Гуфта мешавад, ғолиби озмун ҳамоне дониста мешуд, ки як табақи калони ошро дар давоми 5 дақиқа ва пештар аз дигар довталабон тановул кунад. Ҳукумати вилояти Суғд барои иштирокчиён дар як дег ду тонна ош таҳия карда буд.
Тибқи ин гузориш озмуни “Ошхӯри беҳтарин” дар Суғдро президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон, ки бо як сафари корӣ дар шаҳри Хуҷанд ва навоҳии атрофи он қарор дошт, доварӣ кардааст.
Ҳамчунин дар иди Меҳргон низ дар вилояти Хатлон озмуни “Ошхурӣ беҳтарин” гузаронида шудааст. Коршиносн ин озмунҳову идҳоро як харҷи зиёдатӣ ва бемаврид унвон мекунанд.
Хабаргузории “Фантанка”, хабар дод, ки мақомоти қудратии Русия дар шаҳри Маскав чанд шаҳрванди хориҷиро боздошт карданд, ки дар байни боздоштшудагон ду шаҳрванди Тоҷикистон низ будаанд.
Ба ин иттилои ин хабаргузорӣ, амалиёти вижаро мақомоти Санкт-Петербург якҷо бо кормандони хадамоти ҳифзи сохти конститутсионӣ ва мубориза бо терроризми Раёсати ФСБ Русия дар шаҳру вилояти Маскав ва ҳамчунин мутахассисони бозҷӯии ин шаҳр анҷом доданд.
Дар идомаи хабар гуфта шудааст, ки дар рафти тафтишот аз манзили муҳоҷирон силоҳ ва адабиёти мамнӯи экстремистӣ пайдо карда шудааст.
Гуфта мешавад, яке аз тоҷикистониёни боздоштшуда дар Русия ғайриқонунӣ қарор дошта, бидуни ҳеҷ санади расмии будубош будааст, нафари дигар дар Маскав сабтином шудааст.
Китоби тозанашри доктор Ҷеф Саҳадео (Jeff Sahadeo), донишманди маъруфи Авруосиёшиноси Донишгоҳи Карлтони Канада, дар асоси ривоятҳои шифоҳии муҳоҷирони меҳнатии Қафқоз ва Осиёи Марказӣ дар охирҳои аҳди Иттиҳоди Шӯравӣ таҳия шудааст. Ин асар китоби баргузидаи Ассотсиатсияи славянистони Канада (Canadian Association of Slavists) ва аз назари гурӯҳи Тейлор ва Франсиск (Taylor and Francis Book Prize) беҳтарин асар оиди таҳқиқоти славянӣ, Аврупои Шарқӣ ва Авроосиё барои соли 2020 дониста шудааст.
Пештар, дар соли 2008 ӯ ҷоизаи беҳтарин китоби Анҷумани тадқиқоти Авруосиёи Марказӣ таҳти унвони “Ҷомеаи истеъмории Русия дар Тошканд (1865-1923) (Russian Colonial Society in Tashkent) (1865 – 1923)ро низ ба даст овардааст. Асарҳои ин муаррихи Канада ба таърихнигорӣ ва омӯзиши Иттиҳоди Шӯравии Осиёи Марказӣ таъсири бениҳоят бузург расонидаанд.
Дар асари охирини худ ӯ истидлол мекунад, ки “шабакаҳое пас аз асри истеъморӣ дар канори шаҳрсозӣ пас аз Ҷанг ва модернизм мафҳуми шаҳрҳои ҷаҳонро ба вуҷуд оварданд”, ӯ аз рушди шаҳрҳои Ленинград ва Маскавро мисол меоварад, ки дар ин ҷониб рушд карда, ба шаҳрҳои дорои сатҳи ҷаҳонӣ табдил ёфтанд.
Аслан, ин асар табиату динамикаи зиндагии муҳоҷиронро тариқи мусоҳиба бо арманиҳо, озарбойҷониҳо, бурятҳо, грҷиҳо, казокҳо, қирғизҳо, тоторҳо, тоҷикон, ӯзбекҳо ва миллатҳои дигари Иттиҳоди Шӯравӣ омӯхтааст. Метрополияҳои ҷамъшударо намоиш медиҳад. Ҳама мусоҳибон дар поёни даврони Шӯравӣ дар ду шаҳр зиндагӣ мекарданд ва пас аз он ҳикояҳо дар бораи “ҳаёти иҷтимоӣ ва оқибатҳои ғайричашмдошт” марбут ба муҳоҷиронро бозгӯ мекунанд.
