Дар Душанбе байни Вазорати нақлиёти Тоҷикистон ва ширкати “Фароб”-и Эрон, қарордоди иҷрои марҳилаи дуввуми лоиҳаи нақби “Истиқлол” ба имзо расид.

Қарордод бо ҳузури вазири нақлиёти Тоҷикистон ва сафири Эрон дар Душанбе ва ҳамчунин раиси ширкати “Фароб” анҷом ёфтааст.

“Азияи – Плюс” аз манбааш аз сафорати Эрон дар Душанбе навиштааст, ки қарор аст дар марҳилаи дуввум ширкати “Фароб”-и Ҷумҳурии исломии Эрон корҳои марбут ба равшанидиҳӣ, ҳавокашӣ, оташнишонӣ, насби дурбинҳои назоратиро ба анҷом бирасонад.

Ҳамчунин зикр гардида, ки вазири нақлиёти Тоҷикистон Азим Иброҳим, таъхири кори нақби “Истиқлол”-ро ба эҷоди баъзе мушкилиҳо рабт дода, иброз доштааст, ки “Тоҷикистону Эрон ду кишвари дӯст, ҳамзабон, ҳамфарҳанг ва дорои таърихи муштараканд ва кишвари Эрон дар татбиқи бисёре аз лоиҳаҳо иқтисодӣ дар Тоҷикистон, аз қабили сохтмони нерӯгоҳи барқи обии “Сангтуда 2” ва нақби “Истиқлол” ширкат намудааст”.

Азим Иброҳим иброз дошт, ки “марҳилаи дуввуми лоиҳаи нақби “Истиқлол” то ҷашни 30 солагии истиқлолияти кишвар ба поён мерасад”.

Муҳаммадтақии Собирӣ сафири Ҷумҳурии исломии Эрон гуфтааст, ки “марҳилаи дуввуми ин лоиҳа бо муваффақият ба анҷом хоҳад расид ва гоми дигаре ба сӯи рушду тараққии Тоҷикистон бардошта хоҳад шуд”.

Вале аз ҷониби мақомоти Тоҷикистон дар анҷоми корҳои сохтмонии марҳилаи дуввуми бунёди нақби “Истиқлол” чӣ миқдор маблағ масраф мешавад, чизе гуфта нашудааст.

Раиси ширкати “Фароб” дар ин замина гуфтааст, ки “саҳми Тоҷикистону Эрон дар ин лоиҳа 50 дарсадӣ буда ва агар ҳарду тараф тааҳҳудоти худро бамавқеъ иҷро кунанд, то ҷашни 30 солагии истиқлоли Тоҷикистон он ба истифода дода хоҳад шуд”.

Нақби “Истиқлол”- соли 2006 бо ҳузури Маҳмуди Аҳмадинажод, раисҷумҳури собиқи Эрон ва Эмомалӣ Раҳмон, раисҷумҳури Тоҷикистон ба истифода дода шуда буд, ки то ба имрӯз ба таври нопурра боқи мондааст, ҳатто ин нақб то чанд сол дар зери об қарор дошт ва системаи ҳавотозакунии он то ба имрӯз фаъол нест.

Бино ба иттилооти интишор гардида, гуфта мешавад, ки ин нақб бо харҷи бештар аз 60 миллион доллар ва дар муддати 3 сол аз ҷониби давлати Эрон сохта шуд.

Аз руйи маълумоти расман тасдиқ нагардида, яке аз сабабҳои тӯл кашинаи ин нақб ва нотамом гузоштани он, аз байн гумшудани маблағҳои ҷудогардида аз ҷониби Эрон гуфта мешавад, ки мақомоти Тоҷикистон онро ба куҷо масраф намудаанд, то ҳол суолест беҷавоб.

Ҳамчунин гуфта мешавад, як қисме аз мушкилоти дигари он ба қазияи Бобак Занҷонӣ – милардери эронӣ рабт дорад. Номбурда қабл аз дастгир шудан дар чандин бахшҳои кишвар сармоягузорӣ намуда буд. Ӯро аз наздикртарин дӯстони Ҷамолиддин Нуралиев, домоди Эмомалӣ Раҳмон медонанд.

Коршиносон яке аз сабабҳои тира гаштани равобити Эрону Тоҷикистонро ба он рабт медиҳанд, ки Ҷамолиддин Нуралиев маблағҳои интиқол намудаи Занҷонӣ аз худ намудааст.

Бонки осиёии рушд ба Тоҷикистон 105 млн доллар барои насб намудани ҳисобкунакҳои ҳушманд кумак ҷудо кард. Дар ин бора “Парс тудэй” хабар дод. Бино ба навиштаи ин сомона Тоҷикистон бо ин маблағ то соли 2025 барномаи насби ҳисобкунаки ҳушманди барқро амалӣ мекунад.

Яке аз шартҳои асосии БОР барои ҷудо намудани 105 млн доллар, гарон намудани қимати барқ дар Тоҷикистон аст, ки бояд зина ба зина ҳамасола боло равад.

