, яке аз сабабҳои манъи рафтани духтарон ба донишгоҳҳо дар Афғонистон хориҷ шудани занҳову духтарон аз хона бидуни маҳрам аст, ки он мухолифи шариат аст.

Ҳамчунин ин вазири Толибон омехтагии марду зан ва риоя накардани ҳиҷоби шаръиро аз сабабҳои дигари боздоштани духтарон аз донишгоҳҳо арзёбӣ кард.

Мавлавӣ Муҳаммаднидо Ндим дар идомаи суҳбаташ афзуд, ки мушкили дигаре, ки сабаби манъи рафтани духтарон ба донишгоҳҳо шуда, ин аст, ки баъзе донишкадаҳо ва тахассусҳо, ба монанди муҳандисӣ ва мутахассиси соҳаи кишоварзӣ барои занҳо муносиб нест. “Чун онҳо кори муҳимтару волотаре аз ин тахассусҳо доранд, ки бояд ба он расидагӣ кунанд”, мегӯяд вазири таълими олии Толибон.

Ӯ ҳамчунин тасреҳ кард, ки “Мо дар асл зидди омӯзиш ва ё зидди зан нестем, аммо ин қарор танҳо ба хотири ҳифзи шарафу каромати зан гирифта шудааст.”

Ингуна шарҳу тавзеҳ додани қарори Толибон дар мавриди манъи рафтани духтарон ба донишгоҳҳо сару садоҳои зиёдеро дар дохил ва хориҷи Афғонистон ба бор овардааст. Ҳатто аксари олимони динии дохилӣ ва кишварҳои исломӣ ин қарори Толибонро маҳкум кадаанд.

Аз ҷумла, Ҷамъияти ислоҳ ва рушди иҷтимоии Афғонистон бо нашри изҳороте аз мақомоти Толибон хоста, ки ин қарори худро бекор кунанд, “зеро он ба манофеи динӣ ва миллӣ латма ворид карда, якпорчагии миллатро аз байн мебарад.”

Ҷамъияти ислоҳи Афғонистон, ки чанде пеш фаъолияташ аз ҷониби Толибон боздошта шуд, пешниҳод мекунад, ки “Агар ҳукумат ба вуҷуди мушкилоте дар системаи таълим, ки мухолифи қавонини шаръӣ аст, пай бурда бошад, бояд онҳоро дар раванди кор ислоҳ кунад. Якбора бастани донишгоҳҳо бар рӯи хонумон роҳи ҳалли мушкилот нест.”

Ёдовар мешавем, ки 20-уми декабри соли 2022, мақомоти Толибон бо ирсоли номае ба раҳбарияти донишгоҳҳои хусусӣ ва давлатӣ аз онҳо хостанд, ки таълими духтаронро “муваққатан” боздоранд.

Дар мактубе, ки аз номи Вазорати таҳсилоти олии Афғонистон ба донишгоҳҳои хусусӣ ва давлатӣ фиристода шудааст, таъкид шуда, ки тибқи қарори кобинаи Толибон бояд ба сурати фаврӣ “рафтани духтарон ба донишгоҳҳо то иттилои баъдӣ манъ карда шавад…”

Вокунишҳо ба сафари Президенти Украина ба Амрико

0

Нахустини сафари Президенти Украина ба Амрико ва мулоқотҳои ӯ бо Ҷо Байдан ва намояндаҳои ИМА дар Конгресс ва дигар мақомоти он кишвар ба вокунишҳои зиёде рӯбарӯ шудааст.

Акс аз манбаъҳои боз

21-уми декабри соли 2022, Владимир Зеленский, раисҷумҳури Украина ба Иёлоти Муттаҳидаи Амрико сафар кард ва дар аошингтон бо Президенти ИМА Ҷо Байдан ва бо намояндаҳои Конгресси он кишвар мулоқот кард.

Ин сафари Президенти Уркиана ба Амрико ба замоне рост омад, ки ИМА бастаи нави кумакҳои худро дар ҳаҷми ҳудуди 2 миллиард доллар барои мубориза бо буҳронҳои амниятӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоӣ дар Украина эълон кард.

Акс аз манбаъҳои боз

Ҷо Байден ҳам дар суҳбат бо Владимир Зеленский гуфт, ки дар ин шароит дар паҳлуи Украина истодан барои Амрико шараф аст ва эълон кард, ки системаи дифоии патриоти амрикоӣ дар ҳаҷми 1,85 миллиард доллар барои дифои низомӣ ва ҳимоятҳои сиёсӣ ироа мекунад.