Дар ин китоб барои анҷом додани мусоҳиба аз сарчашмаҳои зиёди бойгонӣ ва китобҳои нашршуда истифода шудааст. Дар маҷмӯъ ҳафтод мусоҳиба бо ровиёни он давра муфассал ироа шудааст. Мусоҳибон аз тамоми қишрҳои ҷомеа, аз ҷумла донишҷӯён, профессорҳо, соҳибкорон, занони хонашин, муҳандисон, коргарони корхонаҳо ва дигарон буданд.
Муаллиф мегӯяд, ки гӯш додан ба инсонҳое, ки таърихро таҷриба кардаанд, барои мо пажӯҳишгароне, ки он давронро таҳқиқ мекунем, бинишҳоеро фароҳам меорад, ки вижагиҳои аслии поёни даврони Шӯравӣ мебошанд. Муҳоҷирон дар ин ду шаҳри Русия, бо вуҷуди зуҳури навъе нажодпарастӣ алайҳи онҳо пас аз поёни даврони Шӯравӣ, достонҳое аз умед ба зиндагиро ривоят мекунан. Вай инчунин аҳамияти шабакаҳои дӯстона, иттиҳодияҳои бумӣ ва ғайрирасмиро дар байни муҳоҷирон дар фаҳмидани муносибатҳои онҳо бо сокинони ду пойтахт ва инчунин ҳиссиёти онҳо нисбати ба якдигарро нишон медиҳад.
Пас аз ду боби муқаддимавӣ оид ба муносибатҳои қавмӣ ва муҳоҷират дар даврони охири подшоҳӣ ва Шӯравӣ, бобҳои 3 то 5 дар бораи таҷрибаи муҳоҷират дар охири даврони Шӯравиро инъикос мекунанд ва дар ду боби охир танҳо ба солҳои 1980 ва 90 мелодӣ бо таъкид ба ривоёти шифоҳӣ мепардозад. Боби охири китоб атрофи мавзуоте бо унвонҳои “Зиндагӣ дар ҳошияҳо”, “Таҷрибаи чаҳор соҳибкор”, “Ду зан ва ду мард аз Озарбойҷон, Қирғизистон ва Узбакистон” баррасӣ шудааст. Муаллиф моро ба таври возеҳ ва ба соддагӣ ба ҳаёти ин чаҳор нафар ва стратегияи онҳо барои кӯчидан ба ин метрополияҳое, ки аз “дӯстии мардум” дур шудаанд, мебарад. Нависанда дар ин боб инчунин нишон медиҳад, ки ин шаҳрҳо барои ин чаҳор нафар ва бисёри муҳоҷирони дигар дар солҳои 90-ум имкониятҳои наверо фароҳам оварданд, ки дар даврони Шӯравӣ ин имкониятҳо набуданд.
Аз нуқтаи назари ровиён, муҳим набуд, ки баъзе аз сокинони ин ду пойтахт то чӣ андоза дӯстона бо онҳо бархурд доштанд, балки таъкид мекунанд, ки дар набудани як ватани ягона чӣ гуна ниёзманди интизорот ва рафторҳои худ дар ин шаҳрҳои ҷаҳонӣ будаанд. Муаллиф инчунин ба мо дар мавриди равишҳои тағйири нигариши сокинон дар давраи пасошӯравӣ тасаввуроте медиҳад.
Ин китоб садоҳои мардуми Қафқозӣ ва Осиёи Марказиро дар бар мегирад, ки бо мо аз қалби калоншаҳрҳои Шӯравӣ сӯҳбат мекунанд ва аз таҷрибаи худ нақл мекунанд. Гӯё мо ба он даврон бармегардем ва садои онҳоро бодиққат мешунавем. Бешубҳа, ин яке аз беҳтарин китобҳоест, ки то имрӯз дар хусуси ривояти муҳоҷирони ғайрирус дар охири давраи Шӯравӣ ва оғози давраи истиқлолият нашр шудааст. Хондани ин таҳқиқот барои беҳтар фаҳмидани Эрони Шарқӣ ва тоҷикони Осиёи Марказӣ тавсия дода мешавад.