Бино ба гуфтаи манбаи “Парс тудэй”, дар марҳилаи аввал бо маблағи 50 млн доллар, 398 ҳазор дастгоҳи шуморишгари ҳушманди барқ дар шаҳри Душанбе, ноҳияҳои Исфара, Истаравшан, Панҷакент, Бӯстон, Конибодом ва Данғара часпонида мешавад.

Бо насби ин шуморишгарҳои ҳушманд, муштариёни барқ муваззаф ҳастанд, ки дар аввали ҳар моҳ пули барқи масрафии худро пешпардохт намуда, ба ҳисоби ширкати “Барқи Тоҷик” ворез кунанд ва интиқоли барқ ба хонаҳо фақат бо доштани корти вижаи пардохти пули хадамот, имконпазир хоҳад буд.

Ҳамчунин агар муштариён сари вақт пули барқи масрафиро насупоранд, дар муддати 10 то 15 рӯз барқи шаҳрвандон қатъ карда мешавад.

Дар ҳоле аз гароншавии барқ сухан меравад, ки аҳолии Тоҷикистон аз набуди барқ ва гарон будани нархи он танқисӣ мекашанд. Вазъи молиявии “Барқи Тоҷик” ширкати монополисти давлатӣ дар бозори нирӯи барқ солҳост ногувор мемонад.

Дар оғози соли 2020 қарзи ширкат ба беш аз 26 миллиард сомонӣ (2 миллиарду 600 миллион доллар) расида буд.

Бонки Ҷаҳонӣ барои ба эътидол овардани вазъи молиявии ширкати “Барқи Тоҷик” 134 миллион доллар грант ё кумаки билоиваз дода буд.

Ин дар ҳолест, ки қаблан таъкид шуда буд, ки дар бархе ҳолатҳо масъулини “Барқи тоҷик” нерӯи барқи дуздидашудаю талафёфтаро дар ҳисобҳо ҳамчун қарзи мардум пешниҳод мекарданд. Дар ҳоле, ки шаҳрвандон мегӯянд, мунтазам ҳаққи барқро пардохт мекунанд, масъулини “Барқи тоҷик” дар оморҳо қарзи мардумро садҳо миллион сомонӣ арзёбӣ мекунад.

Пештар Юсуф Раҳмон прокурори генералии Тоҷикистон зимни суханронияш дар Маҷлиси миллӣ гуфта буд, ки “Барқи Тоҷик” бо додани маълумоти бардурӯғ дар бораи истифодаи барқ бо ин роҳ миллионҳо сомониро аз худ мекунад.

Прокурори генералӣ дар идома иброз дошта буд, ки барои роҳ додан ба қонуншиканиҳо дар соҳаи барқ, 1014 нафар ба ҷавобгарии интизомӣ, моддӣ ва маъмурӣ кашида шуда, нисбат ба гунаҳкорон 37 парвандаи ҷиноятӣ оғоз ва 64,1 миллион сомонӣ барқарор карда шудааст.

Мақомот дар шарҳи сабабҳои боло бурдани нархи нерӯи барқ ҳамеша мегӯянд, ки ҳадаф аз ин иқдом аз вартаи қарздорӣ наҷот додани ширкати “Барқи Тоҷик” аст. Аммо иқтисоддонҳо мегӯянд, бо он низими фасодзадае, ки барқи тоҷик дорад боло бурдани нархи барқ барои ин ширкат фоидае надорад чун қисми бештари маблағи ҷамъшударо пулчинакҳо ба ҷайби худ мезнанд.

Ёдовар мешавем, ки дар Тоҷикистон моҳҳои ноябр-декабр шаҳрвандон аз ҷорӣ шудани лимити барқ шикоят карда мегуфтанд, ки барқ танҳо бо реҷаи муайянгардида рӯзона аз соати 7:30 то 17:30, шабона аз 22:30 то 5:00 сӯбҳ хомӯш карда мешавад.

Бо вуҷуди шикоятҳои пайдарпай ва сару садоҳои зиёди сокинон, “Барқи тоҷик” расман ҷорӣ гардидани лимитро тасддиқ накард ва ҳамеша намояндагони ин ширкат қатъ гардидани барқро вобаста ба корҳои таъмири истгоҳҳои барқӣ рабт медоданд.

Баъд аз шикояти пайдарпайи сокинон масъулони ширкати “Барқи тоҷик” расман рӯзи 10 декабри соли ҷорӣ аз мардуми кишвар барои қатъ гардидани барқ узр пурсида ва маҳдудиятро пурра бардоштанд.

Раисҷумҳури кишвар Эмомалӣ Раҳмон сокинони кишварро ҳушдор дод, ки агар барқро сарфакорона истифода накунанд, зарурати ҷорӣ кардани лимит пеш меояд. Гарчанде, ки захираи имрӯзаи об басанда ҳам бошад.

Баъд аз суханронии Эмомалӣ Раҳмон Ширкати “Барқи тоҷик” расман аз 5 январи соли равон эълон кард, ки интиқоли барқ аз соати 23 то 6-и субҳ дар деҳаҳо қатъ мешавад.