Владимир Зеленский ҳам дар Конгресси Амрико дар рӯбарӯи намояндаҳои он кишвар истода, “ИМА-ро дӯсти бузурги Уркиана ва мардуми он” хонд ва таъкид кард, ин паёмҳои ӯ хос барои вакилон не, балки барои тамоми амрикоиҳо мебошад.

Акс аз манбаъҳои боз

Сенаторони амрикоӣ ҳам дар арафаи ташрифи Зеленский ба минбар барои суханронӣ кардан, қариб ҳама сари по рост истода, қисме аз онҳо низ барои дастфишорӣ бо ӯ дар ду самти долон сафороӣ карданд ва то оғози суханронӣ ҳам беш аз 175 сония барояш кафкӯбӣ карданд.

Ҷолиб он ки дар рафти ин суханронӣ пайваста Владимир Зеленский аз дарду машаққатҳо, сахтиҳои рӯзгор, паҳну парешон шудани мардуми кишвараш ва ҳамлаҳои хунини Русияи алайҳи шаҳру рустоҳои кишвараш мегуфт ва аз амрикоиҳо ва дигар кишварҳо барои кумакҳояшон ташаккур ва ситоиш мекард, вале сенаторон ҳар дақиқа барояш кафкӯбӣ мекарданд.

Гуфта мешавад, аз замони оғози ҳамлаҳои Русия аз 24-уми феврали соли 2022 то кунун Иёлоти Муттаҳидаи Амрико ҳудуди 100 миллиард доллар ба Украина кумак кардааст. Кишварҳои дигаре ба мисли кишварҳои узви Иттиҳоди Аврупо ва ғайра миллиардҳо доллар барои тақвияти низоми дифоӣ ва ҳимоятҳои сиёсӣ ва иқтисодӣ ба ин кишвар кумак кардаанд.

Аммо ҷанг ҳамоно дар ин кишвар идома дорад ва бар асари ҳамлаҳои сангини Русия ба зерсохторҳои ин кишвар дар пойтахт ва дигар бузургшаҳрҳои он низоми тавлид ва тақсимоти нерӯи барқ ва гармидиҳӣ фалаҷ шуда, ба гуфтаи Президенти Украина, айни замон миллионҳо нафар дар сардиву торикӣ дар ин кишвар ранҷ мебаранд.

Амруллоҳи Низом, махсус барои Azda tv

Ҷанҷоли наздикони мансабдорон барои духтар

0

Дар тарабхонаи “ОК”-и шаҳри Душанбе миёни наздикони мансабдорон ҷанҷол сар зада, дар натиҷа ҳашт нафар маҷруҳ шудааст.

Дар акс: Наврӯз Абдуллоев, Исматулло Абдуллозода ва Шамсулло Соҳибов

Радиои Озодӣ дар истинод ба манобеаш хабар медиҳад, ки шаби 16-уми декабр дар тарабхонаи “ОК” воқеъ дар ноҳияи Шоҳмансури Душанбе, байни Зариф Соҳибов, мудири корхонаи “Тилои тоҷик” ва писари амаи Шамсулло Соҳибов, домоди раисиҷумҳури Тоҷикистон ва Наврӯз Абдуллоев, соҳибкор ва писари Исматулло Абдуллозода, раиси Фурудгоҳи байнулмилалии Душанбе ва ҳамроҳони онҳо барои як духтар ҷанҷол сар задааст.

Бино ба иттилои манбаъ, ҷанҷол аз пушти духтари як сарояндаи тоҷик шудааст, ки аз мизи Абдуллоев ва ҳамроҳонаш хеста, ба мизи Соҳибов ва ҳамроҳони ӯ нишастааст, ки дар натиҷа гапҳояшон пасту баланд ва ҷанҷоли калон мешавад. Дар муноқиша “аз ду тараф зиёда аз даҳ нафар иштирок карда, ҳашт кас ҷароҳатҳои сабук бардоштанд.”  

Назари мақомоти Тоҷикистон ва худи нафароне, ки дар ин ҷанҷол ширкат кардаанд, дастраси расонаҳо нест.  

Дар ҳамин ҳол манбаи дигари Радиои Озодӣ аз тарабхонаи “ОК”  ҷанҷоли шаби 16-уми декабро миёни муштариён тасдиқ карда, гуфтааст, ки “Як нофаҳмӣ шудааст, лекин боз ҳал шуд. Ман он шаб набудам. Шунидам, ки ҳамин хел гап шудааст. Аммо то занозанӣ нарасида, тарафҳо ором шуданд. Дигар чизе гуфта наметавонам”.