Ном ва мушаххасоти асосии китоб:
Voices from the Soviet Edge: Southern migrants in Leningrad and Moscow by Jeff Sahadeo, Ithaca & London, Cornell University Press, 2019, 273 pp., US $42.95 (hardback), ISBN 978-1-50-173820-3
Иттиҳоди Аврупо (ИА) барои “заҳролуд” кардани мунаққиди Путин Алексей Навалний бо заҳри “Новичок” алайҳи шаш мақоми баландпояи Русия ва як маркази таҳқиқоти кимиёвӣ таҳримот ҷорӣ кард.
Бино ба навиштаи ВВС форсӣ, Александр Бортников, раҳбари Хадамоти Амниятии Русия (ФСБ) ва ду муовини вазири дифоъ аз ҷумлаи онҳое мебошанд, ки ИА бо масдуд кардани дороиҳо ва манъи вурудашон ба ИА, алайҳашон таҳрим эълон кардааст.
Навалний, ки дар Берлин табобат мешавад, президенти Русия Владимир Путинро дар заҳролудшавияш айбдор кард. Аммо Кремл даст доштан дар ин қазияро рад мекунад. Вазирони умури хориҷаи ИА рӯзи душанбе бо исрори Фаронса ва Олмон дар мавриди таҳримҳо ба мувофиқа расиданд.
Фаронса ва Олмон гуфтаанд, онҳо мутмаинанд, заҳре, ки Новалний масмум шудааст, аз як муассисаи давлатии Русия берун омадааст.
Дар баёнияи рӯзи панҷшанбеи ИА чунин омадааст: “Бо таваҷҷӯҳ ба ин ки Алексей Навалний пас аз заҳролудшавӣ таҳти назорат буд, мантиқӣ аст, ба чунин хулоса омадан, ки заҳролудшавӣ танҳо бо иштироки Хадамоти федералии амнияти Русия имконпазир будааст”.
Ҳукумати Русия бо хулосаҳои мутахассисони аврупоӣ дар хусуси истифодаи силоҳи кимиёвии заҳри сахттаъсири навъи Новичок, ки тавассути олимони Шӯравӣ дар давраи Ҷанги сард сохта шудааст, розӣ нест. Ҳамзамон дар изҳороти ИА омадааст, ки таҳримҳо бахше аз чораҳои муқобила бо “паҳншавӣ ва истифодаи силоҳи кимиёвӣ” мебошанд.
Алексей Навалнии 44-сола рӯзи 20 август ҳангоми парвоз аз Сибир ҳолаш бад шуд, баъд аз нишасти изтирории ҳавопаймо дар шаҳри Омск ӯро ба бемористони шаҳр бурданд ва баъдан ба бемористони Шаритаи шаҳри Берлини Олмон интиқол ёфт.
Наздиконаш ибтидо гумон карданд, ки ӯ дар фурудгоҳи Томск тавассути чой заҳролуд шудааст, аммо баъдан хабар дода шуд, ки осори заҳри Новичок дар шишаи кабуд дар утоқи ӯ дар Томск пайдо шудааст.
Чанд ҳафта қабл Навалний аз беморхонаи Шарита дар Берлин, ки онҷо табобат мегирифт, мураххас шуд, аммо то ҳол барои сиҳати комил ёфтан таҳти назорати табибон ва равоншиносони Марказ қарор дорад.
Дар ҳоли ҳозир дар Узбакистон 24 ширкат бо сармоягузорӣ тоҷикон ва дар Тоҷикистон нӯҳ ширкати бо сармоягузории Узбакистон дар фаъолият мекунанд.
Муносибатҳои дипломатии Тоҷикистону Узбекистон замони ҳукумронии Ислом Каримов чандон қавӣ набуд ва бо ҳар баҳонаҳое марзҳо гоҳ баставу гоҳ боз мешуданд, Аммо баъд аз марги Ислом Каримов ва ба сари қудрат омадани Шавкат Мирзиёев байни ин ду ҳамсоякишвар сарҳадҳо боз ва ҳамкориҳои тиҷоративу иқтисодӣ ва иҷтимоиву фарҳангӣ вусъат бахшида шуд.