Ин хабар дар ҳоле расонаӣ мешавад, ки Наврӯз Абдуллоев рӯзи 20-уми декабр ҳангоми ифтитоҳи корхонаи “Қолинҳои Душанбе” дар канори раисиҷумҳур Эмомалӣ Раҳмон ва писараш Рустами Эмомалӣ зоҳир шуда буд.

Дар Тоҷикистон бо иштироки фарзандони мансабдорон ва ҳатто наздикони Эмомалӣ Раҳмон ҷиноятҳои зиёде содир мешавад. Аммо дар аксар ҳолат он ҷиноятҳо аз чашми мардум ва расонаҳо пӯшонда мемонанд ва ё агар расонаӣ ҳам шаванд, парвандаашон аз ҷониби кормандони мақомот ҷиддӣ таҳқиқ намешавад.

Пештар аз ин шоми 11-уми ноябри соли ҷорӣ, дар назди яке аз тарабхонаҳои пойтахт дар маҳаллаи 112-ум занозанӣ миёни фарзандони мансабдорон рух дода буд, ки дар натиҷа Зафарҷон Самӣ, сардори толори VIP-и Фурӯдгоҳи байналмилалии Душанбе ва писари раиси ноҳияи Исмоили Сомонӣ Шариф Самӣ се зарби корд хӯрда, захмӣ мешавад.

Бо вуҷуди боз шудани парванда нисбати иштирокдорони ин занозанӣ, ВКД то ҳол маълумоти дақиқ надодааст.

Инчунин дар гузашта барои содир кардани ҷиноят номҳои Алишер ва Диловар Гуловҳо, писарони вазири пешини энергетика ва қудои Эмомалӣ Раҳмон, Гул Шералӣ, Фаромӯз Саидов, писари ноиби сарвазири Тоҷикистон Давлаталӣ Саид, Рустам ва Расул писарони раҳбари собиқи Роҳи оҳани Тоҷикистон ва хеши раисҷумҳур Амонулло Ҳукумов, Амриддин Нахшов, мудири корхонаи истихроҷи тиллои “Нахш” ва хоҳарзодаи ҳамсари президенти Тоҷикистон расонаӣ шуда буд. Аммо парвандаи онҳо ҷиддӣ таҳқиқ нашуда, баъзе аз ҷавобгарӣ озоду баъзе ҷаримаи ночиз шуда буданд.

Болоравии қурби пули миллӣ-сомонӣ дар баробари рубли русӣ

0

Бонки миллии Тоҷикистон пас аз суқути қурби рубли русӣ дар бозорҳои ҷаҳонӣ арзиши пули миллӣ-сомониро дар баробари рубли русӣ 7,5 фоиз боло бурд.

Акс аз манбаъҳои боз

Бонки миллии Тоҷикистон 21-уми декабри соли 2022 қурби рубли русӣ дар баробари пули миллӣ-сомониро 7,5 фоиз пойин оварда, арзиши 1 рубли русиро 0,1440 сомонӣ таъйин кард.

Ба ин тартиб акнун дар бозорҳои расмии арзҳои хориҷӣ дар Тоҷикистон ҳангоми харид барои 1000 рубли русӣ 144 сомонӣ ва 40 дирам муайян шудааст.

Аммо дар бонкҳои тиҷоратии кишвар ин рақамҳо яксон нестанд ва дар вақти хариду фурӯши рубли русӣ нархҳо фарқ мекунанд: Барои мисол, дар Ориёнбонк 1000 рубли русӣ вақти харид 140 сомонӣ ва ҳангоми фурӯш 146 сомонӣ, дар Амонатбонк харид 140 ва фурӯш 142 сомонӣ, дар Тавҳидбонк харид 137,70 ва фурӯш 144,40 сомонӣ ва аммо дар бокни Эсхата бошад, харид 141 сомонӣ ва фурӯши он 145,50 сомонӣ таъйин шудааст.

Бонки миллии Тоҷикистон бо вуҷуд пойин бурдани арзиши рубли русӣ қурби евро ва доллари амрикоиро дар баробари пули миллӣ-сомонӣ бетағйир гузашта, айни замон нархи 1 евро 10 сомониву 83 дирам ва 1 доллар 10 сомониву 21 дирам таъйин шудаанд.

Гуфта мешавад, шуруъ аз 7-уми декабри соли ҷорӣ қурби рубли русӣ дар биржаҳои ҷаҳонӣ якбора арзиши худро аз даст дод ва дар муқобили доллар ва евро ва дигар арзҳои хориҷӣ ба шиддат суқут кард ва ин раванд то дирӯз идома дошт.